Tarixi, tuzilishi, texnik xavfsizlik
«Nur tezligidagi Internet»
Download 0.76 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Lokal tarmoq orqali u lanish.
- W i-Fi-Internetga ulanish nuqtalari (xotspotlar)
- W iM ax (IEEE 8 0 2 /1 6 )
- «MTS-Uzbekistan» INTERNET: TARIXI, TUZILISHI, TEXNIK XAVFSIZLIK 26 II b o b . Internet bilan ishlash asoslari
- N azorat uchun savollar
- 2 .2 . Brauzer bilan ishlash: uning tarkibiy elem entlari va q o ‘shimcha imkoniyatlari
- «brauzer»
- C hrom e .J
- Brauzerlar: yaratilish tarixi va imkoniyatlari Internet Explorer.
|
«Nur tezligidagi Internet» shiorini am alda ro ‘yobga chiqarm oqda, deyish m umkin.
eng qadimgi va ko‘p qo ‘llanadigan turidir. Bunda ulanish telefon tarm og‘i va oddiy modem orqali amalga oshiriladi. Bunda m a’lumotlarni yuborish tezligiga bir qancha omillar ta ’sir etadi: • modem ning turi; • telefon tarm og‘ining texnik va ekspluatatsion sifati hamda ATSning turi (analog, raqamli). Eng maqbul vaziyatda m a’lumotlarni qabul qilish tezligi 56 Kbit/s (soniya hisobida) tashkil etishi mumkin. Zamonaviy m odem lar aynan shunday tezlikni ta ’minlab berishi mumkin. Axborotni yuborish tezligi ham anchagina past — 35 Kbit/s. Bunda oddiy matnli m a’lumotlardan farqli bo‘lgan audio, video va anim atsion fayllarni ko‘rish nisbatan noqulay, sababi bunday turdagi axborotlarni ko‘rish yoki yuklash uchun ancha katta tezlik zarur. Bu holat foydalanuvchiga muayyan qiyinchiliklar tug‘dirsa-da, am m o shunga qaramay, u ancha keng tarqalgan, sababi, u nisbatan arzondir. Shu tufayli viloyatlarda aksariyat foydalanuvchilar aynan shu turdagi ulanish orqali Internetni ishlatadi. AD SL — telefon tarm og'i orqali asinxron tartibda ulanish. Bu texnologiyaning kashf etilishi raqamli tartibdagi aloqa tizim ida katta 2 0
II b o b . Internet bilan ishlash asoslari o ‘zgarishlar yasadi. Yuqorida keltirilganidek, D ial-U p ula- nishda biz analog tartibdagi, tezligi past va telefon tarm og'i sifatiga bog‘liq b o ‘lgan aloqa bilan ishlaymiz. Ammo, Inter netd a m a’lu m o t alm ashinish uchun ancha sifatli va istiqbolli raqamli aloqa qo'llanadi. ADSL tex n o log iy asi fo y d alan u v ch i uchun bir qancha qulayliklarga ega b o ‘lgan aloqadan foyda- lanishni taklif etadi. Xususan, m a’lum otlam i uzatish va qabul qilishda telefon tarm o g ‘idan foydalanilsa-da, telefonning o ‘zi bu paytda band b o ‘lm aydi. D em ak, siz b ir vaqtning o ‘zida In tern etd an chiqm agan holda o ‘z faoliya- tin g izn i davom e ttirish in g iz m um kin. B undan ta sh q a ri, m azk u r ta rtib d a ish lash d a m a ’lu m o tla r a lm a sh in ish tezligi ham o rta d i: m a’lum otlarni uzatishda — 1,5 M bit/s dan qabul qilishda — 8 M bit/s gacha. Bu esa, yo‘ldosh orqali uzatishdan 3—4 m arta va m odem orqali ulanish tezligidan 30 m arta k o ‘p roq d ir. H aqiqiy raqam lar m azkur k o ‘rsatk ich lard an biro z farq lan sa -d a (o ‘rtach a 300 — 512 K b it/s b o ‘lishi m um kin), u lar oddiy m odem orqali ulaHishdan ko‘ra k u c h liro q b o 'lg a n y o ‘ld o sh o rq a li u la n ish b ila n te n g te z lik n i ta ’m inlashi m umkin. Bugun ADSL ga ulanish imkonini aksariyat provayderlar taklif eta oladi. Ammo bu xizmat ayni paytda asosan yirik shaharlarda mavjud. ToMov esa u qadar qimm at emas, am m o m arkazdan uzoqlashgan sari tobora ortib boradi.
