Tayarlag’an: fm-22/05-23-Massaj topari oqiwshilari Alliyarova Almagul, Abilaeva Guljamal Ас сицириў системасы

Tayarlag’an:
FM-22/05-23-Massaj topari
oqiwshilari
Alliyarova Almagul,
Abilaeva Guljamal


Ас сицириў системасы.
Аўыз бослығы - ас сицириў системасыныц басланғыш бөлими болып, аўкат дәслеп сол жерде қабыл қылынып, асқазанға өткериў ушын таярланады. Аўыздан кириў бөлими алдынғы тәрептен жоқары ҳәм төменги еринлер, сыртқы қаптал тәрептен уртлар, арқа ҳәм ишки тәрептен жоқарғы ҳәм төменги жақ тислер, милклер менен шегараланады. Жоқарғы ҳәм төменги еринлерде аўыз әтырапын айланып, ораған мимика мускүллери болғанлыгы себепли, ол жуздин ец ҳәрекетшен бөлими болып есапланады. Аўыздьщ ишки қабаты силекей қабат пенен қапланған. Силекей кабатда жүда көп силекей безлер бар. Еринлердиц тери қабаты жүда жуқа қабат пснен қапланған, сол себепли еринлер қызыл рецде болады. Аўыз бослыгынын жокаргы дийуалын катты хам жумсак танлай пайда етеди. Катты хам жумсак ганлай ауыз бослыгын мурын бослыгынан ажыратып турады. Ауыз бослыгы арка тарсптсн жуткыншак пенен дауам етеди.
Ауыз бослыгындағы безлер.
Силекей безлери, кулак алды бези, жак асты бези, тил асты бези.
Жуткыншак.
Жуткыншак мурын хам ауыз бослыгынын дауамы болып, онын формасы воронкага усайды. Жункыншак узынлыгы 12-15 см. жуткыншак аркалы аукат кызыл онешке отеди, хауа болса мурын бослыгы аркалы окпелерге отеди.



Кызыл онеш.
Кызыл онеш жуткыншактын дауамы болып асказанга дауам етеди. Кызыл онештин тийкаргы уазыйпасы аукат хам суйыклыкларды асказанга откериу. Онын узынлыгы 25 см мускулдан ибарат най есапланады. Онын жокаргы шегерасы 6 мойын омырткасы, томенги шегарасы 11 кокирек омыртксына шекем дауам етип, асказанга биригеди.
Асказан
Асказан ас синириу каналынын ен кенейген жери болып, карын бослыгын жокары болиминде жайласкан. Асказаннын формасы лобияга усайды. Асказаннын улкен кишилиги хар кимде хар гурли. Улкенлерде колеми орташа 3, 3-5 литр, узынлыгы 16-24 см. Ени 12 см болады. Асказан бос турган уакытта жинишкерип жокары котериледи, толып кенейген уакытта томенге киндикке шекем туседи. Асказаннын кириу болими шеп тарептен 11 кокирек омырткасы, шыгыу болими 1 бел омырткасына тууры келеди.





Жинишке ишек.
Жинишке ишек асказаннын акыргы шыгыу болиминен басланып, жууан ишектин баслангыш болимине шекем дауам етеди. Узынлыгы 5-6 метр. Жинишке ишек 3 болимнен ибарат:

1. 
   Он еки бармаклы ишек жинишке ишектин баслангыш болими болып, узынлыгы 26-30 см.
   
2. 
   Аш ишек он еки бармаклы ишектин дауамы болып, жинишке ишектин 25 пайызын курайды.
   
3. 
   Жанбас ишек жинишке ишектин 35 пайызын курайды.