Taqdimoti reja: Umumiy ma`lumot Yarim o`tkazgichlar Elektr o’tkazuvchanlig

Mavzu: Yarim o’tkazgichlarning elektr o’tkazuvchanligi
Islom Karimov nomidagi Toshkent Davlat Texnika
Universiteti Qo`qon filiali TMJ yo`nalishi 11-21 - guruh talabasi
Majidov Raufxonning “Elektronika va elektrotexnika” fanidan tayyorlagan.
TAQDIMOTI

Reja:

• Umumiy ma`lumot
• Yarim o`tkazgichlar Elektr o’tkazuvchanlig
• Xulosa

Umumiy ma`lumot

• Umuman olganda yarim o’tkazgichlarda elektr tokida ishtirok etuvchi erkin zaryad tashuvchilar elektronlar va teshiklar bo’ladi.Ko’p sonli tajribalar ko’rsatadiki yarim o’tkazgichlarning ishorasi o’tkazuvchanlikda elektronlar ishtirok etsa yarim o’tkazgichlarning o’tkazuvchanligi manfiy, teshiklar ishtirok etsa manfiy ham musbat ham bo’lishi mumkin . O’tkazuvchanlikning ishorasi temperaturaga yorug’lik tasiriga aralashmalari va radioktiv nurlarning tasiriga bog’liq ravishda o’zgarishi mumkin. Bazi yarim o’tkazgichlar o’tkazuvchanligining ishorasi faqat musbat yoki manfiy bo’lsa bazi yarim o’tkazgichlar esa musbat ham manfiy ham bo’ladi. Masalan selen va mis (1) oksidi faqat teshikli o’tkazuvchanlikka ega bo’lsa rux oksidi va kadmiyning oltingugurt bilan birikmasi esa faqat electron o’tkazuvchanlikka ega bo’ladi.Germaniy, kremniy va arsenid galliy kabi qator yarim o’tkazgichlar ularga kiritilgan aralashmalarning ximiyaviy xususiyatiga qarab elektronli yoki teshikli o’tkazuvchanlikkka ega bo’la oladi.

Endi zaryad tashuvchilar konsentratsiyasining temperaturaga qanday bog‘langanligini ko‘rib chiqaylik. Agar yarim o‘tkazgich xususiy yarim o‘tkazgich bo‘lsa, elektronlar konsentratsiyasi bilan teshiklarning konsentratsiyasi bir-biriga miqdor jihatidan teng bo‘ladi;

• Endi zaryad tashuvchilar konsentratsiyasining temperaturaga qanday bog‘langanligini ko‘rib chiqaylik. Agar yarim o‘tkazgich xususiy yarim o‘tkazgich bo‘lsa, elektronlar konsentratsiyasi bilan teshiklarning konsentratsiyasi bir-biriga miqdor jihatidan teng bo‘ladi;
• Bu ifodadagi Eg—man qilingan zonaning kengligi, Eg ham temperaturaga bog‘liq bo‘lib,

•  

Xususiy yarim o’tkazgichlar elektr o’tkazuvchanligini temperaturaga bog’
liqligi .