A jratilgan kanaldan nafaqat bir kompyuter, balki lokal tarm oqqa birlashuvchi bir necha kompyuterda foydalanish mumkin. Yirik shaharlarda bir uyda yashovchi bir qancha qo‘shnilar Internetga bitta ajratilgan kanal orqali ulangan bo‘lishi mumkin. Bunday holatda barcha kompyuterlarni tarm oq xaritasi va kabellar orqali birlashtirib, Internetga ulash oson. Bunda hosil b o ‘lgan lokal tarm oqning bosh kompyuteri — server Internetga ulanib, qolganlari undan «shlyuz» — 21 INTERNET: TARIXI, TUZILISHI, TEXNIK XAVFSIZLIK Simsiz tarm oq orqali ulanish sxemasi (GPRS, EDGE, GSM, 3G, 4G, CDMA, Wi-Fi, Wi Max). G P R S — W AP protokolining o ‘rniga kelgan va zam onaviy m obil telefonlarning barchasiga kiritilgan ushbu ulanish tartib i sifatliroq va bir q adar tezroq ishlaydi. M a ’Ium otlar uzatish G P R S kanalida bir necha o 'n la b k ilo b ay td an 200 K b it/s g ac h a (u n in g yangi m obil p ro to k o l ko'rinishi E D G E ) tezlikda am alga oshiriladi. M a’lum otlarni G P R S va E D G E d a uzatish narxi deyarli bir xil. G P R S mobil telefon ekranining kichik o ‘lcham i kabi kam chiligini to ‘liq b arta raf etm agan b o ‘lsa-da, uni noutbuk yoki PD A (ch o ‘ntak kom pyuteri)ga ulab ishlatganda Internetning aksariyat xizm atlaridan foydalanishda to ‘siqlar b o ‘lmaydi. Siz veb-saytlami t o ‘liq k o ‘rib chiqishin giz, e le k tro n p o c h ta bilan ishlashingiz, h a tto fayllarini yuklash kabi am allarni to 'la q o n li bajarishingizning im koni m avjud. Bugungi kunda eng m aqbul b o ‘lgan variant — c h o ‘ntak kom pyuteri va G P R S telefonning uyg'unligi istalgan joyda va istalgan vaqtda e-po chta xizm atlaridan foydalanish im konini beradi. 24 II b o b . Internet bilan ishlash asoslari E V-DO . Biz yuqorida G S M «te lefon» p ro to k o lla ri u c h u n m o ‘ljal- lan g an u lan ish b o ra sid a t o ‘xtald ik , a m m o u n g a ra q ib b o 'lg a n C D M A h a m d a u b ilan b o g ‘liq p ro to k o lla r uzatish tartibi b o ‘lmish E V -D O ham mavjud. Albatta oddiy G S M telefonlari va kom m unikatorlari u chu n m azkur p r o t o k o l m o s k e lm a y d i , u n d a n fo yd alan ish u c h u n alo h id a C D M A apparati kerak. Bu uning eng asosiy kam chiligi b o ‘lsa, yana bir noqulayligi shundaki, C D M A ning tarqalish hududi cheklanganligidadir. A m m o ijobiy to m o nlari ham bor. E V -D O tarm o g 'id an foydalanish an ch a arzon va tezkordir. M azkur kanal m a ’lum otlarni 24 M b it/s tezlikda uzatadi, bu esa G P R S /E D G E ga nisbatan ju d a yuqori va deyarli 3G ulanish tizim ining tezligiga teng.
eng m aqbul yechim laridan biridir. U n da tezlik 5 dan 100 M bit/s ga yetadi, un in g y o rd a m id a istalg an n o u tb u k y ok i, h a tto , k o m p y u te rn i h am Internetga ulash m um kin. A m m o bu xildagi ulanish tartibida qoplash hududini inobatga olm oq zarur. Sababi, G P R S kabi kanallarda geografik chegaralar an ch a keng b o ‘lsa, W i-F i faqatgina asosiy m an b ad an bir n ech a yuz m etr radius oralig‘ida ishlay oladi. B unday m an balar esa bugun unchalik k o ‘p em as. M azkur m asalaning yechim i sifatida bugun W i-Fi-Internetga ulanish
m arkazlarda tashkil etilm oqda. U larning b a’zilari pulli xizm at k o ‘rsatsa, ayrim lari bepul ulanish im konini beradi. «Xotspot» nuqtalaridan tashqari, an ch a yirik W i-F i tarm oqlari ham mavjud b o ‘lib, ular sh ahar doirasida ishlaydi.
tizim i u ch u n m o ‘ljallangan b o ‘lib, uning qoplash hududi an ch a katta m asofalarga c h o ‘zilib, bir n ech a o ‘n kilom etrlarga yetadi. N o utbu klar uchun W iM ax, W i-F i singari, hali odatiy holga aylanib ulgurgani yo'q. Bunday xizm atni ta k lif etuvchi kom pan iy alar b on us sifatida q o ‘shiq katalogidan foydalanishni, kom m unikatorlar uchun esa q o ‘shim cha tarzda mobil televideniyedan bah ram an d b o 'lish im konini beradilar.
3G (U M T S ) va 3,5G (H S P A ). Y evropa va Rossiya davlatlarida hali ham G P R S /E D G E o ‘z pozitsiyalarini susaytirm agan b o ‘lsa-da, A m erika i va Osiyoda allaqachon uchinchi avlod tarm oqlari bilan ishlashm oqda. Iftix o r b ilan t a ’kid lash m u m k in -k i, H a m d o ‘stlik d a v la tla ri ic h id a ; O 'zbekiston birinchilardan bu yangilikni muvaffaqiyatli q o ‘lladi va hozirda ! m am lakatda m obil tarm oqning to ‘rtinchi avlodi — 4G ishga tushirildi. Bu o ‘zi qanday tarm oq? Uning boshqalaridan farqi nim ada? Dastavval «G»ning m ohiyatini aniqlab olsak. «G» avlod m a’nosini bildiradi, uning oldidagi son esa aloqa avlodining raqam idir. «3G» — aloqaning 3-chi j avlodi b o ‘lsa, «4G» — 4-chisidir. Ularga quyidagicha ta ’rif berish m um kin. «3G» va «4G» — bu aloqaning yangi turi va Internetga chiqishning sim siz u su lid ir . B e v o s ita I n te r n e tg a bu ta rzd a u lan ish uchun foydalanuvchiga faqatgina maxsus 3G yoki 4G modem kerak, shu orqali tarmoqning barcha imkoniyatlaridan to ‘siqsiz foydalanish mumkin. D unyoda 3G ning uzatish tezligi va oxirgi turini aks ettiruvchi bir [ q a n c h a m odifikatsiyalari va abbreviaturalari (3 ,5 G 3 ,7 5 G , H S D P A , j H S U P A va h.k.) mavjud. Bularni biz um um lashtirib, barini 3G deb j k o ‘rib chiqam iz. 3G — G S M -alo q an in g rivojida keyingi qadam b o ‘ldi I desak, adashm aym iz. 3G — aloqasi G P R S /E D G E ga nisbatan texnik ? jih atd an ancha m ukam m al aloqani t a ’m inlaydi. Tezkorlik borasida ham u j an ch a ilgarilab ketdi. N azariy jih atd an 3G ning uzatish