«Telekommunikatsiya texnologiyalari ha’m ka’sip ta’lim» fakulteti «Telekommunikatsiya texnologiyalari» tálim baǵdarı 1

E₀

1-súwret.

Suwretde E0 togri sızıq baslanǵısh ozgaruvchan elektr maydanın, H gorizontal sheńberler ekilemshi ozgaruvchan magnit madoynini, vertikal E sheńberler bolsa ekilemshi ozgaruvchan elektr maydanın suwretleydi. Ozgarmas elektr hám magnit maydanlar birden-bir elektromagnit maydannıń jeke jaǵdayı bolıp tabıladı.

Dáslep zaryadlar hám toklar menen boglangan ozgaruvchan elektr hám magnit maydanlar songra zaryadlar hám toklardan ózbetinshe halda ámeldegi bolıwı hám bir-birin payda etıp keńislik qoyidagi tezlik menen háreketleniwi múmkin:

(1)

(1) formulaǵa ε0 hám μ0 larning san bahaları hám ólshemlerin qóysaq, ol waqıtta :

(2)

bul jerde ε hám μ - ortalıqdıń salıstırmalı dielektrik hám magnit singdiruvchanlik-lari.

(2) formulaǵa muwapıq, vakuumda (ε=1, μ=1) elektromagnit maydanlar v=3·10⁸ tezlik benen tarqaladi.

Keńislik háreketlenip elektromagnit maydan ózine tiyisli elektro-magnit energiyanı alıp ótedi. Elektromagnit energiya aǵımınıń qısıqlıǵı ρ, yaǵnıy kóshiw baǵdarına perpendikulyar maydan birligiden waqıt birliginde alıp ótilgen energiya qo'yidagi munasábet menen ańlatpalanadı :

(3)

Bul jerde ω_em – elektromagnit maydani energiyasin’ tig’izlig’i hám ol tómendegine teń boladı :

(4)

Elektromagnit energiya aǵımı óz jolındaǵı tosıqqa basım menen tásir etedi. Bul basım aǵıs tig’izliqqa proporsional bolıp, qo'yidagi formula menen ańlatpalanadı :