Tema: Arduino hám de Altera de0 qurulmaların úyreniw Joba: Kirisiw Tiykarǵı bólim

Juwmaqlaw
Ardunionı ornatıw. Arduino UNO sovetiniń tiykarǵı bólimleri haqqında bilip alǵannan keyin, biz Arduino IDE ni qanday shólkemlestiriwdi úyreniwge tayınmız. Bunı bilip alǵannan keyin, biz óz programmasımizni Arduino doskasına júklewge tayın bólemiz. Bul bólimde biz Arduino IDE-ni kompyuterimizde qanday ornatıwdı hám USB kabel arqalı programmanı qabıllaw ushın taxtanı tayarlawdı ańsat basqıshlarda bilip alamız.
1-qádem - Aldın Arduino doskańız bolıwı kerek (ardaqlı taxtanı tańlawıńız múmkin) hám USB kabeli. Eger siz Arduino UNO, Arduino Duemilanove, Nano, Arduino Mega 2560 yamasa Diecimila den paydalansangiz, sizge tómendegi suwretde kórsetilgen sıyaqlı USB printerine jalǵanatuǵın standart USB kabeli (A vilkasi B vilkasi) kerek boladı.
Eger siz Arduino Nano-den paydalansangiz, sizge tómendegi suwretde kórsetilgen sıyaqlı A-Mini-B kabeli kerek boladı.
2-qádem - Arduino IDE programmasın júklep alın.
Arduino IDE dıń hár qıylı versiyaların Arduino rásmiy veb-saytındaǵı Júklew betinen alıwıńız múmkin. Siz operatsion sistemasıngizga (Windows, IOS yamasa Linux) sáykes keletuǵın programmalıq támiynatıńızdı tańlawıńız kerek. Fayldı júklep alıw tawsılǵannan keyin, fayldı oching.

3-qádem - Keńesti quwatlań.
Arduino Uno, Mega, Duemilanove hám Arduino Nano avtomatikalıq túrde hár ekewinen quwat aladı, kompyuterge USB jalǵanıwı yamasa sırtqı quwat dáregi. Eger siz Arduino Diecimila-den paydalanıp atırǵan bolsańız, ol jaǵdayda USB jalǵanıwdan quwat alıw ushın taxtanıń dúzilgenligine isenim payda etiwińiz kerek. Quwat dáregi USB hám quwat jaklari arasındaǵı ush pimning ekewine sáykes keletuǵın jumper, kishi plastik bólim menen saylanadı. USB portına bawırlas eki pinada ekenligin tekseriń. USB kabelidan paydalanıp, Arduino kartasın kompyuteringizga jalǵań. Jasıl quwatlı LED (PWR belgisi menen) janıp turıwı kerek.
4-qádem - Arduino IDE-ni jumısqa túsiriń.
Arduino IDE programması júklep alınǵannan keyin, papkanı ashıwıńız kerek. Jildning ishinde máńgilik jarlıǵı (application. exe) menen programma belgisin tabıwıńız múmkin. IDE-ni baslaw ushın belgin eki ret basıń.

5-qádem - birinshi joybarńızdı ashıń.
Programmalıq támiynat jumısqa túskennen keyin, sizde eki variant ámeldegi -
• Jańa joybar jaratıń.
• Ámeldegi joybar úlgisin ashıń.
Jańa joybar jaratıw ushın Fayl → Jańa ni saylań.

Ámeldegi joybar mısalın ashıw ushın Fayl → Mısal → Tiykarlar → Blink-ni saylań.

Bul erda biz Blink atı menen mısallardan tek birewin tańlaymiz. Azmaz keshigiw menen LEDni yoqadi hám óshiredi. Dizimnen basqa hár qanday mısaldı tańlawıńız múmkin.
6 -qádem - Arduino doskańızdı saylań.
Programmasıńızdı doskaǵa júklewde qátelikke jol qoymaw ushın Arduino doskasınıń tuwrı atınıń tańlawıńız kerek, bul sizdiń kompyuteringizga jalǵanǵan doskaǵa tuwrı keledi. Ásbaplar → Keńeske ótiń hám taxtańızdı saylań.

Bul jerde biz Arduino Uno doskasın oqıw qóllanbamızǵa muwapıq tańladıq, biraq siz paydalanıp atırǵan taxtaǵa sáykes keletuǵın atdı tańlawıńız kerek.
7-qádem - izbe-iz portıńızdı saylań.
Arduino kartasınıń izbe-iz apparatın saylań. Ótiw Ásbaplar → izbe-iz port menyusına. Bul COM3 yamasa odan joqarı bolıwı múmkin (COM1 hám COM2 ádetde qosımsha izbe-iz portlar ushın ajıratılǵan ). Bunı biliw ushın siz Arduino doskańızdı úziwińiz hám menyunı qayta ashıwıńız múmkin, joǵalǵan jazıw Arduino doskasında bolıwı kerek. Keńesti qayta jalǵań hám bul izbe-iz porttı saylań.

8-qádem - Programmanı doskangizga júkleń.
Programmasımizni qanday etip doskaǵa júklewimiz múmkinligin túsindiriwden aldın, Arduino IDE ásbaplar panelinde payda bolatuǵın hár bir belginiń wazıypasın kórsetiwimiz kerek.
Bunnan tısqarı, Arduino Uno apparatı oǵan jalǵanǵan USB yamasa sırtqı derekten kernew alıwı múmkin. Bunda, eger derek bir neshe bolsa, olardan biri avtomatikalıq tańlanad. Arduino Uno kontrolleri hasası ATmega328 mikrokontrolleridan shólkemlesken. Bul mikrokontroller 32 kB flesh yadqa, odan 0. 5 kB bólegi jukleytuǵın ushın ajıratılǵan, bunnan tısqarı 2 kB operativ yadqa hám 1 kB EEPROMga iye. 14 cifrlı shıǵıwdıń hár biri yamasa kirisiw yamasa shıǵıw ushın sazlaw múmkin. Ol jaǵdayda pinMode (), digitalWrite () vadigitalRead () funksiyalarınan paydalanıladı. Bunda hár bir shıǵıs jayi 20 -50 kOm qarsılıqqa hám 40 mAgacha tok kúshi ótkeziwi múmkin.
Arduino Uno kontrollerine Arduino programması járdeminde programma jaratılinadi. Onıń ushın Arduino programmasında menyuda Tools>Board hám ondan " Arduino Uno" saylanadı. Joqarıda aytılǵanı sıyaqlı, bul kontroller júdá ıqsham ólshemlerge iye bolıp, onıń tárepleri 6. 9 hám 5. 3 smga teń. Bul bolsa óz gezeginde onı jáne de qızıqlı etedi. Arduino Uno kontrolleri hasası ATmega328 mikrokontrolleridan shólkemlesken. Bul mikrokontroller 32 kB flesh yadqa, odan 0. 5 kB bólegi jukleytuǵın ushın ajıratılǵan, bunnan tısqarı 2 kB operativ yadqa hám 1 kB EEPROMga iye. 14 cifrlı shıǵıwdıń hár biri yamasa kirisiw yamasa shıǵıw ushın sazlaw múmkin. Bunda pinMode (), digitalWrite () hám digitalRead () funksiyalarınan paydalanıladı. Bunda hár bir shıǵıs jayi 20 -50 kOm qarsılıqqa hám 40 mAgacha tok kúshi ótkeziwi múmkin.
Arduino Uno kontrollerine Arduino programması járdeminde programma jaratılinadi. Onıń ushın Arduino programmasında menyuda Tools>Board hám ondan " Arduino Uno" saylanadı. Joqarıda aytılǵanı sıyaqlı, bul kontroller júdá ıqsham ólshemlerge iye bolıp, onıń tárepleri 6. 9 hám 5. 3 smga teń. Bul bolsa óz gezeginde onı jáne de qızıqlı etedi.
Sonday etip, Arduino Uno kontrolleri programmalastırıwdı endi úyreneip atırǵan jas programmistler ushın, kóp jıllıq programmalastırıw boyınsha tájiriybege iye programmistlerge júdá kerekli bolıwı múmkin. Sebebi onıń járdeminde zamanagóy kompyuterlerdiń islew principlerin úyreniw hám kompyuterlerde operativ yad, turaqlı yad hám protsessorlar ne wazıypalardı orınlawın túsiniw ushın járdem beredi. Bunnan tısqarı, Arduino Uno apparatı oǵan jalǵanǵan USB yamasa sırtqı derekten kernew alıwı múmkin. Bunda, eger derek bir neshe bolsa, olardan biri avtomatikalıq saylanadı.
Arduino shańaraǵında hár qıylı kontrollerler ámeldegi: Arduino UNO, Arduino Leonardo, Arduino ProMini, Arduino Mega, LilyPad Arduino. Olardan eń keń tarqalǵanı Arduino UNO esaplanadı. Mikrokontrollerlar menen islewdi baslaǵanda da naǵız ózi kontrollerden baslaw máslahát beriledi. Endi bolsa, Arduino UNO mikro kontrolleriniń strukturalıq bólimleri menen tanısıp shıqsaq:

5-súwret.Arduino UNO
Power (1). Arduino UNOga quwat USB portın jeke komputer yamasa noutbukingizga jalǵaw arqalı beriledi. Onı komputeringizga baylanıstıratuǵın USB simisiz da isletiwińiz múmkin. Onıń ushın arnawlı batareya arqalı isletiwińiz múmkin (2). Bunday batareyalar ádetde 9 v kernewge iye boladı.
GND (3): Ground sóziniń qısqartpası. Bul pinni siz barlıq proyektingizdada isletesiz.
5 v (4) & 3, 3 v (4): Bular uyqas túrde 5 v hám 3, 3 v lik quwattı támiyinleytuǵın pinlar esapladı.
Analog (6 ): Anolog pinlar (A0, …A5). Bul pinlar járdeminde qurılmalardan analog signal qabıl etiledi. Mısalı temperatura datchigidan.
Digital (7/8): Bul pinlardan bolsa cifrlı signallar qabıl etiledi. Tımsal kichim svetodioddan.
Keling Arduino UNOda birinshi etiletuǵın kishi proyekt esaplanmish svetodiodni jaǵıp kóremiz. Sonday eken onıń ushın bizge: Arduino UNO, LED (svetodiod) hám 220 om rezistor kerek boladı.
Sxemanı tómendegi kóriniste jıynaymız:

6-súwret.
Arduino - Bul elektron konstruktor hám elektron qurılmalardı tez jaratıwdıń qolay platformasi bolıp tabıladı. Bul platforma dúnyada keń tarqalıwınıń sebebi programmalastırıw tiliniń qolaylıǵı hám ápiwayılıǵı, sonıń menen birge arxitekturasınıń hám de programmalastırıw kodlarınıń ashıqlıǵı bolıp tabıladı. Arduino platası AtmelAvR mikrokontrolleridan hám programmalastırıw hám de taǵı basqa sxemalar menen bólew elementlerinen shólkemlesken. Kóp platalarda +5 v yamasa +3, 3 v kernewdi sızıqlı stabillastırıwshı úskene bar.

1-kestede Arduino kompleksindegi tiykarǵı elementler hám sxema jıynaw platasınıń dúzilisi keltirilgen..

Arduino platformasın bir neshe versiyaları bar. Leonar- do versiyası ATmega32 u4 mikrokontrolleri tiykarında ámelge asırılǵan. Uno, Nano, Duemi- lanove versiyaları bolsa AtmelATmega328 mikrokontrolleri tiykarında ámelge asırılǵan. Diecimila platformasınıń eski versiyaları hám Duemilanoves birinshi jumısshı variantı AtmelATmegal68 tiykarında proektlestiriwtirilgan edi. Óz gezeginde ArduinoMega2560 versiyası ATmega2560 mikrokontrollerda qurılǵan. ArduinoDue sońǵı versiyası Cortex mikroprotsessor tiykarında ámelge asırılǵan.
UNO versiyası (7-shizma) onsha úlken bolmaǵan joybarlar ushın keń qollanılatuǵın, kóp tarqalǵan eń belgili versiya bolıp tabıladı.

7-súwret. ArduinoUno ning portlarınıń jaylasıwı.
Biz bul etken joybarmızdan sonday juwmaq etiwimiz múmkin házirgi kúnde informaciya texnologiyaların rawajlandırıw hám olardı nátiyjeni ámelde qollanıw qılıw jedel usılta rawajlanıp barıp atır. Bul etken individual proektmni orınlawım dawamında Arduinoǵa kod jazıw arqalı elektromobil jarattim jáne bul jaratıw dawamında men Arduino qurulmasidan paydalanǵan túrde elektromobil jarattık bul jaratqan jumısımız, júdá qolay hám sapalı elektromobillarni engiziw bul proektmizni keleshekte jáne de rawajlandırıw hám bizdan keyingi áwladlarǵa da úyretiw bolıp tabıladı. Keleshekte Ózbekstan Respublikamızǵa hám xalqımızǵa bul proektmiz kata paydası tegadi degen umittemen.