tezligi 80 M bit/s ni tashkil etishi m um kin, uning real k o ‘rsatkichi 3 M b it/s atrofida. A m m o | bu G P R S tarm o g ‘i bilan solishtirganda an ch a yuqoridir. N arxlari ham bir oz baland hisoblansa-da, uning qulayliklari k o ‘p. B u g u n g i k u n d a a k s a riy a t k o m m u n ik a to r l a r b a r c h a s ta n d a r t f p ro to k o lla rn i q o ‘llash im k o n in i b e ru v c h i u n iv ersa l a d a p te r b ilan jihozlangandir. Shu sababli, Internetga ulanishning qaysi turini tanlash j. fo y d a la n u v c h in in g o 'z ig a b o g 'liq . M obil te le fo n n in g ag a r b u n d a y | im koniyatlari b o ‘lm asa, uyaii aloqa operatorlari universal «U SB -m odem » I larni taqdim etishi m um kin. N o utbuk m asalasida ham yechim topilgan. | B ugu ngi n o u tb u k la r, m in i- n o u t va n e tb u k la rn in g k o ‘p ch ilig i 3G i p rotokolini q o ‘llab-quw atlo vchi m axsus qurilm alar bilan jihozlangan. 4G . H ali oddiy W i-F i keng tarqalib ulgurm ay, bugun yanada yuqori I tezlikdagi standart — 4G yaratildi. 4G — m obil aloqaning istiqbolli (to ‘rtinchi) avlodi b o ‘lib, m a’lu m ot uzatishda katta tezligi bilan ajralib 5 turadi. A loqaning ushbu to ‘rtinchi avlodiga JOOMbit/s tezligida m a ’lum ot I alm ash in ish n i t a ’m inlovchi m u kam m al texn olo giyalar kiradi. Bugun 0 ‘zbekistonda yirik mobil aloqa operatorlari b o im ish «MTS-Uzbekistan»
va XK Coscom M C hJ — UCell kompaniyasi LTE (L ong-T erm E v o lu tio n ) p ro to k o li aso sid a is h la y d ig a n t o ‘r tin c h i av lo d (4G) uyali aloqa tarm og‘ini ishga tushirdi. L T E (4 G ) n in g 0 ‘zb e k is- ton da am alga oshirilishi mobil aloqa abonentlari u chu n yangi im k o n iy a tla rn i o c h ib b e ra d i. Endilikda ular o ‘z kom pyuter va noutbuklarida yuqori tezlikni talab etuvchi katta hajm dagi m a ’lum otlar bilan alm ashinish va 100 M bit/sek tezlikda m a’lu m ot uzatish xizm atidan keng foydalanish im koniyatiga ega b o ‘ldi. M asalan, hajm i jih atd an og‘ir b o ‘lgan videofayllarni b ir n ech a soniyada yuklash, shuningdek, TV va film larni ham H D (H igh D efinition) — yuqori sifatda tom osha qilish m um kin. Bugungi kunda bu texnologiya m am lakatda to b o ra rivojlanm oqda. Internetga simsiz ulanish tu ri sifatida ham unga ehtiyoj ortib borm oqda. M obil aloqa kom paniyalari rahbarlari «O 'zbekistonning to ‘rtinchi avlod uyali aloqa ta rm o g ig a ega b o ‘lgan jahondagi oz sonli davlatlar orasidan m unosib o ‘rin egallaganidan m ag‘rurmiz», deb ta ’kidlaydi. N azorat uchun savollar: 1. Internetga ulanish uchun qanday texnik vositalar zarur? 2. Internetga ulanish turlarini sanab o'ting. 3. ADSL va Dial-Up ulanish turlari o'rtasida qanday farq mavjud? 4. Simsiz ulanish deganda nimani tushunasiz? 5. WAP, GPRS, Wi Max, Wi-Fi hamda 3G va 4G texnologiyalarining o'ziga xosligi nimada?
