Ta’rif. Agar tuzilmani tashkil etuvchi elementlar qat’iy tartiblanmagan bo’lsa u holda bunday tuzilma chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasi deb ataladi. Izoh

1-Mavzu: Chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasi haqida tushuncha
Reja
1. Chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasi haqida tushuncha
2. Chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasi klassifikatsiyasi.
3. Chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasini mantiqiy tasvirlash.
4. Keraksiz elementlarni tuzilmadan chiqarib tashlash usullari.


Ta’rif. Agar tuzilmani tashkil etuvchi elementlar qat’iy tartiblanmagan bo’lsa u holda bunday tuzilma chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasi deb ataladi.
Izoh. Chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasida elementlar orasidagi munosabatlar ixtiyoriy bo;lishi mumkin.
.
Chiziqsiz tuzilmani 3 ta farqli belgisini ajratish mumkin.:
Tuzilmani har bir elementi boshqa ixtiyoriy elementga murojaat qilishi mumkin;
Tuzilmani berilgan elementiga mazkur tuzilmaning ixtiyoriy sondagi elementi murojaat qilishi mumkin;
Murojaatlar og’irlikka qarab,ya’ni murojaatlar ierarxik ko’rinishga ega bo’lishi mumkin
Chiziqsiz ma’lumotlar tuzilmasi klassifikatsiyasi.
Ro’yxatlar:
chiziqsiz ikki bog’lamli;
ko’p bog’lamli;
Daraxtlar:
binar daraxtlar;
ko’p o’lchamli daraxtlar;
Graflar:
yo’naltirilgan graf(orgraf);
yo’naltirilmagan graf(graf);
Gipergraf.

Agar ikkinchi ko’rsatkichlar elelemntlarni ixtiyoriy tartibini aniqlasa, u holda ikki bog’lamli ro’yxatlar ham chiziqsiz bog’langan tuzilma bo’ladi.

LST1 – 1-chi ro’yxat boshiga ko’rsatkich (P1 ko’rsatkich bilan yo’naltirilgan). U chiziqli bo’lib, 5 ta elelementdan tashkil topgan.
2-chi ro’yxat xuddi shu elementlardan tashkil topgan bo’lib, lekin ular tartibi ixtiyoriy ketma-ketlik shaklida. 2-chi element boshi 3-chi element oxiri bo’lib 2-chi element hisoblanadi.
Chiziqsiz tuzilmaga misollar:


Ta’rif. G=(V,E) juftlikka yo’naltirilgan graf (orgraf) deyiladi, bunda V – uchlari to’plami(tugun), E – esa yoylar (yo’naltirilgan o’qlar).