Tarmoqning iqtisodiy rivojlanishini prognozlash Reja

Tarmoqning iqtisodiy rivojlanishini prognozlash

Reja

• 1. Tarmoqdagi mahsulot talabini prognozlashtirish 2. Talab doiralari va ularning talabdagi ulushini aniqlash, retrospektiv ma’lumot tо‘plash, prognozlashtirish usulini tanlash, tarmoq mahsulotiga bо‘lgan ehtiyoj bо‘yicha talab modelini ishlab chiqish 3. Ishlab chiqarish resurslari talabini prognozlashtirish 4. Tarmoqning prognozlashtirish tarkibi 

Тarmoq iqtisodiy rivojlanishini prognozlash uchun avvalo o‘sha tarmoqning mahsulotga bo‘lgan uzoq muddatli talabini aniqlash kerak. Тalab (ehtiyoj)ni prognozlash jarayoni qo‘yidagi bosqichlardan iborat: Prognoz ob‘ektini belgilash. Prognozdan ko‘zda tutilgan maqsad va vazifalarni aniqlash. Prognozlash vaqtini aniqlash. Тalab doiralari va ularning talabdagi ulushini aniqlash. Retrospiktiv ma‘lumot to‘plash. - Prognozlash usulini tanlash. Тarmoqning mahsulotga bo‘lgan ehtiyoji (talabi) bo‘yicha model va hisob ishlab chiqish. Тalab ishlab chiqariladigan va noishlab chiqariladigan shaklda bo‘ladi. Har bir yo‘nalish hisob-kitob qilinadigan, talab aniqlanadigan tarmoq va ishlab chiqarish guruhlariga ajratiladi. Тalabning aniqlanishi uchun turli xil usullardan foydalaniladi. Bular normativ usul, oddiy-o‘rtacha usul, ekstropolyatsiya usuli, morr-regress usul va boshqalar.

Тarmoq iqtisodiy rivojlanishini prognozlash uchun avvalo o‘sha tarmoqning mahsulotga bo‘lgan uzoq muddatli talabini aniqlash kerak. Тalab (ehtiyoj)ni prognozlash jarayoni qo‘yidagi bosqichlardan iborat: Prognoz ob‘ektini belgilash. Prognozdan ko‘zda tutilgan maqsad va vazifalarni aniqlash. Prognozlash vaqtini aniqlash. Тalab doiralari va ularning talabdagi ulushini aniqlash. Retrospiktiv ma‘lumot to‘plash. - Prognozlash usulini tanlash. Тarmoqning mahsulotga bo‘lgan ehtiyoji (talabi) bo‘yicha model va hisob ishlab chiqish. Тalab ishlab chiqariladigan va noishlab chiqariladigan shaklda bo‘ladi. Har bir yo‘nalish hisob-kitob qilinadigan, talab aniqlanadigan tarmoq va ishlab chiqarish guruhlariga ajratiladi. Тalabning aniqlanishi uchun turli xil usullardan foydalaniladi. Bular normativ usul, oddiy-o‘rtacha usul, ekstropolyatsiya usuli, morr-regress usul va boshqalar.

• Normativ usul bilan talab aniqlanishida eng asosiysi normativlarning aniqlanishidir. Ogohlantirishdan kelib chiqqan holda bularning qisqa davr ichida ilmiy asoslangan talab normativlari asos qilib olinadi. Uzunroq davr uchun normativlarning o‘zi eng avvalo ilmiy - texnikaviy rivojlanish, ishlab chiqarish strukturasi va boshqa ko‘pgina omillar ta‘sirida funksiyalar sifatida o‘rtaga chiqadi. Normativlar aniqlanganda mahsulot talabini hisoblab chiqish qiyin emas. Qisqa muddatli prognozlashda ba‘zan oddiy-o‘rtacha usul ham ishlatiladi. Bu usulda talab o‘tgan yillardagi realizatsiya hajmidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Bu usulda ko‘rib chiqilayotgan davr ichidagi realizatsiya hajmlari qo‘shilib, davrlar soniga bo‘linadi Prognozlash usullari ichida eng anigi 5 yillik prognozlash usuli bo‘lib ekstropolyatsiya usuli hisoblanadi. Ushbu usul qo‘yidagicha ko‘rsatiladi