Tanlanma va uning xarakteristikalari

TANLANMA VA UNING XARAKTERISTIKALARI
REJA:
KIRISH:
ASOSIY QISM:

1. 
   Matematik statistika predmeti
   
2. 
   Bosh va tanlanma to‘plam
   
3. 
   Empirik taqsimot funksiya
   
4. 
   Gistogramma va polygon
   

Tanlanma xarakteristikalari
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Kirish
Ma’lumki, O`zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin fan va texnikaga e’tibor yanada kuchaydi.
“Respublikada quyidagi yo`nalishlar bo`yicha jahon darajasidagi ilmiy maktablar yaratilgan bo`lib, ularda tadqiqotlar muvaffaqiyatli olib borilmoqda. Jumladan matematika, ehtimollar nazariyasi, tabiiy va ijtimoiy jarayonlarni matematik modellash, informatika va hisoblash texnikasi sohasidagi tadqiqotlar.
Matematika fanining ehtimollar nazariyasi va matematik statistika, differensial tenglama va matematik – fizika, funksional analiz sohasidagi yutuqlari Respublikadan ancha uzoqda ham mashhur”.
XX-XXI asrda matematika barcha fanlarni rivojlanishiga asosiy turtki bo‘lib qolmasdan ijtimoiy – iqtisodiy sohadagi rivojlanishini ma'lum bir modelini amalga oshiradigan aparat ham bo‘lib xizmat qiladi va qilmoqda.
Ma'lumki, hozirgi davrda deyarli barcha sohadagi ixtisoschilar, mutaxassislar ehtimollar nazariyasini o‘z sohalariga tadbiq qilmoqdalar. Chunki, bugungi kunda barcha fan sohalarining rivojlanishini ehtimollar nazariyasisiz tasavvur qilish qiyin. Barcha sohadagi bo‘lajak fan nomzodlari o‘zlarining dissertatsiyalarida ehtimollar nazariyasi va matematik statistikadan foydalanmoqdalar. Bu esa bo‘lajak mutaxassislarning davr talabiga javob bera oladigan mutaxasis sifatida shakllanishiga yordam beradi. Bu esa hozirgi kuning dolzarb masalalaridan biri hisoblanadi.
I. Noma’lum parametrni statistik baholash. n ta tajriba natijasida biz kuzatayotgan A hodisa m marta ro‘y bersin. U holda, shu ma’lumotlar asosida biz shunday miqdorni aniqlaylikki, uni sifatida qabul qilish mumkin bo‘lsin. Bizning holimizda A hodisaning chastotasini deb qabul qilishimiz tabiiy. Albatta, biz statistik baho deb taklif etayotgan miqdor ma’lum ma’noda noma’lum parametr p ga yaqin bo‘lishi kerak.
II.Ishonchlilik oralig‘i. Ba’zi hollarda noma’lum parametr p ning aniq qiymati emas, balki 1 ga yetarlicha yaqin ehtimollik bilan uning qiymatini statistik ma’lumotlar asosida aniqlanadigan biror oraliqqa tegishli bo‘lishi qiziqtiradi. Bunda oraliq chegaralari va - t.m.lar faqat m ga bog‘liq bo‘ladi. Tajriba natijasida to‘liq aniqlanadigan oraliq - ishonchlilik oralig‘i deyiladi.
III. Statistik gipotezalarni tekshirish. Faraz qilatlik, qandaydir (aprior) mulohazalar asosida degan xulosaga keldik. Bu yerda - aniq miqdor. Nisbiy chastota asosida biz statistik gipoteza ning to‘g‘ri yoki noto‘g‘riligini tekshirishimiz kerak. Yetarli katta n lar uchun nisbiy chastota p ehtimollikka yaqin bo‘lgani uchun, statistik gipoteza ni tekshiruvchi alomat ayirma asosida quriladi. Agarda bu ayirma katta bo‘lsa, asosiy gipoteza rad etiladi, agarda bu ayirma yetarlicha kichik bo‘lsa, statistik gipotezani rad etishga asos bo‘lmaydi. Yuqorida ko‘rsatilgan va boshqa statistik ma’lumotlarni hal etish matematik statistikaning vazifasidir. Matematik statistika bu masalalarni o‘zining tushunchalari va statistik usullari bilan hal etadi.

1.