Tashkent international university of education universiteti «Ilmiy tadqiqotlar va akademik ko’nikmalar» modulidan

TASHKENT INTERNATIONAL UNIVERSITY OF EDUCATION UNIVERSITETI





«Ilmiy tadqiqotlar va akademik ko’nikmalar» modulidan

Mavzu: Tijorat bankining funksiyalari va o`ziga xos jixatlari

KURS ISHI


Bajardi _____________
Guruh: _____________
Yo’nalish:___________


Toshkent-2022
REJA:
Kirish

1. 
   Bank tizimining iqtisodiy mohiyati, xususiyatlari va turlari.
   
2. 
   Tijorat banklarining tashkiliyu tuzilishi va ularning funksiyalari.
   
3. 
   Banklar barqarorligi va moliyavil mustahkamligini oshirishda bank xizmatlarining axamiyati
   
4. 
   Xulosa va takliflar
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar ro`yhat
   

Kirish

Taniqli iqtisodchi olimlar, jumladan Lavrushin “Tijorat banki – bu tashkilot emas balki korxona deb hisoblaydi. Ularning fikriga ko’ra tijorat banklari ham mahsulot yaratadi. Tijorat banklari nomoddiy shaklga ega bo’lgan mahsulotlarni yaratadi. Misol: depozit va kredit.

Lekin amaliyotda tijorat banklarini kredit muassasasi va kredit tashkiloti deb atash keng tarqalgan. Boshqa moliyaviy institutlar ko’plab moliyaviy xizmatlarni taklif qilishlariga qaramasdan, faqatgina banklar bir paytning o’zida depozitlar qabul qiladi va shular hisobidan ssudalar beradi.
Depozit mahsulotlariga talabga ko’ra yoki ba’zi so’rovdan so’ng haq to’lanadi. Depozitlar banklar foydani maksimallashtirish uchun boshqarilishi kerak bo’ladigan majburiyatlar hisoblanadi. Shuningdek, ular shu orqali yaratilgan aktivlarni asosini tashkil qiladi. Shunday qilib, bu faoliyatning asosi depozitchilar va qarz oluvchilar o’rtasidagi vositachilik jarayonidir.
Tijorat banklarining yuridik shaxs sifatidagi o’ziga xos maqomni quyidagi holatlarda yaqqol namoyon bo’ladi.
Tijorat banklari butun iqtisodiyotda subektlari hamda aholini kreditlaydigan qudratli moliya institutlari hisoblanadi. Bugungi kunda ularning kreditlarisiz biror bir mamlakatda iqtisodiy o’sishni ta’minlash va uy-joy muammosini hal qilish mumkin emas. Tijorat banklari aholiga va xo’jalik yurituvchi subekt, hisob-kitob kassa xizmat ko’rsatadigan moliyaviy institut hisoblanadi.
Tijorat banklari faoliyati davlat tomonidan qattiq nazorat qiladigan moliya institutidir. Davlat odatda tijorat banklari faoliyatini Markaziy bank orqali nazorat qiladi. Bunday qattiq nazoratning asosiy sababi banklarga depozitlar va omonatlar berish huquqini berilganligidir.
Tijorat banklari shartnoma asosida mijozlarga moliyaviy xizmatlar ko’rsatadigan kredit institutlari hisoblanadi.
Bu moliyaviy xizmatlarning bahosi bank va mijoz o’rtasidagi kelishuvga asoslandi. Hech qaysi davlat organi bank xizmatlari bahosini shakllanish jarayonida aralashishiga haqqi yo’q.
Tijorat banklari mijozlarning bankka jalb etilgan mablag’larini sir tutishi ni kafoltlaydigan moliya institute hisoblanadi. Bu kafolatlar bank siri to’g’risidagi qonunda o’z ifodasini topadi.
Tijorat banklari ishlab chiqarish, sug’urta va savdo faoliyati bilan shug’ullanish man etilgan instituti.
Tijorat banklarining jalb qilingan mablag’lar doirasida kredit resurslarini tashkil qilish va ishlash tamoyili bank faoliyatining poydevori hisoblanib, uning depozit va omonatlar jalb qilishga bo’lgan qiziqishlarini oshiradi, passivlarni jalb qilish bo’yicha raqobat muhitining yuzaga kelishiga asos bo’ladi. Undan tashqari chetdan jalb qilingan va qo’yilgan mablag’lar mutanosibligi banklarda depozitlarni jalb etishga qiziqishni kuchaytiradi va bu mablag’lardan unumli foydalanishga asos yaratadi. Tijorat bankning ikkinchi va asosiy tamoyillaridan biri bu haqiqatda mavjud bo’lgan mablag’lar chegarasida xizmat ko’rsatishdir. Tijorat banki boshqa bank vakillik hisob raqamiga naqd pulsiz to’lovni amalga oshirish, boshqalarga kredit xizmatini ko’rsatish va vakillik hisob varag’ida qolgan qoldiq chegarasida naqd pullik operatsiyalarni bajarishi mumkin.

1.