Tema : Jumıs ornın shólkemlestiriw hám texnika qáwipsizligi qaǵıydaları Joba

Texnika hám qáwipsizlik qaǵıydaları
Jumıs bólmelerinde islew hám ásbaplardan paydalanıw boyınsha texnika qawipsizligi qaǵıydalardı tómendegishe ulıwmalastırıw múmkin.
1. Jumıs ornında tek oqıtıwshı ruxsatı menen kiritiledi.
2. Hár bir oqıwshı tek óz jumıs jayında isleydi. Egerde jumıs jámáát túrde atqarılatuǵın bolsa, oqıwshılar óz minnetlemelerin jaqsı biladilar.
3. Jumıs tek oqıtıwshınıń ruxsatı menen baslanadı.
4. Jumıstı baslawdan aldın, jumıs jayingni tayarla, ásbaplardı tuwrı hám qolay jaylastır : Oń qol menen uslanatuǵın ásbaplardı ońǵa, shep qol menen uslanadiganini shep tárepke qoy, sanchiladigan, kesadigan ásbaplardı hesh qashan eki ásbap arasına qoyma, olardı mudami óz jayına, ótkir tárepin arǵı, dástesin óziń tárepke etip qoy. Ásbaplardı oynama, olar úyinchoq emes.
5. Jumıs waqtında jumıs jayingni tártipli saqla.
6. Topır yamasa buzıq ásbap menen isleme.
7. Ásbaptı isletgende, onı oqıtıwshı kórsetkeni sıyaqlı usla.
8. Ásbaplardı asra, olardı tuwrı, óz ornında islet, isletgennen keyin olardı tazalap, juwıladiganlarini juwıp, artadiganlarini artib qoy.
9. Zattı, hár bir detalni aldınǵı saparǵınan jaqsılaw, shıraylılaw, tártipliroq etiwge háreket et.
10. Jumıstı tugatdingmi, jumıs jayingni demde tazalap tártipli etip qoy
Iyne menen islew qaǵıydaları.
1. Iyneni isletip bo'lgach, arnawlı iyne kópshikshege sanchib qoy.
2. Iyneni hesh qashan awızıngga alma.
3. Artıqsha iynelerdi ignadonda qurǵaqlay jaǵdayda saqla.
4. Isten aldın hám isten keyin iynelerdi sanap soqır, jetiwmegen
iynelerdi álbette tap.
5. Qaǵaz hám kartondan zatlardı jasaǵanda birinshi tesikti
álbette biz menen tesip al.
Qawipsizlik talaplarına qatań ámel etiliwi júzege keliwi múmkin bolǵan baxtsız hádiyselerdiń aldın alıw hám de elektr tarmaqları hám úskeneleri ekspluatasiyasın qawipsiz orınlawǵa múmkinshilik beredi.
Buǵan baylanıslı barlıq aymaqlıq elektr tarmaqları kárxanalarında ekspluatasiya jumısları “Elektr qurılmalardı ekspluatasiya qılıwda texnikalıq qawipsizlik qaǵıydalari” tiykarında tashkil etilgen.
Bul qaǵıyda qáwipli, zıyanlı islep shıǵarıw faktorları hám olardan qorǵawlanıw, óndiriste baxtsız hádiyselerdiń aldın alıw, transformatorlarda hám elektr uzatıw liniyalarida hár qıylı islerdi orınlawda qawipsizlik ilajların belgileydi.
Ekenin aytıw kerek, ámeldegi elektr tarmaqları hám úskenelerin texnikalıq kórikten úzliksiz ótkerip turıw arqalı qarıydarlardı turaqlı hám isenimli eleketr energiyası menen támiyinlewge erisiw múmkin. Sol maqsette aymaqlıq elektr tarmaqları kárxanalarında kadrlardı qayta tayarlaw, ayrıqsha jaǵdaylar hám oqıw maydanlarında shınıǵıwlar ótkeriw ushın turaqlı shınıǵıwlar aparıwǵa bólek itibar qaratılıp atır.
Házirgi waqıtta elektr tarmaqları imaratlarına xızmet kórsetetuǵın elektromonterlar hám texnikalıq injenerler elektr qawipsizligi gruppalarına iye bolıp, qawipsizlik qaǵıydalarına muwapıq imtixanlardan ótiwgen hám de tiyisli sertifikatqa iye.
