“Tasdiqlayman” Toshkent tibbiyot akademiyasi o„quv ishlari bo„yicha prorektori professor Boymurodov sh. A. “ ” 2019

SYUY darajasiga qarab diuretiklarni berish algoritmi: 
1. 
I FS - diuretiklar bilan davolanmaydi 
2. 
II FS (dimlanishsiz) – torasemidning kichik dozasi (2,5 – 5 mg) 
3. 
II FS (dimlanish) – tiazidli (qovuzloq) diuretiklar + spironolakton 100-150 
mg 
4. 
III FS (ushlab turuvchi davolash) – qovuzloq (torasemid) diuretiklari, 
balansli diurezni ta‟minlash uchun kunlik dozada + spironolakton (kam dozada) 
+atsetozalomid ( 0,25 mg dan 3marta 1 kunda…) 
5. 
III FS (dekompensatsiya) – qovuzloq (torasemid) + tiazidli + aldosteron 
antagonistlari 100-300 mg/sutkasiga + atsetozalamid 
6. 
IV FS – qovuzloq diuretiklari ( ba‟zida kuniga 2 marta) + tiazidli + 
spironolakton + atsetozalamid + lozim bo„lganda izolirlangan ultrafiltratsiya yoki 
suyuqlikni mexanik olib tashlash 
Arterial gipertenziya.
Arterial gipertenziyada tiazidli diuretiklar bilan monoterapiya o„tkazilganda
gipotenziv ta‟siri 2-3 oy davomida rivojlanadi. Avvallari shu davrni hisobga olib 

---

34 
dozani titrlash taklif etilgandi. Hozirgi vaqtga kelib, ko„tarilgan qon bosimini
tezlikda nazorat qilish kerakligi isbotlangan, shuning uchun kuchaytirilgan terapiya
qisqa muddat (1-2 hafta). Gipotenziv ta‟sirni sekinlik bilan yuzaga kelishini ham 
hisobga olish kerak. Tiazidli diuretiklarni o„tkazilayotgan terapiyaga qo„shish qon 
bosimini davolashning dastlabki kunlarida keskin qon bosimini tushib ketishiga 
olib keladi, shuning uchun amaliyotda minimal dozadan davolash boshlanadi. 
O„rta terapevtik dozadan oshirib yuborish doridan kutilgan samaraga qaraganda 
uning nojo„ya ta‟sirlari tez rivojlanishiga olib keladi (triglitseridlar va xolesterin 
miqdorining oshishi, gipokaliemiya, giperurikemiya). Gipokaliemiya 5-60% 
bemorlarda yuzaga keladi. Ko„proq hollarda kaliy 0,1 – 0,6 mg/dl gacha 
kamayadi. Gipokaliemiya – dozaga bog„liq ta‟sir bo„lib, davolashning dastlabki 
oylarida yuzaga keladi. Lekin ba‟zi xollarda kaliyning kamayishi xar qanday 
vaqtda xam yuzaga kelishi mumkin, shuning uchun hamma patsientlarni vaqti-
vaqti bilan tekshirib turish kerak (4-6 oyda 1marta).