Tanqidiy fikrlashni o‘stirishga xizmat qiladigan metodlar «Demokratik ta’lim uchun» konsorsiumi tomonidan amalga oshiriladigan «Tanqidiy fikrlash uchun o‘qish va yozish» loyihasi doirasida ishlab chiqilgan

(fziga ishonch hosil qilish;
•
ishda fa o l ishtirok etish;
•
oirtoqlar va o'qituvchi bilan fik r olishish;
•
o‘zgalar fikrini tinglay olish.
Tanqidiy fikrlashni ta ’minlovchi savollar. Tanqidiy fikrlash jarayonida
axborotni
tahlii qilish va izohlash, g ‘oyalarini tah lii qilish,
o‘rganilayotgan hikoyalami o‘z taxminiy rejalari bilan qayta tuzib chiqishga
qaratilgan savollardan foydalaniladi. QoMlanmada tahlii qilinayotgan bu
masalalar Senders (1969) ifodalari va Blum tizimli savollaridan olindi.
Bu savollar turli sathdagi qiyinchilikda fikrlashning turli ko‘rinishlarini
ta’minalashda vosita bo‘lib xizmat qiladi. Eslab qolishga xizmat qiladigan
savollar yoki formal sathdagi savollar eng kuyi sathdagi savollarga
taalluqlidir. Baholash yoki hukm chiqarish natijasida beriladigan savollar
fikrlashni ta’minlaydigan ikkinchi sathdagi savollar sifatida qaraladi.
Formal sath savollari faktologik axborotlar olish maqsadida beriladi.
Ular faqat mexanik eslashni va talabalarda yaxshi javob berish uchun
qisqa muddatda ma’lum predmetlar bo‘yicha bilim qismlari (fragment)ni
talab qiladi.
Axborotlami bir shakldan ikkinchi shaklga ko‘chirish talabalardan
uni ko‘chim (tranformasiya) qilishni talab qiladi. Ko‘chirish savollari
talabalarga o‘rganayotgan, tavsiflagan va ko‘rgan vaziyatlari, sahnalari va
voqealarini o ‘zlari namoyish eta olishlari uchun beriladi. Ko‘chirish
savollari talabalarni axborotlami qayta ishlash yoki boshqa shakllarga
ko‘chim qilishga ilhomlantiradi. Talabalarga sezish, ko‘rish (sensor)
tajribasini yaratish, shundan so‘ng
BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARINI TANQIDIY FIKRLASHGA O’RGATISHDA PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH.

O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni hamda Boshlang’ich ta’lim Konsepsiyasida ta’kidlanganidek, o’quvchilarni mustaqil, mantiqiy, tanqidiy fikrlashga o’rgatuvchi, ijodiy tafakkurini rivojlantiruvchi usullarni qo’llab, ularga fan asoslaridan chuqur bilim berish hozirgi zamon boshlang’ich ta’limining asosiy vazifalaridan hisoblanadi.

Chunki “…barcha ezgu niyatlarimizning markazida farzandlarimizni ham jismoniy ham ma’naviy jihatdan sog’lom qilib o’stirish, ularning baxtu saodati, farovon kelajagini ko’rish, dunyoda hech kimdan kam bo’lmaydigan avlodni tarbiyalash orzusi turadi”-deb ta’kidlaydilar prezidentimiz I.A.Karimov.[1.5]
Bugungi kunda o’quvchilarni mustaqil fikrlash qobiliyatini oshirishga yordam beruvchi qulay va o’ylashga, fikr yuritishga kerak bo’lsa o’z tanqidiy fikrini bemalol bildira oladigan yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish usullari ishlab chiqilgan. Ushbu usullardan samarali foydalanish bugun barcha pedagog xodimlar oldida turgan eng muhim vazifadir.