ln te r n e td a ish lash u c h u n m axsus d a s tu r z a ru r. B u nd ay d a s tu r «brauzer» deb nom lanib, «Microsoft» dan taijim a qilinganda «kuzatuvchi» m a’nosini bildiradi. Bugungi kunda brauzerlarning turi k o ‘p. Birinchi brauzer dasturi — N C SA M osaic 1993-yil 2 2-aprelda M ark A ndrissen va Erik Bin to m o n id an yaratilgan. B rauzer xuddi «kalit» singari In ternetg a kirish u ch u n birinchi va ^ asosiy vazifani bajaradi, uning yordam ida tarm oqdagi barcha xizm atlardan foydalanish: sahifalam i ko'rish, pochtani tekshirish, suhbatlashish, kerakli fayllarni k o ‘chirib olish m um kin. In tern etn in g aloh id a xizm atlaridan foydalanish u c h u n tu rli d astu rlar m avjud b o iis h ig a q aram ay , aynan brauzer bizga W W W ning barcha xizm atlariga t o i iq y o ‘l ochib beradi. | INTERNET: TARIXI, TUZILISHI, TEXNIK XAVFSIZLIK I In tern et E xp lorer B rauzerlar 1 Г I I I FireFox O pera G oogle C hrom e .J V
9 -ra s m . Brauzerning turlari. Bu borada m uhim savol tug‘iladi, foydalanish uchun qanday «kalit»ni q o ‘llagan m a ’qul? U lam ing orasida farq m avjudm i? Yoki barchasining imkoniyatlari bir xilmi? Quyida brauzerlaming turlari va ulaming imkoniyatlari, o ‘ziga xos yutuq va kamchiliklari bo‘yicha m a’lum otlar keltiriladi.
yillardan bo shlab W indow s p latfo rm asin in g b ar- chasiga o ‘m atilib kelgan standart brauzer hisoblanadi. U ning asoschilaridan biri axborot kom m unikatsiya so h a s id a e n g m u v a ffa q iy a tli b iz n e s b o sh la g a n m ultim illiarder — tadbirkor Bill G eytsdir. Bu inson In te r n e tn in g im k o n iy a tla rid a n b o x a b a r b o ‘lib, uning ishlashini tobora ch uq urroq o ‘rgangani sayin o ‘z investitsiyalarining k o ‘p qism ini In tern etn in g rivojiga kirita boshladi. M ashh ur m oviy rangdagi «е» harfi bilan ifodalanuvchi brauzer aynan uning harakatlari natijasi b o 'lib , 1998-yildan 2009-yilgacha M icrosoft kom paniyasi « In tern et Explorer»ni h a r b ir ko m pyuterga o ‘rnatilgan W indow s operatsion tizim iga In te m e tn i aks ettiruvchi ram z sifatida kirita boshladi. B rauzerlam ing turlari ko‘paygani sari bunday m onopoliyaga chek qo'yildi. 28 II b o b . Internet bilan ishlash asoslari Bugungi « In tern et Explorer»ning ayrim texnik jihatlarid agi kam - chiliklarini sanab o ‘taylik: • www stan d artig a t o i i q javo b berm aydi (b a ’zi sah ifa la r o ch iq tasvirlanm aydi, b a ’zi saytlar ko'rsatilm aydi); • brauzerning him oya vositasida b ir q a n c h a «teshik» (nosozliklar) b o ‘lib, ular ishlayotgan paytda nam oyon b o ‘ladi; • aksariyat foydalanuvchilar fikriga k o ‘ra u veb-saytlarni yuklashda noqulay b o ‘lib, sekin ishlaydi; • kom pyuter ishini ham bir oz sekinlashtirishi m um kin. Ushbu kamchiliklariga qaram ay «Internet Explorer»ning ustun tom oni ham b o r — u tarm o q d a M A V JU D va biz u nd an foydalanishda davom etm oqdam iz. Statistika b o ‘yicha so iig g i yillarda « Internet Explorer»ning ham m abopligi 15 m artaga pasaygan. 