Tashkent State Transport University Volume 3

Tashkent State Transport University 
Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022
Google Scholar indexed 
Prospects for Training International 
Specialists in the Field of Transport 
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-802-806 
 
 
 
 
803
 
April 21-22 
https://tstu.uz/ International Scientific and Practical Conference 
va texnik holatni baholashning soddalashgan tartibini joriy qilish maqsadida qator 
muhim bo‟lgan tadbirlar belgilandi. 
Avtomobilni ekspluatatsiya qilish samaradorligini oshirish usullaridan biri 
sifatida ekspluatatsion materiallarning xususiyatlari va imkoniyatlaridan oqilona 
foydalanishni ko'rib chiqish mumkin. Avtomobil ishlab chiqaruvchilari tomonidan 
tavsiya etilgan yonilg‟i-moylash materiallari va masus suyuqliklarning xususiyatlari 
hisobga olish juda muhimdir. Ekspluatatsion materiallar, polimer va kompozit 
materiallarning qo‟llanishi [4], ularning sifat ko‟rsatgichlarini hisobga olib 
avtomobillarda ishlatish yuqori samaradorlik ko‟rsatgichlarini yuzaga keltiradi. 
Avtomobillarda ishlatiladiga ekspluatatsion materiallar ichida moylash 
materiallarini samarali qo‟llanilishi avtomobillarning ishlash muddatini belgilovchi 
asosiy ko‟rsatgichlardan hisoblanadi.
Har qanday mashinada ishqalanadigan detallarni moylash uchun turli moylash 
materiallari ishlatiladi. Ular avtomobilning ishonchli ishlashini ta‟minlovchi muhim 
ko‟rsatgichlardan biri hisoblanadi. Shuningdek moylash materiallari har bir 
ishqalanuvchi detal ishlash muddatini uzaytirib, shovqinni pasaytiradi [3] va 
qo‟llanilayotgan agregat yoki mexanizmning foydali ish koeffitsiyentini oshirib 
beradi.
Avtomobillarda moylash materiallarining sifati va ish sharoitiga mos kelishi, 
ishqalanuvchi detallarning uzoq vaqt ishonchli ishlashini ta‟minlovchi omillardan 
biridir [1].
Moylash materiallari suyuq (moylar) va mazsimon (plastik moylar) turlarga 
bo„linadi. 
Barcha turdagi moylar bir qator vazifalarni bajarishi lozim, ulardan eng 
asosiylari quyidagilardir [2]: detallarning yeyilishini kamaytirish; ishqalanishni 
yengishga sarflanadigan energiyani kamaytirish; detallar orasidagi tirqishlarni 
zichlash (masalan, dvigatel silindri gilzasi va porshen orasidagi tirqishni); qizigan 
detallarni moy tizimi bo„yicha moy aylanishi hisobiga qisman bo„lsa-da sovitish; 
ishqalanuvchi yuzalarda hosil bo„lgan yemirilish mahsulotlarini filtrlovchi 
qurilmagacha surib kelish; metall sirtlarni korroziyadan himoya qilish.
Motor moylarining dvigatelga ishlashiga kuchli ta'siri ko‟rsatadi. Moyning 
holati va sifati barcha dvigatel mexanizmlarining ishlash muddatini belgilaydi va 
ishlash samaradorligiga kuchli ta‟sir ko‟rsatadi. Transport vositalarida ishlatiladigan 
moylash 
materiallari 
sifatini 
oshirish, 
avtomobilning 
ekspluatatsiyasini yaxshilaydi va xizmat muddatini uzaytirib 

---