Bunnan tısqarı, baxtsız hádiyselerdiń aldın alıw, miynetti qorǵaw, xızmetkerlerdiń bilimin asırıw jáne social támiyinlew máselelerine bólek itibar berilip atır, jumaladan:
• orınlardaǵı aymaqlıq elektr tarmaqları kárxanalarında xızmetkerlerdiń bilimin úzliksiz túrde asırıp barıw ushın texnikalıq oqıwlar, oqıw bólmeleri hám shınıǵıw maydanları islengen;
• “Ustaz -shákirt” dástúrına tiykarlanıp jas elektromontyorlarni oqıtıw, tayarlaw hám mamanlıǵın asırıw jumısları jolǵa qoyılǵan ;
• xızmetkerler zárúrli qorǵaw quralları hám arnawlı kiyim-baslar menen támiyinlengen;
• qawipsizlik texnikası qaǵıydalarına turaqlı ámel etiliwi úzliksiz túrde kórikten ótkerip barılmaqta hám qadaǵalawı alıp barılmaqta.
Sonıń menen birge, “Aymaqlıq elektr tarmaqları” AJ qánigeleri Ǵárezsiz Mámleketlikler Doslıq awqamı miqiyosida elektroenergetika salasında hár jılı ótkerilip atırǵan, tiykarǵı maqset-wazıypaları tómendegilerden ibarat xalıq aralıq jarıslarda aktiv qatnas etip kelisip atır :
• 0, 4-110 kv kernewli elektr uzatıw tarmaqların remontlaw hám texnikalıq xizmet kórsetiwde xızmetkerlerdiń kásiplik tayınlıǵın asırıw hám bahalaw ;
• miynet qawipsizligi mádeniyatın asırıw ;
• 0, 4-110 kv kernewli elektr uzatıw liniyalariga xizmet kórsetiw processinde xızmetkerlerdiń mamanlıǵın asırıw, jumıs sapası hám qawipsizligin asırıw ;
• joqarı kernewli elektr uzatıw liniyalarida ásbap -úskenelerdi ekspluatasiya qılıw hám remontlaw jumısları boyınsha tájiriybe almaslaw.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Mámleket huqıqıy siyasatın ámelge asırıwda ádillik shólkemleri hám mákemeleri iskerligin jáne de jetilistiriw ilajları tuwrısında” 2020 -jıl 19 -maydaǵı PF-5997-san Pármanı atqarılıwın támiyinlew maqsetinde ministrler Mákemesi qarar etedi:
1. Elektr qurılmaların ekspluataciya qılıwda qawipsizlik texnikası qaǵıydaları qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansin.
2. Ózbekstan Respublikası Energetika ministrligi janındaǵı Elektr energetikada qadaǵalaw inspeksiyasi elektr energetika obiektlerinde elektr qurılmaların ekspluataciya qılıwda qawipsizlik texnikası qaǵıydalarına ámel etiliwi ústinen turaqlı qadaǵalaw ornatsin.
3. Ózbekstan Respublikası Energetika ministrligi mápdar ministrlikler hám keńseler menen birgelikte ózleri qabıl etken normativlik-huqıqıy hújjetlerdi bir ay múddette bul sheshimge muwapıqlastırsın.
4. Usı qarardıń orınlanıwın baqlaw Ózbekstan Respublikası Bas ministriniń sanaat jáne onıń bazalıq tarmaqların hám de kooperatsiya baylanısların rawajlandırıw máseleleri boyınsha máslahátshisi — Sanaat jáne onıń bazalıq tarmaqların hám de kooperatsiya baylanısların rawajlandırıw máseleleri departamenti baslıǵı hám de Ózbekstan Respublikası energetika ministri A. S. Sultanov moynına júklensin.
Bul Qaǵıydalar elektr qurılmaların ekspluataciya qılıwda texnika qawipsizligi qaǵıydaların belgileydi.
2. Bul Qaǵıydalar elektr energiyası óndiriwshi shólkemler (keyingi orınlarda — elektr stansiyalar ) hám de elektr energiyasınıń uzatılıwın, bólistiriliwin ámelge asırıwshı shólkemler, sonıń menen birge, bul shólkemlerge tiyisli islerdi orınlawshı ilimiy-izertlew, joybar, qurılıs -montaj, remontlaw shólkemleri ushın májburiy esaplanadı.