2006-yilda «Internet Explorer»ni 75— 80% fo yd alan uv chilar ishlatgan b o ‘lsa, bugun bu k o 'rsa tk ic h 50% ga kam aygan. FireFox — ingliz tilid an tarjim asi «olovrang tu lk i» m a ’n o s in i b ild ir u v c h i m a z k u r b ra u z e r , « In ternet E xplorer»ning jid d iy raqibi. U M ozilla p ro y e k tid a n h o sil b o ‘lib , d astav v a l « N e ts c a p e C om m unicator» deb nom langan. U n in g fao liyat tarix i a n c h a n o o d atiy . G a p shundaki, Netscape C om m unicator kompaniyasining juftligidan N etscape chekkaga chiqqanidan keyin, C om m unicator o'rnini tijoriy brauzer — «Mozilla» egalladi. Lekin foydalanuvchilar yangi brauzer u ch u n pul to ‘lashni istam adi, natijada N etscape o ‘z ishini jo n k u y a r dasturchilarga foydalanishga topshirdi. Loyiha Open Source — «foydalanish uchun ochiq» tarziga o ‘tkazilib, Internetga ochiq tarzda joylashtirildi. Shundan keyin uni «FireFox» deb nomlashdi. D astum i takomillashtirish uchun butun yer yuzidan 100 mingdan ortiq jonkuyar dasturchilar ishga kirishdi. Ularning h a r b iri d a s tu rd a g i b ir o r e le m e n tn i r iv o jla n tiris h , k u c h a y tir is h , takomillashtirish bilan shug‘ullandi. N atijada, «olovrang tulki»ning birinchi ko'rinishi omadsiz chiqqaniga qaramay, u «Internet Explorer»ni ortda qoldira oldi.
• brau zer ancha tez ishlaydi; • yuqorida tilga olingan «teshiklar», «FireFox»da ham mavjud, am m o uni do im iy tak o m illash tirib borgan d a stu rc h ila r k o ‘p ch ilikn i tashkil qilgani bois, bu kam chilik tezda b arta raf etildi;
INTERNET: TARIXI, TUZILISHI, TEXNIK XAVFSIZLIK • brauzerning dizaynini foydalanuvchi o ‘ziga m oslashtirishi u ch u n im koniyatlari ko ‘proq; • hozirgi kunda nisbatan xavfsiz brauzerlardan biridir. «FireFox»da «Internet Explorer»da mavjud b o ‘lm agan jih atla r ham bor. M asalan, m a ’lum otlarni yuklab olish u chu n m axsus vositalar, qulay filtrlar, tasvirlam i yuklashga m o ‘ljaIlangan m ened jerv a RSS — yangiliklar lentasi xizm ati shular jum lasidan. O pera — d u n y o b o ‘y ic h a b irin c h i o ‘rin d ag i brauzerdir. «Internet Explorer» va «M ozilla/FireFox» bir-biridan orqada qolm aslik uchun harakat qilayotgan bir paytda, yana bir raqib sezdirm asdan paydo b o id i. O pera Software kom andasi yuqorida keltirilgan ikki b rauzerdan farqli o ‘laroq, yangi m ahsu lo tni an ch a yengil, ixcham va tezk o r qilib yaratdi. U ning «og‘irligi» 1,5 M egabayt, b rauzer sahifalarni tez yuklaydi, ishni sek in lash tiru v ch i o rtiq c h a e le m e n tla ri y o ‘q, grafikli sah ifa la r m ukam m al yaratilgan. «Internet Explorer»dan farqli ravishda, «Opera»da dastavval m atn k o ‘rinad i, keyin esa tasvir, keraksiz m a ’lu m o tlar tez o ‘ch irilad i, za ru r m a ’lu m o t va tasvirlarni tan lash va saqlab q o ‘yish m um kin. «Opera» h am m ad a m avjud b o ‘gan stan d artd a ishlay oladi. N o u tb u k — p o rta tiv k o m p y u te rla r u c h u n h am u afzal hiso blanad i. Sababi, «Opera» noutbuklar, ofis kom pyuterlari va sekin ishlaydigan kom pyuterlar uchun ju d a qulaydir. «Opera» vaqt o ‘tgani sayin an ch a takom illashib borm oqda. Pochtani tekshirish, bloglar bilan ishlash uchun qulay m odullar, reklam a filtrlari, turli xil saytlardan