Telekommunikatsiya injinering kafedrasi stajyor-o’qtuvchisi R. K. Saparbayev

2. Dastlabki hisob
2.1. RC-zanjirning (7.1,a-rasm) vaqt doimiysini ifoda yordamida hisoblang. R va Clarning qiymatlari 7.1-jadvaldagi variant bo’yicha aniqlansin.
RC-zanjir elementlarining parametrlari. 7.1-jadval

Variant №	E, V	C, nF	R, kΩ	L, Gn	Variant №	E, V	C, nF	R, kΩ	L, Gn
1	2	10	20	7	9	3	50	7	20
2	4	20	10	5	10	5	60	5	10
3	6	30	7	3	11	7	70	3	7
4	8	40	5	2	12	9	80	2	5
5	10	50	3	1	13	11	100	1	3
6	12	60	1	6	14	13	120	6	1
7	14	70	2	4	15	15	140	4	2
8	16	80	4	2	16	17	160	2	4

2.2. RL-zanjir (7.3-r

asm) uchun vaqt doimiysini ifoda yordamida hisoblang. R va L larning qiymatlari 7.2-jadvaldagi variant bo’yicha aniqlansin.
RL zanjir elementlarining parametrlari.
2.3. RC-zanjirning (7.1,a-rasm) 7.1-jadvaldan olingan R, C, E parametrlari qiymatlari, hamda to’g’ri burchakli impulsning chastotasi f=2 kHz va zichligi uchun sig’imdagi va qarshilikdagi kuchlanishlarning vaqtga bog’liqligini t=0; 0,1T; 0,2T; 0,5T; 0,6T; 0,7T; T nuqtalar uchun hisoblang. Hisoblash natijalarini 7.3-jadvalga kiriting.
2.4. RL-zanjirning (7.3,a-rasm) 7.2-jadvaldan olingan R, L, E parametrlari qiymatlari, hamda to’g’ri burchakli impulsning chastotasi f=2 kHz va zichligi uchun induktivlikdagi va qarshilikdagi kuchlanishlarning vaqtga bog’liqligini t=0; 0,1T; 0,2T; 0,5T; 0,6T; 0,7T; T nuqtalar uchun hisoblang. Hisoblash natijalarini 7.2-jadvalga kiriting.
O’lchov va dastlabki hisob natijalari 7.2-jadval

T		0	0,1T	0,2T	0,5T	0,5T	0.6T	0,7T	T
ℸ,mks
uR,V	o’lch
uL,V	o’lch
uC,V	o’lch

3. Ishni bajarish.
3.1. RL-zanjirda o’tkinchi jarayonlarini tekshirish.



7.4-rasm. RL-zanjirda o’tkinchii jarayonlarini tekshirish

7.4-rasmda keltirilgan sxemani yig’ing va uning elementlari parametrlarini tanlangan variant raqamiga ko’ra (7.3-jadval) o’rnating.

Ushbu rasmdagi sxema RL-zanjirni o’zgarmas E kuchlanish manbasiga ulangandagi (0 t  t_i oraliqda) hamda RL-zanjirning qisqa tutashuvi rejimidagi (t_i  t T oraliqda) o’tkinchi jarayonlarining tadqiqotini olib borish imkonini beradi. Sxemaning 7.4-rasmdagi ulanishida induktivlikdagi u_L(t) va sxema kirishidagi u_VX(t) = e(t) kuchlanishlarni ossilograf ekranida kuzatish mumkin. Qarshilikdagi kuchlanish u_R(t)ning ossilogrammasini ko’rish uchun esa 7.4-rasmdagi sxemada induktivlik bilan qarshilikning o’rinlarini almashtirish zarur.
Ossilograf A va B kanallarining yoyish tezligi va kuchaytirilishini o’zgartirib uni shunday sozlanishini bajarishingiz zarurki, unda ossilogramma masshtablarini o’zgarmas saqlagan holda ossilograf ekranidan egri chiziqlarni chizib oling va zarur bo’lgan o’lchashlarni bajaring. O’lchovlar natijalarini 7.3-jadvalga kiriting.
3.2. RC-zanjirda o’tkinchi jarayonlarni tekshirish
RC-zanjirda o’tish jarayonlarini tekshirish uchun 7.4-rasmdagi sxemada induktivlik L ni sig’im C ga almashtirish zarur. Yangi sxema elementlarining parametrlari variant (7.1-jadval) bo’yicha o’rnatiladi.
Ossilograf A va B kanallarining yoyish tezligi va kuchaytirilishini o’zgartirib uni shunday sozlanishini bajarishingiz zarurki, unda ossilogramma masshtablarini o’zgarmas saqlagan holda ossilograf ekranidan egri chiziqlarni chizib oling va zarur bo’lgan
4. Tekshirish uchun savollar
4.1. RL-zanjirning vaqt doimiysi quyidagiga teng:
Javoblar: A) L/R; B) LR; V) R/L;
4.2. RC-zanjirning vaqt doimiysi quyidagiga teng:
Javoblar: A) 1/(RC); B) RC; V) C/R;
4.3.  ni grafik ravishda aniqlang:
J avoblar:

4.4. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:

4.5. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:
Javoblar:

4.6. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:

Javoblar:

4.7. Zanjir chiqidagi o’tkinchi kuchlanish u ning grafigini ko’rsating

4.8. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:

4.9. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating: