«Tasdiqlayman» O’quv ishlar bo’yicha Direktor o’rinbosari

MO dagi ma’lumot iloji boricha kam takrorlanishi lozim, aks holda ma’lumotlarni izlash susayadi;

Yaxlitlik–axborotni MOda saqlash iloji boricha ma’lumotlar orasidagi bog’liqlikni asragan holda bo’lgani, ayni muddao.

Безопасность–havfsizlik MO ruhsat berilmagan kirishdan ishonchli himoya qilingan bo’lishi lozim. Faqat foydalanuvchi va tegishli tashkilotgina ma’lumotlarga kira olish va foydalanish huquqiga egalik qilishi mumkin;

Миграция–ba’zi bir ma’lumotlar foydalanuvchilar tomonidan tez ishlatilib turiladi, boshqalari esa faqat talab asosida ishlatiladi. Shuning uchun ma’lumotlarni tashqi xotiralarda joylashtiriladi va uni shunday tashkil qilish kerakki, eng ko’p ishlatiladigan ma’lumotlarga murojaat qilish qulay bo’lsin.

Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimida har bir MO modeli quyidagi xususiyatlari bo’yicha tavsiflanadi:
1. Ma’lumotlar tuzilmalarining tipi.
2. Ma’lumotlar ustida bajariladigan amallar.
3. Butunlikning cheklanganligi.
Bu xususiyatlarni e’tiborga olgan holda ma’lumotlar omborining modellari quyidagi turlarga bo’linadi:

• 
  Daraxtsimon (iyerarxik) modellar.
  
• 
  Tarmoqli (to’rli) modellar.
  
• 
  Relyasion modellar.
  

Yana shu narsani ta’kidlash lozimki, ma’lumotlar omborsi modellarining faqatgina yuqorida qayd qilingan modeli mavjud deyish, noto’g’ri. Chunki, bulardan tashqari yana ma’lumotlar omborsining binar munosabatlar modeli, ER – modellari, semantiq model kabi boshqa turlari ham mavjud. Lekin amalda asosan dastlabki ta’kidlangan uchta turli modellar ko’proq qo’llanilib kelinmoqda.
Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi o’zining ma’lum ko’rinishdagi ichki tuzulishishiga, amalgam oshiruvchi amaliy dasturlarga ega bo’lishi lozim.
Bunday dasturlar ikki turga: integrallashgan va paketli dasturlarga ajratiladi.
Integrallashgan dasturlar avtomatlashgan ishchi joylari yaratishning asosini tashkil etadi.
Hozirgi kunda integrallashgan dasturlarga nisbatan paketli dasturlardan foydalaniladi.
Keng tarqalgan paketli dasturlarga matnli axborotlarni qayta ishlash (Word), “Elektron jadvallar” va ma’lumotlar omborini qayta ishlash tizimlari misol bo’ladi. Keng tarqalganligi bo’yicha “Ishchi grafiklar” tizimi va kommunikatsiya tizimlari keyingi o’rinda turadi.
Muayyan yo’nalishdagi ma’lumotlar omborini boshqarish uchun mutaxassislar tomonidan dasturlar yaratiladi. Ularda foydalanuvchining tizim bilan miloqoti asosida ma’lum hujjatlarni yaratish yoki uni qayta ishlashda ko’riladigan tipik vazifalar (imkoniyatlar majmui) yoritib beriladi.
MOBT alohida olingan modullardan tashkil topgan: