Tema : Grafika Reje


Download 28.21 Kb.
bet4/5
Sana30.07.2023
Hajmi28.21 Kb.
#1663806
1   2   3   4   5
Bog'liq
Grafika

Fonetikalıq princip. Bul principke kóre sózler hám sóz quramındaǵı affikslar qanday aytılsa, tap sonday jazıladı. Mısalı, 1) ań sózine -la affiksın yamasa san sózine -a affiksın qosıw menen jasalǵan sózler ongla yamasa sona formasında emes, angla, sáne formasında aytıladı hám sonday jazıladı ; 2) aqırı a unlisi menen tawsılǵan sózlerge v yamasa q dawıssızı menen baslanatuǵın affikslar qosılǵanda, a unlisi o formasında aytıladı hám sonday jazıladı : tańlaw (tańla+v), isleytuǵın (isle+ vchi), taraq (tara+q), qaynoq (qayna +q), sayroqi (sayra +qi); 3) aqırı i unlisi menen tawsılǵan sózlerge v dawıssızı menen baslanatuǵın affikslar qosılǵanda, i unlisi ol formasında aytıladı hám sonday jazıladı :
Oqıw (o'qi +w), toqıwshı (to'qi+vchi ); 4) q yamasa k dawıssızı blan tawsılǵan sózlerge tartım jalǵawı qosılǵanda, q dawıssızı g' formasında, k dawıssızı g formasında aytıladı hám sonday jazıladı : awılı (awıl+i), etagi (etak+i); 5) ul, awız, qarındas, murın, uwlı zat, qala sıyaqlı sózlerge iyelik affiksları qosılǵanda, ekinshi buwın daǵı a, i, ol unlilari aytılıwda da, jazıwda da tushub qaladı : balası, burni, qalası sıyaqlı.
Usıdan ayqın boladı, orfografiyanıń fonetikalıq principi jazıwdı janlı aytılıwǵa jaqınlastırıladı.
Morfologiyalıq princip. Bul principke kóre sózler hám olardıń strukturalıq bólimleri aytılıw etiliwine qaray emes, asliga muwapıq jazıladı. Mısalı:1) mektep, kitap, barıp, kelip, júzlegen, kuylab, azat, obod sıyaqlı sózlerdiń aqırındaǵı b hám d dawıssızları p hám t formasında aytilsa da, asliga muwapıq b hám d jazıladı ; 2) baǵman, kepterpaz sıyaqlı sózler quramındaǵı jasaytuǵınlardan b dawıssızı v formasında aytilsa-de, asliga muwapıq b jazıladı ;
3) shembi, derek, súmbil sıyaqlı sózler quramındaǵı n dawıssızı m formasında aytilsa da, asliga muwapıq n jazılad; 4) dos, tómen, tómen, perzent, kewilli sıyaqlı sózlerde qasında kelgen dawıssızlardıń aqırǵısı aytılıw etińmeydi, biraq jazıwda saqlanadı.
Morfologiyalıq princip orfografiyanıń jetekshi principi esaplanadi.

Download 28.21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling