Tandojam, Pokiston issn 1023-1072

Atrof-
muhitning
ruhiy xilma-xilligi
0,869
73,87
0,587** 0,225
31.743
0,0812
0,0020
77.191
99.45
0,4556
Oÿsimlik
balandligi Simpodial shoxlari
oÿsimligi-1 Koÿsaklar
soni oÿsimligi-1
Koÿzaning vazni
Paxtalash mahsuloti % Chigit-
paxta hosildorligi-1
Shtapel uzunligi Chigit indeksi
147.419
0,4886
0,540** 0,143 -0,011
ns -6,475 0,290 ns
0,007 -0,015 ns
-0,001 0,285 ns 0,061
= 5% ehtimollik darajasida sezilarli.
**
0,040
0,2273
0,5083
-0,803** -0,013 0,506
0,334
-0,471** -0,213
0,5585
461.845
86.66
(r) (b) 0,713**
0,514
Xususiyat
0,931** 1,750
0,015
15.250
0,7387
0,0841
0,0002
0,3445
(d2 p)
*
0,0694
0,985** 2,454
0,2218
0,6448
0,2560
6.13
0,642
98.27
(r2 )
-0,675** -0,021
32.301
Genetik
tafovut
0,3396
GOT. % vs urug'lik indeksi
-0,584** -0,007
148.158
**
76.767
99.50
0,9702
Pak. J. Agri., Agril. Engg., Vet. Sci., 2017, 33 (2)
Irsiylik (h2 %)
0,2916
36.69
0,109
0,8704
0,0065
Belgilar assotsiatsiyasi
467.975
Fenotipik
dispersiya
98,69
0,4247
0,699** 0,256
0,013
GOT.% va tola uzunligi
Shtapel uzunligi va 100 urug'lik vazni
97,82
15.589
0,8667
= 1% ehtimollik darajasida muhim,
(d2 g)
0,0001
( d2 e)
0,3410
O'simlik-1 va g'o'zalarning soni paxta hosildorligini yanada yuksaltirish uchun foydalanilishi lozim
bo'lgan eng muhim hosil belgilari edi`.
148
4-jadval. Tog'li g'o'zaning turli hosildorlik va tola belgilari bo'yicha irsiylik baholari
Irsiylikni baholash
Samarali tanlash uchun naslchilikni baholash hosilni yaxshilash uchun hal qiluvchi omillardir.
Irsiylik baholari (h2 ) keng ma'noda, genetik tafovutlar (d2 g), fenotipik dispersiyalar (d2 p)
hisoblab chiqilgan va 4-jadvalda keltirilgan.
Jadval 3. Gossypium hirsutum L. genotiplarida hosildorlik va tola belgilarining korrelyatsiya tahlili
Machine Translated by Google

