Tasdiqlayman” kafedra mudiri “ ” 2023 yil “Yuqori haroratli jarayonlar va qurilmalar

1.2 Технологик жараённинг материал ҳисоби.
Технологик жараённинг материал ҳисобида технологик маҳсулотнинг солиштирма сарфи ва оҳаактошни куйдиришда солиштирма чиқишлари аниқланади. Технологик жараён учун материал баланс тенгламасини тузамиз:

Технологик маҳсулотнинг солиштирма сарфини аниқлаймиз.

Бу ерда техник маҳсулот массасидан техник маҳсулотнинг чиқиб кетиши,%да : =94%, - нинг диссоциацияланиш даражаси.
-каьлций карбонатнинг моляр массаси:
-карбонат ангидриднинг моляр массаси.

Нам технологик маҳсулотнинг солиштирма сарфи:
технологик маҳсулотнинг намлик даражаси .
чиқиб кетувчи газларнинг солиштирма сарфи
Парчаланмайдиган калций карбонат , магний , магний оксиди , карбонат ангидрид гази , сув буғлари ва оҳакнинг солиштирма чиқиши .



СО₂-нинг солиштирма чиқиши


Сув буғиниг солиштирма чиқиши:

Технологик маҳсулот оҳак булиб, у кўп таркибли маҳсулот ҳисобланади.

Оҳакни таркибига қуйидагилар киради: СаО, , парчаланмайдиган калций карбонат СаСО₃, магний карбонат ,лар киради.
Технологик жараённинг материал ҳисобини ўлчов бирлигини ҳисобга олган ҳолда оҳакни солиштирма чиқиши ,


Ис гази ва сув буғларининг солиштирма чиқиши:

Материал баланс текширувини ўрганамиз:
Нобаланслик
Сарф қисмини энг кўп ташкил этувчилари булиб технологик маҳсулотнинг массаси ва маҳсулотнинг намлиги ҳисобланади. Нобаланслик қиймати 0,009 кг/кгCaO бу -0,005% хатоликдир.


2.Иссиқлик схемасини энг мақбул вариантини танлаш.
Куйдириш зонасида оҳактошнинг диссоциацияланишни бошланади, шунинг учун бу зонага технологик маҳсулотни диссоциацияланишининг бошланиш ҳароратига тенг бўлган ҳароратда бериш яъни 850⁰с дан 950⁰с гача оралиғида мақсадга мувофиқдир
технологик маҳсулотнинг чиқиш ҳароратини 1300⁰с гача деб қабул қиламиз

Шахтали печнинг регенератив совутиш зонаси орқали ёқилғини ёқиш учун ҳавони бир қисми, яъни 30% сарфланади ва ҳавонинг чиқишдаги ҳароратини техник маҳсулотининг куйдириш зонасидан чиқишидаги ҳароратидан 5% кам деб қабул қиламиз. ҳавонинг қолган қисмини иккиқувурни горелка ва ҳаво сопласи орқали куйдириш зонасига (70%) узатилади. Ҳавони бундай тақсимлаш схемаси ортиқча ҳаво коэффцентнинг кичик қийматларида ҳам табий газни сифатли ёнишини таъминлайди.
Маълумки , иссиқлик йуқотилишини ва ёқилғи сарфини камайтириш учун ҳароратларини тенглик = деб қабул қилиш мақсадга муофиқдир.

1-схема: Шахтали куйдирувчи печнинг иссиқлик схемаси

1-(ЗО-куйдириш зонаси)

2-(ЭЗ-эконамайзэр зонаси)
3-(ҲҚ-ҳаво қиздиргич)
4-(РСЗ-регенератив совутиш зонаси)
Куйдириш зонаси учун иссиқлик балансини ёзамиз.

Бу ерда -ёқилғиниг кимёвий иссиқликлиги
-ёқилғи энталпияси
-РСЗдан КЗсига кираётган иссиқ ҳавонинг энталпияси
-ҚЗ сига кираётган техник маҳсулотнинг энтальпияси
- ҚЗ дан чиқаётган техник маҳсулотнинг энтальпияси
-Ҳ Қ дан ҚЗсига кираётган иссиқ ҳаво энталпияси
- ҚЗда фазовий ўзгаришлар ва эндотермик реакциясининг иссиқлик самараси
-ҚЗдан чиқиб кетаётган газлар энтальпияси ,
-КЗда кимёвий чала ёниш иссиқлиги
-КЗнинг девори орқали йўқотилётган иссиқлик
Эконамайзер зонасидаги иссиқлик баланс тенгламаси қуйдаги кўринишда булади.

Бу ерда -ЭЗда тэхнолгогик маҳсулотнинг энтальпияси ,
-ЭЗ дан чиқиб кетаётган газларнинг энтальпияси ,
-ЭЗда кимёвий чала ёниш иссиқлиги
-ЭЗда фазовий ўзгаришлар ва эндотермик реакциянинг иссиқлик самараси
-ЭЗдевори орқали йўқотилган иссиқлик
Ҳаво қиздиргичда иссиқлик баланси тенгламаси қуйдаги кўринишда булади.
бу ерда -ҲҚга кираётган совуқ ҳавонинг энтальпияси

- ҲҚ-чиқиб кетувчи газларнинг энтальпияси,
-ҲҚдан чиқаётган иссиқ ҳаво ҳаво энтальпияси,
-ҲҚ девори орқали йўқотилган иссиқлиқ
Регенератив совутиш донасида исссиқлик, баланс тенгламаси.



-бу ерда РСЗга кираётган совуқ ҳаво энтальпияси
-РСЗга кираётган технологик маҳсулотнинг энтальпияси,
-РСЗ девори орқали йўқотилган иссиқлик,
Иссиқлик схемани параметерларини аниқлаш қуйидаги тартибда бажариш мақсадга муофиқдир:
Исссиқлик баланси тенгламасини ташкил этувчиларини топамиз:
ҚЗ нинг кириш қисми орқали ўтаётган техник маҳсулотнинг солиштирма сарфи қуйидаги формуладан аниқланади.
бундан

КЗга кираётган технологик маҳсулотнинг энтальпияси қуйидаги формуладан аниқланади:
Бу ерда- -техник маҳсулотнинг даги иссиқлик сиғими .
ҚЗсидан чиқаётган техник маҳсулотнинг энтальпияси қуйдагича .
бу ерда -техник маҳсулотнинг даги иссиқлик сиғими.
КЗсида фазовий ўзгаришлар ва эндотермик реакциянинг иссиқлик самараси қуйидаги формуладан аниқланади.
бундан
Ёқилғиниг аниқ солиштирма сарфини аниқлаймиз:

РСЗдан утаётган ҳаво улуши :
-исссиқ ҳаво энтальпияси :
атроф муҳитга йўқотлган иссиқлик ҳисобига олувчи коэффецент, шахтали печда ёқилғини иқтисоди мақсадида =0,15…0,20 оралиқда танланади.
Ёқилғини ёниш иссиқлиги қуйидаги формуладан аниқланади.

, , , , , , , , бирикмаларига мос келувчи ёқилғиниг солиштирма иссиқлиги.
ҳароартда ёқилғининг солиштирма исссиқлик сиғими

бу ерда ҲҚдан чиқаётган иссиқ ҳаво солиштирма иссиқлик сиғими , , , , , , , ,

РСЗсидан чиқаётган иссиқ ҳаво энтальпияси.
бу ерда бу ерда С^РСЗ_ГВ-РСВсидан чиқаётган иссиқ ҳавонинг солиштирма исссиқлик сиғими.
ҚЗсидан чиқиб кетаётган газларнинг энтальпияси.

У ҳолда ёқилғининг куринаётган солиштирма сарфи қуйидагича булади.

Ёқилғи сарфи қуйидаги формула буйича аниқланади. бу ерда Р=1,65 . Оҳакникуйдирувчи шахтали печни унумдорлиги
.
ЭЗсидан чиқаётган технологик маҳсулотнинг энтальпиясини аниқлаймиз:
буерда технологик маҳсулотнинг 20⁰с ҳароратдаги исссиқлик сиғими.

ЭЗсида фазовий ўзгаришлар ва эндотермик реакцияларнинг
иссиқлик самарасини аниқлаймиз.
КЗсидан чиқиб кетувчи газларнинг энтальпияси .

бу ерда С^кз_{со2 -}- карбонат ангдрид, сув буғлари, азот ва кислороднинг

ҳароратдагииссиқлик сиғими.
Чиқиб кетувчи газларнинг иссиқликлигини аниқлаймиз.

деб қабул қиламиз.
Чиқиб кетувчи газларнинг солиштирма иссиқлиқ сиғими қуйидаги формула буйича аниқланади.


Иккинчи яқинлашиш
Учинчи яқинлашиш . .
Сунгги маротаба қабул қиламиз, чиқиб кетувчи газларнинг ҳарорати юқори эмас , демак муҳитга йўқотилган иссиқлик ҳам кичик.
ҲҚ-иссиқлик балансини ташкил этувчиларни этувчиларни топамиз.
ҲҚга кираётган совуқ ҳаво энтальпияси қуйдагича топилади.
-формула ,
20 -ҳарорат билан кираётган совуқ ҳавонинг

ҲҚдан чиқаётган иссиқ ҳавонинг энтальпияси

Чиқиб кетувчи газларнинг ҳаракатини аниқлаймиз

Чиқиб кетувчи газларнинг ҳаракатини аниқлаш учун , кетма- кет яқинлашиш, усулидан фойдаланамиз ва 1чи яқинлашишда деб қабул қиламиз.
Чиқиб кетувчи газларининг иссиқлик сиғимини қуйидаги формуладан аниқлаймиз.

2чи яқинлашиш , ,
Суннги маротаба қабул қиламиз
РСЗнинг исссиқлик баланси тенгламасини қушувчиларини топамиз:
РСЗга кираётган совуқ ҳавонинг энтальпияси:

РСЗдан чиқаётган иссиқ ҳаво энтальпияси

Технологик маҳсулотнинг ҳароратини аниқлаймиз
бу ерда С_ТМ технологик маҳсулотнинг исссиқлик сиғими
Биринчи яқинлашиш: ,
3.Иссиқлик технологик жараённинг материал баланси ва ишчи камеранинг иссиқлик баланси