Oqitiw metodlarin tan`law ilimiy-izertlew metodlari

Oqitiw metodlarin tan`law ilimiy-izertlew metodlari.
Ilimiy izertlew metod arqali teoriyaliq, siyasiy, ilimiy -pedagogika izertlew metodlarinan bázi bir pedagogikaliq mashqalanı sheshıw maqsetinde talaba, oqitiwshi-tarbiyashi, aspirant- izertlewdi ha’m ilimiy xizmetkerler, paydalanadi. Ilimiy izleniwdiń dáslepki deb atasi ádebiyatlardi úyrenıw, taliqlaw qiliwdan baslanadi.
Ádabiyatlardi úyreniw metodi- pedagogikaliq ádebiyatlardi úyreniw processinde milliy ha’m uliwma insaniyliq qádriyatlarda sáwlelendiriwdi, oyshil hám aǵartiwshilar hám pedagogik alimlardiń shiǵarmalari. Ǵárezsiz O’zbekstan ekonomikaliq, siyasiy hám ruwxiyliǵina tán ádebiyatlar. O’zbekstan jurtbasshisi Sh.M.Mirziyoyev shigarmalari, izertlew temasina pedagogikaliq- psixologiyalik izertlewler. Dissertatsiyalar úyreniledi.
Baqlaw metodi - baqlaw ádebiyatlardi úyreniwden keyin baslanadi. Baqlawda izertlewshi bázi bir maqsetti ko’zde tutip sho’lkemlestiredi. Baqlaw tezligi, sani, manzili, ha’m waqtin materiallardi esapqa aliw múddeti belgilenedi. Baqlaw múddetine kóre eki túrge ajratiladi: qisqa ha’m uzaq múddetli baqlaw, qisqa baqlaw o`bektin kundelik xizmetindegi o’zgerislerde málim juwmaqlarǵa keliw.
Uzaq múddetli baqlaw- qoyilǵan maqset, reje hám dástúr tiykarinda alip barilip, málim ilimiy juwmaqlawǵa kelinedi. Baqlawdiń aqiri esapqa aliwda kinos`emka, video- jaziwi, televideniya hám basqa texnika qurallarinan paydalaniw múmkin. Tuwri paydalaniw oqiw tárbiya processiniń nátiyjeligin asiradi jańa-jańa dóretiwshilik xizmetine baslaydi.
Saubet metodi - izertlew temasiniń bir tárepi yaki qubilislari haqqinda bilip aliw maqsetinde juwapker shaxslar menen awizeki sorawlar berilip, olardan xabar aliw processi. Sáwbet metodi processinde intervyu aliw hám mumkin.Olardi logikaliq joqari sorawlar yaki aniq emes juwaplar magnit lentalarǵa jazip bariladi hám taliqlanadi. Jazba juwaplardi massaliq ráwıshte jiynap aliw múddeti anketa dep ataladi. Anketalar islep shiǵariw quramali ilimiy process. Izertlew nátiyjleriniń isenimligi anketalar mazmunina berilgan sorawlar formasina toltirilǵan anketalar sanina baylanisli boladi.
Pedagogikaliq eksperiment - har qanday ilimiy -pedagogikaliq izertlew tiykari. Pedagogikaliq eksperiment járdeminde ilimiy gipotezalardiń isenimligi tekseriledi, pedagogikaliq dizimlerdiń ayirim elementleri ortasinda baylanisliliǵi hám qatnasiqlar aniqlanadi. Tabiyǵiy eksperiment hám laboratoriya eksperiment pedagogikaliq eksperimentiń tiykarǵı túrleri bolip, olar kópshilik túrlerge bólinedi. Tabiyǵiy eksperiment sharayatinda oqiw rejeleri, dástúrler, sabaqliqlar hám basqalar ádettegi oqiw rejimin buzbastan turip tekseriledi.
Pedagogikaliq eksperiment - bul hám baqlaw, lekin ol pedagogikaliq processi otiw sharayatlarin sistemali o’zgertiw qatnasiǵi menen arnawli shólkemlestirilgen boladi. Pedagogikaliq process aniqraq úyreniw ushin eksperimentator ózi shólkemlestirgen processtı baqlaydi.
Mektep hújjetlerin taliqlaw metodi- pedagogikaliq qubilislarda hám faktlerdi tekseriwde mektep hújjetlerin ideal hám tereń úyreniw tiyis. Mektep hújjetlerin taliqlawda oqiwshilardiń dóretiwshilik aktivligi hám óz betinshiligi oniń ziyrekligi hámde aldińǵi pedagogikaliq tájiriybelerdi ulıwmalastiriw hám engiziwdegi kórsetkishlerı.
Balalar dóretiwshiligin úyreniw metodi- mektep oqiwshilari dóretiwshiligi hámde olardiń túrli tuman islerin úyreniw hám taliqlawlar pedagogikaliq izertlewdin’ nátiyjeli metodlarinan biri. Ziyrek oqiwshilar aqiliy qábilet, aliyjanap adep-ikramliliq kórinisleri. estetikaliq talǵamlari, qiziǵiwshiliqlari menen ajralip turadi. Tálim nizamlari hám milliy dástúrinde pedagogika páni balalar dóretiwshiligin rawajlantiriwdiń tuwri jollarin kórsetip beriwge qaratilǵan.
Anketalar metodi- oqiwshilardan soraw usili bolip, ol oqiwshilar jamaatiniń maǵliwmatlari tuwrisindaǵi kerekli maǵliwmatlardi alip ushin olardiń pikirleri hám qaraslarin aniqlaw ushin kásipke jollawdi belgilew ushin arnawli formada islengen boliwi tiyis. Anketada ko’zlengen maqsetge muwapiq sorawlar bolip, olardi juwaplarinan pedagogikaliq nátiyjeler kelip shigiwi tiyis.
Esaplaw metodikasi ha’m kibernetika metodlari- házirgi zaman islep shigariwi pani hám texnikasiniń talap hámde mápleri turmista sinalǵan texnika qurallarin, esaplaw matematikasi hám kibernetika usillarin mektep isinde pedagogikasinda qollaniwdı talap qiladi. Pedagogikaliq kibernetika oqiw processtı oqitiw, bilim beriw processtı basqariwdin’ ayriqsha formasi sipatinda o’zine tan o’zgeshelikke iye. Soniń ushin pedagogikaliq process menen islep shigariw processlerin avtomatlastiriw ortasinda ulken pariq bar. Pedagogikaliq ızertlewlerden kino dawıs texnikasi foto, televidenie siyaqli texnikaliq qurallardan hám keń paydalanadi. Olar oqiwshilardiń biliw xizmetin aktivlestiriwge járdem beredi. Balalar ushin qosimsha xoshametlew faktorlarin payda qıladi. Bular oqiwshlar miynetin málim maqsette jeńillestiredi. Kórsetilgen qurallardin’ hár biri balalardı jasi, oqiw pani hám pedagogikaliq process ideallastiriladi. Milliy dasturdin’ maqseti hám waziypalari ha’m oni júzege shigariw basqishlarinda jana sotsial- ekonomikaliq sharayatlarda ta’limdi talap qilinatuǵın dárejesi hám sipatin, kadrlar tayarlaw diziminin a’melde xizmet kórsetiw ha’m turaqli rawajlaniwinin kepillikleri ustıwarligin tamiyinlewshi normativ, materialliq texnika ha’m xabar bazasin dóretiw pedagogikaliq izertlew tiykarin quraydi.
Ta’limde kórgezvelilik principi oqitiwdiń waqıyaliqtaǵi nárse hám qubilislarin oqiwshilarǵa kórsetiw menen birgelikte alip bariliwin talap qiladi. Oqitiw usi hár túrde alip barilganda oqiwshilardin’ seziw organlari arqali qabil qılıwı menen pikirlewi ortasinda baylanistiriwshilari payda boladi.