---

Pak. J. Agri., Agril. Engg., Vet. Sci., 2017, 33 (2)
149
o'simlik bo'yi uchun genetik tafovut (d2 g=147,41) uning fenotipik dispersiyasidan (d2
p=148,15) bir oz pastroq bo'lib, buning natijasida irsiylik darajasi yuqori (h2 =99,50%)
bo'ldi. Har bir o'simlikdagi simpodial shoxlarga kelsak, genetik dispersiya (d2 g = 15,25)
uning fenotipik dispersiyasiga (d2 p = 15,58) teng edi , shuning uchun h2 = 97,82%
irsiylik darajasi yuqoriroq baholandi . Har bir oÿsimlikdagi koÿsaklar deyarli par genetik
tafovutda (d2 g=76,76) va fenotipik dispersiyada (d2 p=77,19) ifodalangan, bu esa bu
belgi uchun h2 =99,45% irsiylikni baholashga olib keldi . Qo'zaning og'irligi bo'lsa, uning
fenotipik dispersiyasiga (d2 p=0,015) yaqin bo'lgan irsiy dispersiya (d2 g = 0,013) yuqori
irsiyat baholarida aks ettirilgan (h2 =86,66%). GOT% uchun genetik dispersiya (d2 g =
31,74), biroz pastroq bo'lsa-da, lekin u fenotipik dispersiyaga (d2 p = 32,30) teng edi .
Demak, bu belgi uchun yuqori irsiylik (h2 =98,27%) kuzatildi. Har bir oÿsimlikdan
olinadigan chigit-paxta hosildorligi sezilarli darajada genetik tafovutni (d2 g=461,84)
namoyon etgan boÿlsa-da, son jihatdan uning fenotipik dispersiyasiga (d2 p=467.79)
teng edi , natijada irsiylik darajasi (h2 =98.67%) yuqori boÿldi. har bir o'simlikdan olingan
chigit-paxta hosildorligiga erishildi.
XULOSA
Dispersiyani tahlil qilish barcha o'rganilgan belgilar bo'yicha genotiplar o'rtasida sezilarli
farqlarni aniqladi. Oÿrtacha unumdorlikka koÿra, CRIS-342 va FH-113 navlari gÿoÿza
hosildorligi, har bir oÿsimlikning koÿzasi, lint%, simpodiya oÿsimligi-1 va shtapel uzunligi
boÿyicha juda yaxshi natijalarga erishdi, shuning uchun duragaylash va seleksiya
dasturlari uchun bunday navlarga afzallik berilishi mumkin. yangi istiqbolli paxta navlarini
yaratish uchun. Fenotipik korrelyatsiyalar shuni ko'rsatdiki, o'simlikning balandligi,
simpodial shoxlari, lint% va o'simlik-1 ko'zalari chigit-paxta hosildorligi bilan sezilarli va
ijobiy bog'liqdir, shuning uchun bu hosil belgilaridan chigit-paxta hosildorligida
muvaffaqiyatga erishish uchun ishonchli mezon sifatida foydalanish mumkin. Koÿsaklar
soni-1 oÿsimligi va koÿsak oÿlchami oÿrtasidagi sezilarli manfiy bogÿliqlik, agar maqsad
paxta yetishtirishda hosildorlikni oshirishdan iborat boÿlsa, har bir oÿsimlikning koÿza
vazniga ustunlik berilishi mumkinligini koÿrsatdi. Lint% ning urug'lik ko'rsatkichi bilan
ahamiyatsiz bog'liqligi shuni ko'rsatdiki, unumdorlikni qalinroq urug'lar bilan yaxshilash
mumkin, ammo lintning yuqori qiymati urug'lik indeksi bilan unchalik ham buzilmasligi mumkin. koeffitsienti
Shtapel uzunligiga kelsak, genetik tafovut (d2 g = 0,642) uning fenotipik dispersiyasiga
(d2 p = 0,869) nisbatan bir oz pastroq bo'lgan , buning natijasida irsiylik darajasi h2 =
73,87% ga yuqori bo'lgan, ammo boshqa belgilarning aksariyatiga qaraganda kamroq.
Urug'lik indeksi uchun genetik dispersiya (d2 g = 0,04) uning fenotipik dispersiyasidan
(d2 p = 0,10) ancha past edi. Dispersiya komponentlaridagi bu farqlar irsiyatni
baholashda sezilarli pasayishlarga olib keldi (h2 =36,69%). Umuman olganda,
o'rganilayotgan belgilar uchun kengroq ma'noda merosxo'rlik baholari qayd etildi, bu
o'simlik belgilari uchun qayd etilgan o'zgarishlar asosan genlar tomonidan qo'llab-
quvvatlanganligini va atrof-muhit omillaridan kamroq ta'sirlanganligini ko'rsatdi; bu
o'rganilayotgan belgilar uchun qo'shimcha genlarning ta'sirini yanada ko'rsatadi.
Shunday qilib, ushbu belgilarning yaxshilanishi vizual asosda amalga oshirilishi mumkin.
Hozirgi natijalar Abbos va boshqalarning oldingi topilmalariga mos keladi . (2013); Faruk
va boshqalar. (2013) va Ahsan va boshqalar. (2015). Keng ma'nodagi merosxo'rlik
baholarining taxminan 80% Aziz va boshqalar tomonidan qayd etilgan. (2014) va Faruk
va boshqalar. (2015) oÿsimlikning balandligi, simpodiya oÿsimligi-1 , koÿsak kattaligi,
koÿsak oÿsimligi-1 va chigit-paxta hosildorligi uchun. Bizning va oldingi natijalarimizdan
ko'rinib turibdiki, yuqorida aytib o'tilgan belgilarni yaxshilashga populyatsiyalarni ajratish orqali erishish mumkin.
Machine Translated by Google

