Tarixiy, nazariy, amaliy manbashunoslik
Manbashunoslik sohasining boshqa fanlar bilan bog'liqligi
Oʻrta asrlarda Arab xalifaligi, somoniylar, qoraxoniylar, gʻaznaviylar, saljuqiylar va xorazmshohlar boshqargan yirik davlatlarning tashkil to-pishi, poytaxt shaharlarda masjid, Madrasa va rasadxonalar qad koʻtarib "Bayt ulhikmat" (Bagʻdod), Dor ul-ilm (Xorazm, Samarqand), Dor ushshifo (Hirot) va kitobxonalar kabi ilm-fan va amaliyot dargohlarida bilimdon olimu-fuzalolarning toʻplanishi bilan, shubhasiz, M.ka eʼtibor kuchayadi. Bu davrda amaliy M. faoliyati birmuncha kengayib qoʻlyozma manbalarni ilmiy jihatdan tadqiq qilishga kirishiladi. Yozma asarlarni toʻplash, saqlash va nusxalar koʻchirish, noyoblarini oʻzga tillardan tarjima qilish bilan bir qatorda asar matnlarini qisqartirish, soʻnggi maʼlumotlar kiritilib, qisman boʻlsada, ularni toʻldirish ishlari kabi tahririyat ishlari ham amalga oshiriladi. Birgina "Bayt ul hikmat"da 9—11-asrlarda oʻrtaosiyolik olimlardan Yahyo ibn Abu Mansur, Muso al-Xorazmiy, Xolid Marvarrudiy, Abul Abbos Javhariy, Ahmad Marvaziy, Abul Fazl ibn Turk Xuttaloniy, Ahmad Fargʻoniy, Bonu Muso, Ahmad Saraxsiy, Abu Homid Sagʻoniy, Abdulloh ibn atTurk, Abu Bakr ar-Roziy, Abu Nasr Forobiy, Talxa Xuzoiy, Ali ibn Rabbon atTabariylar faoliyat koʻrsatgan edilar. Bagʻdodda kutubxonalar ochilib Sharq va Gʻarb antik dunyosining ilmiy va maʼnaviy merosi oʻrganiladi. Hind, yunon, suryoniy, paxlaviy, sankskrit tillaridan koʻpgina asarlar arab tiliga tarjima qilinadi.
Yozma manbalarning asosiy turlari
Mesopotamiya va Misrda yozuv tizimlari miloddan avvalgi 4000 yil oldin rivojlana boshladi.. Boshqa madaniyatlar ushbu tizimlarni amalga oshirish uchun ko'proq vaqt talab qildilar. Biroq, 3000 yilga kelib. allaqachon rivojlangan va rivojlanayotgan tsivilizatsiyalar yozuv bilan shug'ullangan.
Forsiy tilda (arab yozuvida) yozilgan dastlabki manbalar
Arab yozuvudagi turkiy yozma meros
Qo'lyozmalarning jahon bo'ylab tarqalish sabablari
O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik instituti Sharq qo'lyozmalari fondlari
Temuriylar saltanati tarixiga oid forsiy tarixiy yozma manbalar
O'rta Osiyo haqida XVll asrgacha yozilgan Yevropa tillaridagi yozma manbalar
Turkiston general-gubernatorligi devonxonasi materiallari O'rta Osiyo tarixiga oid manbalar
O'zbekistonning 1-prezidenti I.Karimov asarlari Mustaqil O'zbekiston tarixi bo'yicha asosiy manba
Avesto, Behistun qadimgi epigrafika yodgorligi sifatida
SHarq qo'lyozmalari va ularning sivilizatsiya tarixidagi o'rni
O'rta Osiyoning IX-XV asrlar tarixiga oid yozma manbalar
Abu Rayhon Beruniyning ,, Osor ul-boqiya " asari
Do'stlaringiz bilan baham: |
