Tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor B. Sattarova ” ” 2023-yil Modul / fan sillabusi

“TASDIQLAYMAN” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor B.Sattarova______________ ”_____”____________ 2023-yil

Modul / fan sillabusi
60230100 - Filologiya va tillarni o‘qitish (tillar bo‘yicha)

Fan/modul:	Hozirgi o‘zbek tili
Fan/modul turi:	Majburiy fan
Fan/modul kodi:	HO‘AT1118
Yil:	2022-2023 yillar
Semestr:		3	4
O'qish shakli:	Sirtqi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:	210	120	90
Jami auditoriya mashg‘ulot soatlari:	32	16	16
Ma’ruza	16	8	8
Seminar mashg'uloti	16	8	8
Мustaqil ta'lim	178	104	74
Kredit miqdori:	7	4	3
Baholash shakli:		og'zaki va yozma ish
Kurs tili:		o‘zbek

Fan/modulning maqsadi (MM)

F/MM1

Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarni hozirgi o’zbek adabiy tilining nazariy masalalari (tushunchalar, nazariyalar va ularning islubyuboti, sohaning amaliy masalalarini yechish usullari va boshqalar) bilan tagnishtirishdan iborat. Ayni paytda u talabalarni shu sohada mantiqiy fikrlashga, ilmiy xulosa chiqarishga, adabiy tilning nazariy va amaliy muammolarini hal etish ko’nikmalarini shakllantirishga xizmat qiladi. Fanning vazifasi - talabalarga hozirgi o’zbek adabiy tili fanining ahamiyati, o’zbek tili fonetikasi, fonologiyasi, grafikasi, orfografiyasi va orfoepiyasi, morfologiyasi, sintaksisi, putktuatsiyasi va uslubiyatining nazariy asoslariga oid bilim va tushunchalar berish, adabiy tilning shevalarga munosabati, o’zlashtirilgan nazariy bilimlarni amaliyotga qo’llay olishga o’rgatish va natijada talabalarda o’zbek adabiy tilining asoslari va og’zaki adabiy tilning yozma adabiy nutq me’yorlariga munosabati kabilarni o‘rgatishdir.

Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar
1	Fanni o‘zlashtirish uchun talaba: maktabda o‘qitilayotgan hozirgi o‘zbek tili fani doirasida boshlang‘ich ma’lumotga ega ega bo’lishi; xalqaro baholash dasturlari (PISA, TIMSS) talablari asosida masalalar va vazivalartuzish va ularrning yechimlarini topishga o‘rgatish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;

Ta’lim natijalari (TN)

TN1

Hozirgi o’zbek tilining tarixiy ildizlari, adabiy til bosqichlari haqida bilimga ega bo’ladi

TN2

Fonetika va fonetik hodisalar tabiatini tushunadi

TN3

Grafika, orfografiya yo’nalishlari, o’zbek yozuvining tarqqiyoti, imlo qoidalari haqida bilimga ega bo’ladi

TN4

To’g’ri talaffuz (orfoepiya) me’yorlarini o’zlashtiradi

TN5

Leksik birliklarning turlari va grammatik xususiyatlari bilan tanishadi, ularni hayotda to’g’ri qo’llash ko’nikmalarini egallaydi

TN6

O’zbek tilidagi o’z qatlam va o’zlashgan qatlamni farqlash malakasiga ega bo’ladi

TN7

Adabiy til me’yorlari va shevalar haqida muayyan bilimga ega bo’ladi

TN8

Nutq tuzishda snonim, omonim, antonim va paronimlarni o’rinli qo’llay oladi

Fan / modul mazmuni 3-semestr

Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M)

Dars soat

Grafika va orfoepiya. Yozuv va uning turlari. Grafema va uning turlari.

2

Orfografiya. Lotin-o‘zbek yozuvining grafik tavsifi, imlo qoidalari.

2

Leksikologiya. Leksemaning semantik strukturasi. Leksik ma’no tiplari va uning o‘zgarishi. Monosemiya va polisemiya.