videoroliklarni k o ‘chirish im koniyatlari yaratilgan. B undan tashqari, unda D ow nload M aster (yuklash xizm ati), RSS, p och ta to rren t-k liy en t va m essenjer — qisqa xabarlar xizm ati dasturlari mavjud. M a z k u r b ra u z e rn in g ix ch am lig i, ishonchliligi va tezkorligi u nd an foy dalanuvchilar sonining ortishiga sabab b o im o q d a . S ta tis tik m a ’lu m o tla rg a k o ‘ra , I n t e r n e t d a n f o y d a la n u v c h i- larning 15—20% «Opera» xizm atidan foydalanadi, uning uyali aloqa telefonlari va c h o 'n ta k kom pyuteri u chun maxsus b o ‘limlari mavjudligi bois tobora om - m alashm oqda. 2009-yilda «Opera»ning
Ю-turi — «Opera Unit» ishlab chiqildi. U ning im koniyatlari foydalanuv- chilarga qisqa vaqt ichida istalgan fayllarga kirish, fotoalbom , m usiqalarni tez izlab topishga yordam beradi. G oogle C hrom e. 2 0 0 8 -y ild a p a y d o b o ‘lg an «G oogle» b ra u z e ri t o ‘rtin c h i b ra u z e r b o ‘ldi. U ] faoliyat bosh lashi b ila n o q , «yil dasturi» n o m iga sazo vo r b o ‘ldi. «F ireF ox » va «O p era» d an farqli rav ish da, ushbu b ra u z e r o ‘zin in g «oddiyligi va ishonchli ekani» bilan bosh qalard an farq qiladi. Ish fu n k siy asig a k o ‘ra , « G o o g le C h ro m e » , « F ireF o x » va « O p e ra» d an a n c h a o rq a d a , lek in «Chrom e» raqiblariga qaraganda sahifalarni tez ochib bera oladi, u n d a «teshik»larning kam ligi u c h u n «zararli» m a n b ala rn in g kirishi qiyin, brau zerd a h a m m a narsa k o ‘z o ld id a, z a ru r m a ’lu m o tla r o ‘z joy id a, e ’tib o rn i c h a lg ‘ituvchi «yuk» y o ‘q. H o z ird a 10% o d a m la r «G oogle C hro m e» dan foydalanm oqda. Safari — bu ham brauzer. Apple korporatsiyasi to m o n id a n yaratilgan b o ‘lib, M acintosh O peratsion System X (M akintosh o peratsion tizim i) standart paketiga kiradi. M icrosoft W indows oilasiga m ansub operatsion tizim lariga ilova sifatida bepul tarqatiladi. 2010-yilning iyun holatiga k o ‘ra, foydalanuvchilar soni b o ‘yicha 4 -o ‘rin da turadi, biroq u A Q S H da nihoyatda om m abop b o ‘lib, reytingda birinchi o ‘ringa ega. 2007-yilning 11-iyunida korporatsiya tom onidan uning W indow s X P, W indow s Vista operatsion tizim lariga m o ‘ljallangan test nam unasi chiqarildi. A m m o uning tezligi va xususiyatlari odatiy Explorer 7, FireF ox2 dan anch a farq qilardi. S hundan so‘ng Safarining 3.1, 3.1.1 to 'liq versiyalari ishlab chiqarildi. U ning dastlabki k o ‘rinishi o d atiy b ra u z e rd a n tu b d a n farq qilgani bois, oxirgi Safari 4.0 ning interfeysi Windows foydalanuvchilari uchun m osroq qilib ishlangan. Aynan shu Safari4 versiyasining foydalanuvchilar uch un m aqbul b o ig a n jihati nafaqat uning dizayni va grafik ko‘rinishidagi nozik didligi, ranglarning an ch a och va yoqimliligi ekanida, balki veb-sahifalar bilan ishlash u ch u n yaratilgan qulayliklaridadir. U ning om m aviylashuvining yana bir sababi, «Apple»ning iPad planshet kom pyuterlari va rusum ga kirayotgan iP hone q o i telefonlarida qo ilan ilay otgan idir.
Download 0.76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|