3. Bul Qaǵıydalarda tómendegi tiykarǵı túsinikler qollanıladı :
biyiklikte atqarılatuǵın jumıslar — montaj úskenelerinen yamasa tikkeley konstruksiyalar, úskeneler, mashina hám mexanizmlerden turıp er, bastırma yamasa jumısshı ultaraq maydanınan 3 metr hám odan joqarı biyiklikte atqarılatuǵın jumıslar. Bunda jumıs procesiniń barlıq basqıshında hám orından-jayǵa ótiwde jumısshın biyiklikten jıǵılıwdan asıraytuǵın birden-bir qural bolıp qorǵaw qamarı xızmet etedi;
brigada (naryad yamasa buyrıq boyınsha ) — quramında jumıs orınlawshı yamasa gúzetshi menen birge eki hám odan artıq aǵzası bolǵan brigada;
buzilmagan elektr maydanınıń kúshlanganligi — jumıs processinde adam bolıwı múmkin bolǵan zonada anıqlanatuǵın, adamdıń qatnasıwında buzilmaydigan elektr maydanınıń kúshlanganligi;
ekilemshi (járdemshi) shınjır — elektr stansiyalardaǵı (podstansiyalardagi) ásbaplar hám basqarıw, avtomatıka, ólshew, qorǵaw hám signalızatsiya strukturaların bir-birine baylaw sımlar hám qısqıshlar qatarınıń kompleksi;
“ruqsat beriledi”, “múmkin” — Qaǵıydalardıń bul talapları, esaptan tısqarı jol menende (jergilikli sharayatlarǵa qaray) májbúran qollanılıwın ańlatadı ;
ilashgan kernew astındaǵı hawa liniyasi — 110 kv hám odan joqarı kernewli basqa elektr uzatıw hawa liniyasining (keyingi orınlarda — HL) kósher sızıǵınan :
110 kv kernewli HL ushın — 100 m;
220 kv kernewli HL ushın — 150 m;
500 kv kernewli HL ushın — 200 m ge shekem aralıqta, uzınlıǵı boyınsha yamasa ayırım uchastkalar boylap ulıwma uzınlıǵı 2 km den kem bolmaǵan aralıqta ótetuǵın HL hám baylanıs hawa liniyasi (keyingi orınlarda — AHL);
jumıs jayı — xızmetkerler islerdi orınlaw ushın jumısqa qoyılatuǵın elektr qurılmanıń uchastkası. Tek naryad yamasa buyrıq boyınsha jumıslar názerde tutılǵan jumıs jayına tiyisli;
jumıs ornın tayarlaw — jumıs qawipsiz orınlanıwın támiyinlew ushın jumıs jayında atqarılatuǵın texnikalıq ilajlar ;
islep turǵan elektr qurılma — kernew astında bolǵan yamasa kommutatsiya apparatların jalǵaw menen kernew beriliwi múmkin bolǵan elektr apparatı yamasa onıń bólegi;
kommutatsiya apparatı — elektr shınjırların kommutatsiya qılıw hám tok ótkeriw ushın mólsherlengen elektr apparatı (óshirgish, júkleme óshirgichi, bo'lgich, ajratqısh, avtomat, rubilnik, paketli óshirgish, saqlaǵısh hám taǵı basqalar );
kernew astındaǵı jumıs — kernew astında bolǵan tok ótkeriwshi bólimlerge tiyip atqarılatuǵın yamasa bul tok ótkeriwshi bólimlerge ruxsat etilgeninen kem aralıqqa jaqınlasıp atqarılatuǵın jumıslar ;
basqarıw -texnikalıq xızmetkerler — elektr energetika salasındaǵı shólkemlerdiń basshıları, bólim basshıları, olardıń orınbasarları, sonıń menen birge, moynına basqarıw wazıypalar júkletilgen injenerler, texniklar hám ustalar ;
jergilikli gezekshi xızmetkerlersiz elektr qurılma — operativ shıǵıw brigadalari (keyingi orınlarda — TChB) yamasa operativ remontlaw xızmetkerleri tárepinen xızmet kórsetiletuǵın elektr qurılma, HL hám elektr uzatıw kabel liniyasi (keyingi orınlarda — KL);
mexanizmler — gidravlik kótergichlar, teleskopik minarlar, ekskavatorlar, traktorlar, avtoyuklagichlar, burawlaw -kran mashinaları, mexanik uzatma járdeminde uzaytırıw yamasa kemeytiw múmkin bolǵan záńgiler hám taǵı basqalar.

Krossvord

1. Gezlemeniń ekinshi atı.
2. Matoni ólsheytuǵın ásbap.
3. Awqatlar ne menen tayarlanadı.
4. Kiyim pishiwden aldın gezlemeden ne alınadı.
5. Ózbektiń milliy gezlemesi.
6. Jumıs processinde isletiletuǵın buyım.

1			T	a	w	a			r
2	M		E	t	r
3			Ó	n	i	m
4		P	i	s	h	i	w