yetakchi fe ’l bilan birgalikda qo‘llanadi. Ana shu xususi-
yati bilan mustaqil q o‘Uanuvchi olmoq (xatn i olmoq),
tugatmoq (o qishni tugatmoq) , turmoq ( o km i d an turmoq),
tashlamoq ( q o g eoz tashlamoq) fe’llaridan farq qiladi.
M l-inashq. M atnni o'qing. Ko'makchi fe’llami topib, ular bildiigan
m a ’n o larn i aniqlang. K o 'm a k ch i fe ’llar ishtirokida yangi so 'z
qo'shilmalarini hosil qiling.
Chor atrofi baland devor bilan o ‘ralgan to r joyda lining
aqli yetmaydigan ajoyibotlar to ‘lib-toshib yotibdi. Eng qizig'i,
devor boshida o ‘q tin -o ‘qtin ko'rinish beradigan babaq xo£roz.
U o cziga hayratom uz tikilib turgan Oqbo'yinga boshini u yon-
bu yon burib qarab q o ‘yadi-da, qanotlarini tap-tap qoqqa-
nicha, birdan qichqirib qoladiki, sho'rlik O qto‘sh qochaman
deb umbaloq oshib tushadi.
G ohida shu ish ustiga uy egasining o'rtancha o ‘g‘li Rasul
kelib qoladi... Rasul uni yerdan ko‘tarib bag! rig a bosadi, silab-
siypaydi. (N. Norqobilov)
и -
G ap lar tarkibidagi fe’llarni ikki guruhga bo 'lib
ko'chiring. Birinchi guruhga sof fe’llarni, ikkinchi guruhga ko'm akchi
fe’lli so'z qo'shilinalarini kiriting.
1. M en bu yerga qalam cha suqqanim da, «Nimaga boshqalar
bosh qo'shm aydi?» deb o'ylam aganm an. Ekkim kelgan, ekkan-
man. (TV. Norqobilov) 2. Ertasi kun b o £yi Esonboyni xavotir
aralash kutdim . Daragi
b o ‘lmadi. Ishdan kelgach, nari-beri
tam addi qilib, uyiga o ‘tib bordim. (X. Sultonov) 3. Savri xola
indam adi. B itta-bitta qadam bosib, uyi to m o n yurib ketdi.
(O'. Umarbekov) 4. Q o ‘qonga nonushta m ahalida kirib keldik.
163-;
. Quyidagi fe’llar ishtirokida k o fm akchi fe’lli sofz
qo'shilm alari tuzing, u lar ishtirokida gaplar hosil qiling va yozing.
K o 'rm o q , b u rm o q , solm oq, qaram oq, q o'y m o q , yoq-
m oq, kelmoq, yuborm oq, tashlam oq.
Do'stlaringiz bilan baham: |