Taqdimoti

Qoraqalpoq mamleketlik universiteti

Kimyo texnologiya fakulteti

Kimyo yo‘nalishi 2-kurs

talabasi Gulmanova Ro`zaning

 

TAQDIMOTI

 

   

2019-2020

Reja:

1. Molekulalar orasidagi kuchlar to`grisida tushuncha’

2. Molekulalar orasidagi kuchlar turlari,

Molekulalar elektroneytral hamda valentliklari to‘yingan bo‘lsada, ular bir-birini tortadi. Ayniqsa gaz molekulalarining o‘rtasida boshqa bir tabiatli tortishish kuchlari mavjud. Bu kuchlar nisbatan zaif boiib, ular molekulalararo kuchlar yoki bu kuchlami birinchi marta aniqlagan olim sharafiga Van-der-Vaals kuchlari deyiladi. Bu tortilish kuchlari molekula va undagi atomlarning elektr zaryadlaridan kelib chiqadi va elektr qonuniga bo‘ysunadi, ya’ni zaryadli zarrachalaming o‘zaro tortishuv kuchi zaryadlar miqdoriga to‘g‘ri proporsional va zaryadlarning markazlari orasidagi masofaga teskari proporsionaldir. Molekulalar, atomlar va ionlar hamisha harakatda bo‘ladi. Ular bu harakatlarida bir-biriga yaqin kelganda ulaming elektr maydonlari o‘zaro ta’sir etadi.

Ayni modda molekulalari (ionlari yoki atomlari) orasida o‘zaro tortishish kuchlarining namoyon bo‘lishi - kogeziya, turli xil moddalarning molekulalari orasidagi tortishish kuchlarining namoyon bo‘lishi esa-adgeziya deb ataladi.

Zarrachalaming zaryadi qancha katta bo‘lsa va ular o‘rtasidagi masofa qancha kichik bo‘lsa, ulaming o‘zaro ta’siri shuncha kuchli boiadi. Molekulalararo tortishuv (Van-der-Vaals) kuchlari 3 xil b’ladi: 1. Oriyentatsion; 2. Induksion; 3. Dispersion kuchlar.