Тема. Ауыл хожалыгын рауажландырыу тийкарлары

Ауыл хожалыгын жайластырыуга тасир етиуши табийий шараят компенентлери.
Ауыл хожалыгында мадений егинлердин вегетация дауириндеги пайдалы температуралар улкен ахмийетке ийе.Мадений егинлер егилиуден баслап тап рауажланыуы токтаган кунге шекем температуралар мугдары хар бир егиннин рауажланыу дауирин корсетеди хам ол мадений егинлердин вегетация дауири деп журитиледи.Мадений егинлердин вегетация дауири кыска яки узак дауам етиуи мумкин.Адетте тропикалык пояслардан келип шыккан мадений осимликлердин вегетация дауири болса узак,орташа пояс осимликлеринин вегетациясы болса кыскарак дауам етеди.
Климат хар бир орыннын озине тан озгешелиги менен харектерленеди.Тегислик, тау хам тау алды, уазис климаты бир биринен кескин парыкланады.
Ауыл хожалыгында жауын шашын мугдарыда хам онын маусимлер бойынша болистирилиуиде ахмийетли орын тутады.Асиресе, гуз, кыс хам бахар айларында жауатугын жауын, карлардын аз-коплиги егинлердин егилиуи хам улкен тасир корсетеди.
Ауыл хожалыгы ислеп шыгарыуы нын рауажланыуында пан хам техника женислеринин ахмийети жуда жокары. Халык табийий осимликлери мадений егинге айландирип гана калмастан,айрим осимликлердин вегетация дауирин кыскартириу, жасалма шараятларда жолга койган,селекция хам генетика жетискенликлеринен кен пайдаланылмакта.Сондай болсада, табийий шараят ауыл хожалыгынын тийкаргы факто ры болып калмакта.
Табийий шараят ауыл хожалыгынын канигелесиуине хам ислеп шыгарыуынын натийжелилиги улкен тасир корсетеди.Табийий шараят дегенде ауыл хожалыгынын тийкары болган жер хам суу ресурслары, мадений егинлердин осип, рауажланыуы ушын зарур болган агро климатлык ресурслар, ягный куяш жактылыгы хам ыссылыгы, ыгаллыгы, топырактын табийий онимдарлыгы хам бул онимдарлыкты жасалма жоллар менен асырыу хамде шаруа малларынын от-жем базасы сыпатында пайдаланылатугын табийий осимлик ресурслары тусиниледи.
Ауыл хожалыгын тийкарында инсаннын коршаган табиятка тасири кушейип барады.Жер шары табият поясларынын табийий ландшафтларында жуз берип атырган дерлик барше озгерислер ауыл хожалыгы менен узликсиз байланыскан. Пан техника кризиси дауиринде коршаган табияттын жагдайын кескин озгертип жиберетугын жагдай сыпатында ауыл хожалыгынын экологиялык ахмийети жанеде артып барады.
Агроклимат хам топырак ресурслары улыума алганда жер шарында табийий факторлардын жайласыу нызамларына тууры келеди хам географиялык кенликлер хамде балентлик пояслар бойлап жайласкан. Бундай шараятлар актив пайдалы температураларга байланыслы. Ауыл хожалыгы ушын температура 10 градустан жокары болыуы зарур. Топырак шараятлары хам агроклимат шараяты пан хам техниканын хазирги дарежесинде барше табийий зоналар хам дунядагы барше поясларда ауыл хожалыгын ислеп шыгарыуын кенейтириуге имкан береди.
Сонын ушын турли типлердеги жерлерге ауыл хожалыгынын коз карасынан баха бериу ушын олардан алынатугын онимдарлыкты салыстырыу хам сарыпланатугын карежетлерди аныклау зарур болады.
Ауыл хожалыгынын аймаклык паркын келтирип шыгаратугын социал-экономикалык факторлар ислеп шыгаратугын кушлер рауажланыудын тарийхынан курам тапкан дарежесин ауыл хожалында пайдаланатугын айырым жерлердин оним пайдаланатугын пунктлерге яки кайта исленетугын пунктлерге, байланыс жолларына караганда кандай жайласканлыгын оз ишине алады.Ауыл хожалыгын аймаклык пайда етиу, сондай-ак бар мийнет ресурсларынын мугдарына да байланыслы.