Tema. Finanslaq esabat: mazmuni, funktsiyalari ham turleri

2. Finanslıq esabat dúziw jáne onı shólkemlestiriw

Finanslıq esabatlardı waqıtında dúziwdi támiyinlew ushın bugalteriyanıń barlıq bólimleri jumısların orınlaw múddetlerin kórsetip jıyma jumıs grafigi dúziledi. Bugalteriya esabı qolda yuritilse, grafik penen belgilengen múddetlerde jurnal - orderlerdin jámi shiǵarıladı, zárúr bolsa bir registrdegi summa basqa registrlerge ótkeriledi hám hár bir schyottin oborotı alternativ tekseriledi. Jurnal - order formasında esap júrgizilgende ay aqırına qalǵan summaların ótkeriw hám esap registrlarin juwmaqlaw boyınsha esap jumıslarınıń izbe-izligi tómendegishe:

- málimleme - betlerinen debet hám kredit oborotları jurnal - orderler hám qaydnomalarga ótkeriledi, bunda rasshifrovka - betleri hám jurnal orderlerde tiyisli belgiler qóyıladı ;
- 5010 - schyotinin debeti boyınsha 1- qaydnoma hám 5110 – schyotinin debeti boyınsha 2- qaydnomalardin jıyındısı 3, 10/1, 13- jurnal orderlarine ótkeriledi;
- 7, 12, 14, 15, 16, 17 hám basqa qaydnomalardin analitik esap jıyındısı esaplab shiǵarıladı, sonnan keyin jámi maǵlıwmatları tiyisli jurnal - orderlerde sáwlelendiriledi, jurnal orderlerdin kredit oborotları jámi esaplab shıǵıladı.
Eger jurnal - orderlarda schyotlar boyınsha analitik maǵlıwmatlar sáwlelendirilgen bolsa, maǵlıwmatlar jıynap shıǵıladı hám keyingi ay basına qaldıq anıqlanadı, baylanıstırıwshı schyotlar boyınsha baylanısı bar schyotlardin túrli registrlari jámi salıstırıladı. Mısalı, 1- jurnal - orderdegi 5010 - schyotinin jámi 2-qaydnomadagi 5010 - schyoti jámi menen salıstırıladı. Bunday kórsetkishlerdi salıstırıp tekseriw barlıq jurnal - orderler boyınsha atqarıladı. Bunnan keyin maǵlıwmatlar jurnal - orderlerden bas dápterge ótkeriledi. Odan keyin hár bir sintetik schyot boyınsha debet oborotları shıǵarılıp keyingi aydıń 1- kúnine qaldıg'i shiǵarıladı. Bas dápterge maǵlıwmatlar tek jurnal -orderlerden alıp jazıladı.
Jurnal - orderler maǵlıwmatları Bas dápterge ótkerilgennen keyin jurnal -orderlerde tómendegishe túsindirme beriledi: «Oborotlar summası Bas dápterde sawlelendirildi» hám sánesi de atqarıwshı hám bas buxgalter qolları qóyıladı. Bas dápterde schyotlardin qaldıg'i shıǵarılǵannan keyin olar analitik maǵlıwmatlar menen tekseriledi, jurnal - order formasınıń registrlari maǵlıwmatları boyınsha balans hám basqa esabat kesteleri dúziledi.