Tasdiqlayman” О’quv ishlari prorektori


Тўхтатилган қудуқда температуранинг


Download 2.18 Mb.
bet14/43
Sana03.12.2023
Hajmi2.18 Mb.
#1800842
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   43
Bog'liq
Quduq.Gid.Tadqiq

Тўхтатилган қудуқда температуранинг тақсимланиши
Тўхтатилган қудуқда температуранинг тақсимланишини ундаги суюқликни ўзоқ вақт тинч сақлагандан сўнг аниқлаш лозим бўлади. Қрида бўйича, тўхтаб турган қудуқда температуранинг тақсимланиши (восита ўлчаш йўли билан аниқланади.
Амалий ҳисоблар учун температуранинг чуқурлиқда ўзгаришини қуйидаги формула бўйича аниқлаш мумкин:
tx=tқат-(L-x) (III.39)
бунда tх — х чуқурлиқдаги температура, 0С; tқат — L чуқурлиқда жойлашган қатламдаги температура, 0С; Г — ўртача геотермиқ градиент, град/м қуйидаги формула бўйича аниқланади:
Г=( tқат- tн.қ)/(L-hн.қ) (III.40)
бунда: tн.қ- нейтрал қатламнинг температураси, °С; hн.қнейтрал қатлам чуқурлиги, м.
Қуп йиллиқ мутлоқ зона мавжуд бўлганда геотермиқ градиент қуйидаги формула бўйича аниқланади:
Г=( tқат -tм)/(L-hм), (III.41)
бунда tм — мўзлаган грунт температураси, °С; hм — мўзлоқ зонанинг щетқи чегараси чуқурлиги, м.
(111.41) формуладан фақат кўп йиллиқ мўзлоқ зонанинг пастқи чегарасининг геотермиқ градиентини аниқлаш учун фойдаланилади.
Кўп йиллиқ мўзлоқ зонада геотермиқ фадиентни қуйидаги фор­мула бўйича баҳолаш мумкин:
Г=( tм- tн.қ)/(hм- tн.қ). (III.42)
Қудуқ ишлаётган пайтда қатламдаги температуранинг ўзгари­шини қуйидаги формула бўйича аниқланади

бунда tқат tt моc равишда қатлам ва қудуқ туби температураси, 0С; Di - қатламдаги Жоул-Томсон коэффициенти, 0С/(кгс/см2); Rқ,
Rқ — мос равишда чегара ва қудуқ радиуслари, м; рқат рт — мос равишда қатлам ва қудуқ туби босими, кгс/см2; Н— қатламнинг тешилган қалинлиги, м; G — газнинг умумий сарфи, кг/соат; хажмий сарфи маълум бўлганда қуйидаги формула бўйича аниқланади:

газнинг нисбий зичлиги; Q — газнинг хажмий сарфи, минг м Усут (0°С да); Сги. — қатлам шароитида газнинг иссиқлик сиғими, ккал/кг °С; II.7-бандга мувофиқ, аниқланади; — ишлатиш бошлангандан бери қудуқнинг ишлаган вақти, соат; Си.с. — тоғ жинсларининг хажмий иссиқлик сиғими, ккал/м3 0С.
Умуман тоғ жинсларининг иссиқлик сиғими Си.с. кам ўзгаради ва қуруқ жинслар учун 0,18 дан 0,20 ккал/кг °С гача ўзгариб туради. Намлиқ билан туйиниш жинсларнинг иссиқлик сиғимининг ортишига олиб келади. Амалий ҳисоблар учун жинсларнинг намлиқ билан туйинганлигини ҳисобга олган ҳолда Си.с. 0,3 ккал/кг °С га ёки 700 ккал/м3 "С га тенг деб қабул қилинади.
Тоғ жинсларининг иссиқлик ўтқазувчанлиги, худди иссиқлик сиғими сингари, нафақат жинсларнинг хусусиятларига, балқи унинг нам билан туйинганлигига ҳам боғлиқ. Жинсларнинг иссиқлик ўтқазувчанлиги унинг скелетининг зичлигига боғлиқ ҳолда III.9-расм бўйича аниқланади.
Намликнинг иссиқлик ўтқазувчанлиқ коэффициентига таъсири ни Ш.10-расм бўйича аниқланадиган тўзатиш коэффициентига қупайтириш билан ҳисобга олинади. Тўзатиш коэффидиенти нинг намликка таъсирини аниқлашда намликнинг хажмий фоизи жинснинг ғоваклигига тенг деб қабул қилинади.

6-маруза




Download 2.18 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling