Tayyorlash, mashq qildirish va ijodiy tajribaga katta ahamiyat beriladi. Ijodiy xaraktyerdagi mashqlarga masalan, masala va misollarni turli usullar bilan yechish


Download 24 Kb.
Sana18.06.2023
Hajmi24 Kb.
#1598045
Bog'liq
Kurs ishi


tayyorlash, mashq qildirish va ijodiy tajribaga katta ahamiyat beriladi. Ijodiy xaraktyerdagi mashqlarga masalan, masala va misollarni turli usullar bilan yechish. ifoda bo'yicha masala , qisqa yozuv , chizmaga ko'ra masala , muammoli masalalarni yechish mashqlari va boshqa boshqaruv tizimi . 3.3. Induksiya ,deduksiya va analogiya metodlarining harakati Bu uch metod yangi bilimlarni egallashning asosida yo‘lovchilarning rivojlanishiga qarab bir - biridan farq qurish . Induksiva metodi bilishning shunday yo'liki, bunda o'quvchining fikri birlikdan umumiylikka, xususiy ulardan umumiy foydalanishga o'sib boradi. Induktiv yordam - xususiydan umumiyga qarab bo'ladi. Bu metoddan yordam beradigan biror narsa yoki tozalash qoidani chiqarish uchun misollar, masalalar, korsatmali materiallarni puxtalik bilan tanlaydi. Boshlang'ich 1-2 - sinflarda ko'proq mashg'ulotlar tushunarli induktiv tarzda kiritiladi. Boshlang'ich sinflarda induksiya metodi bilan uzviy bog'liq holda deduksiya metodidan ham keng foydalaniladi. Boshlang'ich yangi o'qitish dasturiga sinf o'tishi bilan munosabati bilan deduksiya metodidan chegaralari ancha kengaydi. tezgi metodika orqali induktiv metoddan foydalanish. deduktiv metoddan yuklashning borishini uqtirib turadidi . Deduksiya metodi bilishning shunday yo'liki , bu yo'l umumiyroq bilimlar asosida yangi xususiy bilimlarni olishdan iboratdir . Deduksiya bu, umumiy mulkdan xususiy misollarga va konkret yordamga o'tishdir. Induktiv va deduktiv ishlarga misollar keltiramiz. Birinchi sinf o'quvchilariga yig'indi bilan qo'shiluvchi bog'lanishni ishlab chiqarish uchun bolalarni ishlab chiqarishga induktiv yo'l bilan olib kelamiz . ko'rsatmalilikdan (har xil doirachalardan) ishonchli, oldin hamma doirachalar qanchaligi topiladi (1 +2 = 3) Shundan keyin 1 ta qizil doiracha (birinchi qo'shiluvchini ifodalovchi) surib qo'yiladi, bunda bolalar 2 ta ko'k doiracha ya' ni qo'shiluvchi qo'liga ishonch hosil qiladi. ( 321 ) Shundan keyin 3 ta doirachadan 2 ta ko'k doiracha ( qo'shiluvchini ifodalovchi ) ayirilsa , 1 ta qizil doiracha , ya'ni birinchi qo'shiluvchi qo'shimcha ishonch hosil qiladilar ( 3 -1 = 2 ) . Keyin boshqa sonlar hamda boshqa ko'rsatmali materiallar bilan bir qatorda shunday harakat bajariladi va bolalaming o'zlari ushbu umumiy foydalanishni ifodalanadi : agar yig'indidan birinchi qo'shiluvchi , ayirilsa, uning qo'shiluvchi hosilidan bo'ladi qushiluvchi ayirilsa , birinchi qo'shiluvchihosil bo'ladi . Bolalar induktiv yo'l bilan g'arilgan 5,6,7,8,9 sonlarini avi qaralayotganda deduktiv mulohazalar yuritish uchun foydalaniladi .
