Tashkil qilish. Xo’jalik yurituvchi subyektlar faoliyatida iqtisodiy tahlil ishlarini tashkil qilish

Xo’jalik yurituvchi suyeklarning iqtisodiy salohiyatini o’stirishda hamda mustahkamlashda iqtisodiy taxlilning o’rni

EK-85 Abdurasulov Begali

Xo’jalik yurituvchi subyektlar faoliyatida iqtisodiy tahlil ishlarini tashkil qilish.

Xo’jalik yurituvchi subyektlar faoliyatida iqtisodiy tahlil ishlarini tashkil qilish.

Mulkdor o`zining mulkini ko`payishidan, ko`proq foyda olishdan manfaatdor. Shuning uchun u xo`jalik faoliyatini iqtisodiy tahlil qilib turishni doimiy ravishda boshqaradi. Demak, iqtisodiy tahlilning tashqilotchisi o`zi bo`lib hisoblanadi. Iqtisodiy tahlilni barcha mutaxassislar o`z sohalari bo`yicha o`z vaqtida samarali olib borishlari kerak. Korxona bo`yicha boshqaruv tahlili bosh iqtisodchi, moliyaviy tahlil bosh buxgalter rahbarligida tashkil qilinadi.Xo`jalikda rahbarning iqtisodiy ishlar bo`yicha o`rinbosari mavjud bo`lsa, iqtisodiy tahlil uning bevosita rahbarligi ostida tashkil qilinadi.

Iqtisodiy tahlil quyidagi bosqichlarni o`z ichiga oladi:

1.Tahlil ob`yektini tanlash va rejasini tuzish;

2.Hisobot va reja ma`lumotlarini yig`ish va tekshirish;

3.Ma`lumotlarni qayta ishlash va taqqoslama holatga keltirish;

4.Ko`rsatkichlarni taqqoslash orqali o`zgarishini aniqlash va ushbu o`zgarishga

omillar ta`sirini hisoblab, baho berish;

5. Tahlil natijalarini umumlashtirish, xulosa chiqarish va takliflar berish.

Korxona iste’molchilar talabidan, tovar bozorining holatidan va korxonaning imkoniyatidan kelib chiqqan holda o’z faoliyatini rejalashtiradi. Rejada bir yilga, kvartal, oylar,dekadalar va kunlar bo’yicha, uchastkalar miqyosida mahsulot hajmi, assortimenti, ishlab chiqarishga yetarli darajada xomashyo niateriallar, asbob-uskunalar, ishlovchilar soni, ish haqi fondi, mahsulot tannarxi, foyda va rentabellik hamda tashkiliytexnikaviy tadbirlar rejasi tuziladi. Shunday qilib, korxona faoliyatini rejalashtirish uni boshqarishning asosiy bosqichi bo‘lib xizmat qiladi. Rejalashtirish - bu xalq xo'jaligini boshqarish jarayonining ajralmas qismi hisoblanadi. Ishlab chiqarishni boshqarish uchun korxona holatini yaxshi bilish lozim, ya’ni ishlab chiqarish jarayoni haqida to‘la ma’lumot bilan ta’minlangan bo‘lish kerak. Shuning uchun ham boshqarish funksiyasiga kiradigan yana bir funksiya hisob olib borishdir. Bu funksiya bilan chambarchas bogMangan yana bir boshqaruv funksiyasi birlamchi ma’lumotlarga asoslangan holda ishlab chiqarish jarayonini nazorat qiladi. Ko‘p hollarda bu ikkala funksiya birlashtirilib hisob va nazorat funksiyasi deb ataladi.

• Korxona iste’molchilar talabidan, tovar bozorining holatidan va korxonaning imkoniyatidan kelib chiqqan holda o’z faoliyatini rejalashtiradi. Rejada bir yilga, kvartal, oylar,dekadalar va kunlar bo’yicha, uchastkalar miqyosida mahsulot hajmi, assortimenti, ishlab chiqarishga yetarli darajada xomashyo niateriallar, asbob-uskunalar, ishlovchilar soni, ish haqi fondi, mahsulot tannarxi, foyda va rentabellik hamda tashkiliytexnikaviy tadbirlar rejasi tuziladi. Shunday qilib, korxona faoliyatini rejalashtirish uni boshqarishning asosiy bosqichi bo‘lib xizmat qiladi. Rejalashtirish - bu xalq xo'jaligini boshqarish jarayonining ajralmas qismi hisoblanadi. Ishlab chiqarishni boshqarish uchun korxona holatini yaxshi bilish lozim, ya’ni ishlab chiqarish jarayoni haqida to‘la ma’lumot bilan ta’minlangan bo‘lish kerak. Shuning uchun ham boshqarish funksiyasiga kiradigan yana bir funksiya hisob olib borishdir. Bu funksiya bilan chambarchas bogMangan yana bir boshqaruv funksiyasi birlamchi ma’lumotlarga asoslangan holda ishlab chiqarish jarayonini nazorat qiladi. Ko‘p hollarda bu ikkala funksiya birlashtirilib hisob va nazorat funksiyasi deb ataladi.