Tanqidiy fikrlashni o‘stirishga xizmat qiladigan metodlar «Demokratik ta’lim uchun» konsorsiumi tomonidan amalga oshiriladigan «Tanqidiy fikrlash uchun o‘qish va yozish» loyihasi doirasida ishlab chiqilgan

4.4. Tanqidiy fikrlashni o‘stiruvchi faol metodlar.
Tanqidiy fikrlashni o‘stirishga xizmat qiladigan metodlar «Demokratik
ta’lim uchun» konsorsiumi tomonidan amalga oshiriladigan «Tanqidiy fikrlash
uchun o‘qish va yozish» loyihasi doirasida ishlab chiqilgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

Konsorsiumning a’zolari: Xalqaro o‘qish assotsiasiyasi, Xobart va Uilyam

Slims kollejlari va Shimoliy Ayova shtati universiteti. Bu loyihani Nyu —
York Ochiq jamiyat instituti va Markaziy Osiyo to‘g‘risidagi Markaziy va
Sharqiy yevropadagi Soros fondi mablag* bilan ta’minlaydi.
Bu paragrifda metodlar mazmuni mazkur loyiha materiallariga muvofiq
ravishda yoritiladi.
Tanqidiy fikrlashning faol metodlarini ishlab chiqishda quyidagi asoslardan
kelib chiqadilar: Tanqidiy fikrlash nima?
Fikrlash — o‘qish, yozish, so‘zlash va eshitishga o‘xshash jarayon. U
faol, muvofiqlashtiruvchi shunday jarayonki, unda u o‘zida biror haqiqat
to‘g‘risidagi fikrlami qamrab oladi.
Fikrlash kontekstdan tashqarida hosil qilinadigan ko‘nikma emas.
Tanqidiy fikrlash ta’limiy dastur yoki kundalik hayotning umumiy
kontekstidan yiroqlashgan sharoitda o‘rganilishi lozim bo‘lgan hodisa ham
emas.
Braun (1989) ta’kidlaydiki, vazifa va real hayot maqsadlaridan ajratilgan
o‘quv ko‘nikmalari ta’lim oluvchilarga obyektiv testlami yaxshi topshirish
imkoniyatini berishi mumkin, lekin ular bu ko‘nikmalami yangi vaziyatlarda
qo‘llay olmaydilar.
Rixer ta ’biri bo‘yicha o'rganish va fikrlashning ta ’rifi kognitiv
psixologiya, falsafa va multmedia madaniyati ta’limi sohasidagi tadqiqotlar
natijalariga asoslanadi.
Bu tadqiqotlaming asosiy natijalari:
1
.Samarali va muttasil o‘rganish asosida talabalarning axborotlami
o‘zlashtirish, sintezlash va ulami to‘la egallash faolligi yotadi (Anderson va
unga hammualliflar, 1985).