---

Pak. J. Agri., Agril. Engg., Vet. Sci., 2017, 33 (2)
Baloch, MJ, S. Kakar, WA Jatoi va NF Veesar. 2010. Togÿli paxtada turlararo xochlardan
potentsial F2 duragaylarini aniqlash . Pokiston ilmiy va sanoat tadqiqotlari jurnali, 53:
151-157.
Aqso, T., M. Salim va I. Aziz. 2010. Mungbeakdagi (Vigna radiata L.) hosildorlik va
hosildorlik komponentlarining genetik o'zgaruvchanligi, belgilar assotsiatsiyasi va yo'l tahlili.
Batool, S. va NU Khan. 2012. Tog'li paxtada Xeyman yondashuvidan foydalangan holda
diallel tadqiqotlar va irsiylikni baholash. SABRAO, naslchilik va genetika jurnali, 44
(2): 322-338.
Batool, S., NU Khan, K. Maxdoom, Z. Bibi, G. Hassan, K. B Marvat, Farhattulloh, F.
Mohammad, Raziuddin va IA Khan. 2010. Tog'li g'o'za genotiplarining morfo-hosillik
belgilari bo'yicha irsiyat va genetik salohiyati. Pokiston botanika jurnali, 42 (2):
1057-1064.
Pokiston botanika jurnali, 42 (6): 3915-3924.
Erande, CS, HV Kalpande, DB Deosarkar, SK Chavan, VS Patil, JD
Aziz, U., J. Afzal, M. Iqbol, M. Naeem, MA Khan, W. Nazeer, T. Aslam va V.
Aniqlashlar shuni ko'rsatdiki, chigit-paxta hosildorligining maksimal o'zgarishiga har bir
o'simlikdagi ko'zalar va simpodial shoxlar sabab bo'ladi. Mavjud natijalar g‘o‘za
yetishtirishni ko‘za o‘simligi-1 , simpodiya o‘simligi-1 , lint% va boshoq vaznini oshirish
orqali oshirish mumkinligini yaqqol ko‘rsatdi . O'rganilgan barcha belgilar yuqori irsiyatlilik
baholarini aniqladi, bu hozirgi tadqiqotlarning genotiplari o'rganilayotgan multigenik
belgilarni yaxshilash uchun keyingi avlodlardan foydali segregantlarni ajratish uchun
ishonchli ishlatilishi mumkinligini ko'rsatadi.
Deshmukh, VN Chinchane, A. Kumar, U. Dey va MR Puttawar. 2014 yil.
Zohid. 2014. Tog'li g'o'zalarda seleksiya reaktsiyasi, irsiylik va genetik o'zgaruvchanlikni
o'rganish. Amaliy atrof-muhit biologiyasi fanlari jurnali, 4 (8): 400-412.
Desi paxta (Gossypium hirsutum L.) dagi turli belgilar orasidagi genetik
oÿzgaruvchanlik, korrelyatsiya va yoÿl tahlili . Afrika qishloq xo'jaligi tadqiqotlari
jurnali, 9 (29): 2278-2286.