Telekommunikatsiya texnologiyalari va kasbiy ta’lim” fakulteti 4-bosqich tt 11-19 (s) sirtqi guruh talabasi hamdullayev aminjonning

Optik tolaning to‘iiq so'nish koeffitsiyentini aniqlash uchun yuqorida aytib o‘tiIgan barcha omillar e’tiborga olinishi kerak (2.17 -rasm) [17].

2.17-rasm. Optik signalni uzatish sifatiga ta'sir qiluvchi omillar
Optik nurlanishning berilgan to'lqin uzunligi uchun so‘nish koeffitsiyenti tolaga kiritiladigan optik quw atni toiadan qabul qilingan optik signal quwatiga nisbati orqali aniqlanadi. Odatda, so‘nish koeffitsiyenti detsibelda (dB) o‘lchanadi va optik tola parametrlari, shuningdek, to'lqin uzunligiga ham bog‘liq. So‘nishning to‘lqin uzunligiga bog‘liqligi nochiziqli xarakterga ega bo‘lib, bu bog'lanish graftgi 2.7-rasmda ko'rsatilgan edi. 2.4-jadvalda turli to‘lqin uzunliklari uchun so‘nish qiymatlari berilgan.

Birinchi shaffoflik oynasi keng polosali yorug'lik nurlanish manbalari va qisqa to'lqinli lazerdan foydalanib, signallarni yaqin masofalarga uzatishda qo‘llaniladi. Ikkinchi shaffoflik oynasining to‘lqin uzunliklari telekommunikatsiyada ko‘p qo'ilaniladi. Bu oyna nisbatan kam so'nish koeffitsiyentiga ega bo‘lib, bu diapazonda signallarni uzatish uchun keng polosali optik nurlanish manbalari ishlatiladi. Buning asosiy 70 www.ziyouz.com kutubxonasi sababi ushbu diapazonda kvars shishasi minimal xromatik dispersiya qiymatiga ega bo'lib, u arzon nurlanish manbalaridan foydalanish imkonini beradi. Uchinchi oynaning asosiy afzalligi so‘nish koeffitsiyentining minimalligi hisoblanadi. Biroq yuqori tezlikli tizimlaming oqimlarini uzatishda dispersiya qiymati oshib ketadi. Dispersiya qiymatini kamaytirish uchun dispersiyani kompensatsiya qiluvchi qurilmalarning qo'llanilishi talab etiladi, bu esa tolali optik aloqa tizimlarining narxini oshiradi.
To‘lqin uzatkich xossalari bilan bog‘liq dispersiya To‘Iqin uzatish bilan bog'liq (tola) dispersiya — bu impulslarning tarqalish tezligini to‘lqin uzunligiga bog‘liqligidir. Dispersiyaning bu turi tolaning geometrik shakliga va sindirish ko‘rsatkichlari profiliga bog‘liq. Har qanday real nurlanish manbalari ma’lum chastota polosasida to ‘lqin uzunliklarini nurlantiradi desak, turli to‘lqin uzunligiga ega yorug‘lik impulslari toladan turli vaqt bo‘yicha kechikib keladi. Natijada boshlang‘ich impulslar buziladi. Signaliarning turli to‘lqin uzunligida har xil tezliklarda uzatilishi yuqorida keltirilgan edi. Shuningdek, yuqorida aytib o‘tilgandek, 1310 nm to‘lqin uzunligida dispersiya qiymati minimal bo‘lib, nolga teng, lekin so'nish qiymati katta bo‘ladi. Shuning uchun ham dispersiya, ham so‘nish qiymatlarini kamaytirish maqsadida dispersiyaning nol qiymati so'nish qiymati kichik bo‘lgan 3-tiniqlik oynasiga surilgan. Bu kvars shishasini legirlash yordamida amalga oshiriladi. Bunday tolalar siljigan dispersiyali tolalar deyiladi. Bu tolalardan yuqori tezlikli tizimlarda, shunigdek, oraliq punktlar soni kam bo‘lgan signallarni uzoq masofalarga uzatishda qo‘llaniladi. 2.21-rasmda turli tolalar uchun xromatik dispersiya qiymatining to‘lqin uzunligiga bog‘liqligi keltirilgan [17]. • Uzatish. hniyasining xromatik dispersiyasi qiymati quyidagilarga sezgir: 74 www.ziyouz.com kutubxonasi — tandem bog'lanishlar sonining va uzatish liniyasi uzunligining oshishiga; — uzatish tezligining oshishiga.

W DM to'lqin uzunligi bo'yicha zichlashtirilgan tizimlarda xromatik dispersiyaga quyidagilar ta’sir qiladi: — kanallar orasida qadamning kamayishi; - kanallar sonining oshishi. Xromatik dispersiyani kamaytirish uchun dispersiyani kompensatsiyalash usullaridan foydalaniladi.


Foydalanilgan adabiyotlar:

1.uzedu.uz
2.library.uz
3.arxiv.uz
4.ziyo.net