Tarmogʻidagi bir necha korxonalarning
Download 24.79 Kb.
|
Kartel
|
Sindikat — bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi bir necha korxonalarning birlashmasi. Bunda ishlab chiqarish vositalariga mulkchilik birlashma ishtirokchilarining oʻzida saqlanib qolgani holda, ular tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot maxsus tashkil etilgan yagona sotish tashkiloti orqali amalga oshiriladi. [2]
Kartel — bitta sanoat tarmogʻidagi bir necha korxonalarning uyushmasi boʻlib, uning ishtirokchilari ishlab chiqarish vositalari va mahsulotlariga oʻz mulkiy egaligini saqlab qoladi, yaratilgan mahsulotlarni sotish esa kvota, yaʼni mahsulot ishlab chiqarish umumiy hajmidagi har bir ishtirokchining ulushi, sotish narxlari, bozorlarning boʻlib olinishi va h.k. boʻyicha kelishuv asosida amalga oshiriladi.
Kartel, kartel bitimlari (ital. cartelio — qogʻoz, hujjat) — ishlab chiqaruvchilar yoki isteʼmolchilarning monopolistik birlashmalari shakli; bir tarmokdagi mustaqil korxonalar, firmalar, kompaniyalarning i.ch. va sotishning umumiy hajmlari, narxlar, sotish bozorlari, har bir ishtirokchining hissasi, ishchi kuchi yollash va b. toʻgʻrisida bitimi. K. tashkil etishdan asosiy maqsad birlashma ichida raqobatni bartaraf etish, cheklash va ushbu kelishuvda qatnashmagan firmalar tomonidan boʻladigan tashqi raqobatni bostirish yoʻli bilan foydani oshirishdan iborat. rest — ishlab chiqarish vositalari va tayyor mahsulotga birgalikdagi mulkiy egalikni taʼminlovchi ishlab chiqaruvchilarning yuridik shaxs koʻrinishidagi birlashmasi. Trest (ing. trust) — korxonalar, firmalar birlashmasi. Sanoat monopoliyalarining 20-yillardagi en yuqori shakli. T. tarkibiga kirgan ishtirokchilar oʻz ishlab chiqarishsavdo mustaqilligini yoʻqotadi va bu sohalardagi faoliyatida markaziy boshqarma qaroriga amal qiladi. Oʻzbekistonda 1930—90 yillarda qurilish, avtomobil transporti, tayyorlov, qishloq xoʻjaligi.ning tashkiliy tuzilmalari (mas., sovxozlar T.i Download 24.79 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|