2

O‘zbek tilining leksik-semantik sistemalari. Leksik sinonimiya, omonimiya, antonimiya, paronimiya, graduonimiya, giponimiya, partonimiya.

2

JAMI

8

Mashg‘ulotlar shakli: seminar mashg‘ulot (S)

Yozuv tarixi. Grafema va uning turlari.

2

Orfoepiya va orfografiya. Hozirgi o'zbek adabiy tilining talaffuz va yozuv me’yorlari

2

Leksikologiya. So‘z ma’nosi taraqqiyoti, hosila ma’noning vujudga kelish yo‘llari va usullarini farqlash.

2

O‘zbek tili leksikasining qatlamlanishi. Qo‘llanilishi chegaralangan va chegaralanmagan leksika.

2

JAMI

8

JAMI

16

4-semestr

Frazeologiya. Frazeologik monosemiya va polisemiya. Frazemalarning semantik turlari.

Leksikografiya. Lug‘at tuzish me’yorlari. Lug‘at va uning turlari. Til lug‘at tarkibining ichki va tashqi boyish manbalari

2

Morfemika. So‘zning morfemik tarkibi. Morfema turlari. So‘zning morfem tarkibidagi o‘zgarishlar

2

So‘z yasalishi usullari. So‘z yasalishi tuzilishi

2

JAMI

8

Mashg‘ulotlar shakli: seminar mashg‘ulot (S)

Frazema, frazeologik ma’no, uning turlari, frazeologik-semantik munosabatlar

2

Tilshunoslikka oid lug‘atlar talqini

2

O‘zbek tili morfemikasi. Morfema va uning xususiyatlari, turlari

2

O‘zbek tili derivatsiyasi va so‘z yasalishi. So‘z yasash qolipi

2

JAMI

8

JAMI

16

Mustaqil ta’lim

Mustaqil ta’lim mavzulari

Shakli

Dars soat

Ajratilgan ball

3-semestr

Orfografiya haqida maumumiy ma’lumot

Mavzuga oid dars ishlanmasi tayyorlash

10

2

Orfoepiya

Audio materiallar bilan ma’ruza tayyorlash

10

2

Savodxonlikni oshirish usullari

Taqdimot tayyorlash.

12

2

Yоzuv va uning ko’rinishlari

Taqdimot tayyorlash

10

2

Eski o'zbek adabiy tili rivojida Alisher Navoiyning xizmatlari

Referat tayyorlash

10

2

Lug‘at turlari va ularning hayotimizdagi ahamiyati

Ilmiy maqola yozish

10

2

Lotin yozuviga asoslangan o ‘zbek alifbosining yangi imlo qoidalari

Taqdimot tayyorlash

10

2

Reklama va e’lon matlarining orfografik tahlili

Tahliliy materiallar asosida taqdimot tayyorlash

12

2

O‘zbek yozuvining taraqqiyot bosqichlari

Ma’ruza matni tayyorlash

10

2

So'zning lug'aviy va ko'chma ma'nolari

Badiiy matndan olingan parchani leksik tahlil qilish

10

2

JAMI

104

20

4-semestr

Tilning lug‘at qatlamlar

Ma’ruza matni tayyorlash

8

1

Badiiy matnning leksis xususiyatlari

“Kecha va kunduz” romanidan olingan parcha bilan ishlash

10

1

Nutqdа sinоnimlаrdаn fоydаlаnishning аhаmiyati

Taqdimot tayyorlash

10

1

Аntоnimlаr vа ulаrning o’zigа хоs хususiyatlаri

Taqdimot tayyorlash

8

1

Leksik monosemiya.Leksik polisemiya.

Matn bilan ishlash

10

1

Ma’noning kengayishi. Ma’noning torayishi. Leksik ma’no taraqqiyoti natijalari.

Badiiy matn asosida ilmiy matn tayyorlash

10

1

Terminlar

Glossariy tuzish

10

2

Umumiste’mol so'zlari va chegaralargan leksika

Manbalar bilan ishlash

8