xil doirachalardan ) ishonchli , oldinda hamma doirachalar qanchaligi topiladi ( 1 +2 = 3 ) Shundan keyin 1 ta qizil doiracha (birinchi'shiluvchini ifodalovchi ) surib qo'y , bunda bolalar 2 ta ko'k doiracha ya'ni qo'shiluvchi qo'liga ishonch hosil. (321) Shundan keyin 3 ta doirachadan 2 ta ko'k doiracha (ikkinchi qo'shiluvchini ifodalovchi) ayirilsa, 1 ta qizil doiracha, ya'ni birinchi qo'shiluvchi qo'shimcha hosil qiladi (3-1=2). Shunda keyin boshqa sonlar hamda boshqa ko'rsatmali materiallar bilan bir qatorda shunday harakat bajariladi va bolalarning o'zlari ushbu umumiy ishlabni ifodalaydi : agar yig'indidan qo'shiluvchi, ayirilsa, qo'shiluvchi hosil bo'ladi . agar yig'indidan qushiluvchi ayirilsa , birinchi qo'shiluvchihosil bo'ladi . Bolalar induktiv yo'l bilan g'arilgan 5,6,7,8,9 sonlarini ayirish qaralayotganda deduktiv mulohazalar yuritish uchun foydalaniladi . Analogiya shunday tuzatishki , bunda predmetlar ba'zi belgilarining o'xshashligi bo'yicha bu predmetlar boshqa bo'yicha ham o'xshash , degan taxminiy kuchli . Analogiya " xususiydan xususiy aniqga boruvchi " , bir ma'lumotdan boshqa aniq ma'lumotlarga bo'ladi . Masalan, uch xonali sonlami qo'shish va ayirishning yozma usullarini ko'p xonali sonlarni qo'shish va ayirishga o'tkazish analogiya usulini qo'llashga barkamol . Shu maqsadda metodik adabiyotlarda ko'p xonali sonlarni yozma qo'shish va ayirish bilan tanishtirishda shunday misollami yechish tavsiyal maslahatki, bunda har bir navbatdagi misolini o'z ichiga oladi. Masalan : 126 4752 54752 837 6837 76837 1 +172 +3246 +43246 -425 2425 - 52425 bajariladi, deb ishlab chiqariladi. Yuqorida qaralgan metodlardan ( induksiya , deduksiya , analogiya ); ekskretzamirida analiz, sintez, hisoblash, umumlashtirish va abstraksiyalash kabi aqliy operasiyalar yotadi. Butunni uning tashkil qismlariga qayta ishlashga yo'naltirilgan fikrkur) tahlil qilish deb hisoblanadi. 100 sonida nechta o'nlik va bir nechta birlik bor , degan savolga javob berishda o'quvchilarni tahlil qilish mumkin . Shu so'zlarga amal qiladi ( ya'ni noto'la tahlil o'tkazishadi ), bunday qilish esa ko'pincha xatoga , ya'ni xato sintezga olib keladi . Taqqoslash usuli qaralayotgan sonlar , arifmetik misollar , masalalarning o'ziga xos va farqli alomatlaridan iborat.
230 31 +172 + 3246 +43246 - 425 - 2425 -52425 Bunday misollami yechgandan keyin o'quvchilarning o'zlari ko'p xonali sonlarni yozma qo'shish va ayirish uch xonali sonlari yozma qo'shish va ayirishdek bajarilulosa , deb yozma xona . Yuqorida qo'yilgan metodlardan (induksiya, deduksiya, analogiya) yuklash, sintez, sintez, umumlashtirish va abstraksiyalash kabi aqliy operasiyalar yotadi. Butunni uning tashkil topgan qismlariga hosil bo'lgan yo'qotilgan fikrkur) usulilash deb hisoblanadi. 100 sonida nechta o'nlik va bir nechta birlik bor , degan savolga javob berishda o'quvchilarni tahlil qilish mumkin . Shu so'zlarga amal qiladi ( ya'ni noto'la tahlil o'tkazishadi ), bunday qilish esa ko'pincha xatoga , ya'ni xato sintezga olib keladi . Taqqoslash qaralayotgan sonlar, arifmetik misollar, masalalarning o'ziga xos va farqli alomatlarini hosil qilishdan iborat.Matematika o'zgartirishlar kursi uchun taqqoslash usulining qo'shimcha usulini ochib beradi: son, ifodalar va sonlarni taqqoslash; ikkita ifodani belgilashsh; masalalami baholashsh va h.k. Yangi matematika keladilari, qonunlarni tarkib toptirishda bolalar umumlashtirishga duch keladilar. Umumlashtirish bu o'rganilayotgan ob'ektlardan umumiy muhim qismlarini va ularning muhim emaslaridan iborat . Bugungi kunda talabalari amaliy mashg'ulotlar yig'ish savollarga javoblar mahsuloti: 1 . Usul nima? 2. O'qitish metodlari nima? 3 . Qanday o'qitish metodlarini bilasiz? to'rtta. O'qitish metodlarining darslarida qo'llab-quvvatlash haqida fikringiz ? 5 . Induksiya, deduksiya va analogiya qanday metodlar? Ush amaliy mashg'ulotdan olgan bilim, ko'nikma va malakalarini umumlashtirib hisoblash jadvalini to'ldiradilar. Bila Bilmoqchiman Bilib oldim man
Download 24 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling