Tashqi iqtisodiy faoliyat tovar nomenklaturasi va uning ahamiyati darsning maqsadi

4. Raqamlar va chiziqlarning izoxlari
Tovarlarni kodlar bilan ifodalashda tukkiz raqamdan foydalaniladi:
1-6-raqamlar–UT bo’yicha (ularni o’zgartirilmaydi) ;
7-8-raqam (razryad)lar Yevropa Iqtisodiy Hamkorligi Kombinirlangan nomenklaturasi (KNEES) sistemasi bo’yicha 9-raqam muayyan davlat tovarlari uchun.
Davlatlar uz milliy xususiyatlarini hisobga olgan uyg’unlashgan tizimning asosiga zid bo’lmagan holda guruhlarga guruhchalar kiritishi mumkin. Fakat milliy tovar kodi ishlatilganda dastlabki oltita raqam o’zgarmasligi kerak.
Uyg’unlashgan tizim qonuniy hujjat, chunki qoidalar, bo’lim va guruhlarga berilgan izoxlar huquqiy hujjatlar hisoblanadi.
Uyg’unlashgan tizimda tovarning pozitsiyasi uchun turtta va subpozitsiyasi uchun esa oltita raqam ajratilgan. Dastlabki ikki raqam shu tovarni kelib chiqishini belgilovchi bo’limga mos bo’ladi, 3-4–raqamlar mahsulotning shu bo’limdagi pozitsiyasini, 5-6-raqamlar subpozitsiyasini va 7--9--raqamlar podsubpozitsiyasini belgilaydi.

0 0 0 0	0 0	0 0 0
pozitsiya
	subpozitsiya
		podsubpozitsiya

Ayrim davlatlarda 8 yoki 10 raqamdan iborat bo’lgan kodlar ham ishlatiladi.

Masalan: AQSH tovar nomenklaturasi bo’yicha « женские трикотажные блузки» (ayollar trikotaj ko’ylagi) quyidagicha sinflanadi:
XI bo’lim b 1–guruh
6106–pozitsiya–текстильные изделия;
–одежда и принадлежности одежды..трикотажные;
6106 20– блузки, рубашки и батники трикотажные, женские и для девочек;
61062010– из химических нитей;
–subpozitsiya США; 610620101– стат субпозиция США;
Tashqi iqtisodiy faoliyat tovar nomenklaturasidan foydalanib, muayyan tovar uchun pozitsiya belgilashda uning o’ziga xos belgilarini, xususiyatlarini bilish muxim hisoblanadi. Buning uchun esa "tovar tavsifini to’g’ri ukiy bilish kerak. Quyidagi misol asosida fikrimizni taxlil qilishga o’rinib kuraylik. Ikkinchi bo’limning yettinchi guruhida keltirilgan tovar tavsiflarini kurib chiqaylik:
1. 0701 ------------------------------–– картофель, свежий и охлажденный:
2. 0701 10 000 ---------------------------------------–– семенной
3. 0701 90 --------------------------------------------–– прочий:
4. 0701 90 100 -----------------------––– для производства крахмала
5. -----------------------------------------––– прочий:
6. -----------------------------------------––-– молодой:
7. 0701 90 50 ----------------------------------––-–– с 1 января по 15 мая
8. 0701 90 590 -------------------------------------––-–– с 16 мая по 30 июня
9. 0701 90 900 ----------------------------------------––-– прочий
Birinchi qatordagi 0701 pozitsiyaga "yangi va sovuq kartoshka" mahsulotlari tushib, bu tushuncha 1-9-–qatorda joylashgan barcha mahsulotlarga tegishli hisoblanadi. SHuning uchun ham ikkinchi qatordagi 0701 10 pozitsiyasidagi mahsulotni urug’lik. kartoshka (картофель. семенной) deb tushunish kerak. Uchinchi qatordagi 0701 90 pozitsiya uchun berilgan tushuncha (boshqa. ya’ni прочий) ni ham o’z navbatida 4-9-qatorlar uchun ham tegishli deb tushunish lozim. Keyingi qatorlardagi chizikchalar ham xuddi shunday oldingi qatordagi tushunchani qaytaradi. Masalan: yettinchi qatordagi mahsulotni quyidagicha tavsiflash mumkin " картофель, prochiy (несеменной) , prochiy (не для производства крахмала), молодой. с 1 января по 15 мая ".