Tema: Finansliq ham basqariw analizi Reje: Finanslıq turaqlılıq analizi 2

3. Sırtqı faktorlarǵa xojalıqtı júrgiziwdiń ekonomikalıq shártleri
Sırtqı faktorlarǵa xojalıqtı júrgiziwdiń ekonomikalıq shártleri, tólewge ılayıqlıq, qarıydarlardıń dáramatlıq dárejesi, mámlekettiń salıq hám kredit boyınsha siyasatı, sırtqı ekonomikalıq baylanıslar hám basqalar kiredi.
Professional sóz baylıǵında «moliyaviy turaqlılıq» terminin isletiliwi birdey mánisti an’latmaydi.
Sırt el ekonomikalıq ádebiyatları hám jáhán ámeliyatında «moliyaviy turaqlılıq» sózin ańlatılıwındaǵı parıqlanıw kárxana balansı analizine eki xildagi jaqınlaw, yaǵnıy balans likvidligini dástúriy hám zamanagóy funksional usılların qóllaw arqalı júzege keledi.
Finanslıq turaqlılıqtı balans likvidligi analiziniń dástúriy usılı arqalı anıqlaw tómendegilerdi óz ishine aladı :
- minimal finanslıq teńlik qaǵıydası - unamlı likvidlikka tiykarlanǵan bolıp, bunda ámeldegi aktivler likvidliginin’ ósiwi minnetlemelerge salıstırǵanda joqarı bolıwı shárt;
- maksimal qarızdarlıq qaǵıydası - dástúriy normalarǵa muwapıq kárxana qarızın óz qarjları menen qoplanish shegarası : uzaq hám orta múddetli qarızlar turaqlı kapitaldıń yarımınan joqarı bolmawi kerek.
- maksimal finanslıq támiynlew qaǵıydası - aldınǵı qaǵıydaǵa ámel etiń Finanslıq turaqlılıq.
- Funksional balans likvidligini analizi arqalı finanslıq turaqlılıq tómendegi shártlerge ámel etken halda anıqlanadı :
- finanslıq teń salmaqlılıqtı saqlanıwı ushın stabil resurslar - turaqlı kapital hám oǵan teńlestirilgen aqshalar stabil jaylastırılǵan aktivlerdi 100 % orawı kerek. Koefficientti 100 % ten tómen bolıwı stabil jaylasqan aqshalar stabilga iye bolmaǵan resurslar menen, yaǵnıy qısqa múddetli minnetlemeler formasında finanslashtirilganligini ańlatadı. Oborot aktivlerine bolǵan talap qısqa múddetli finanslıq támiynlew sebepli esabat dáwiri dawamında ózgerip turadı jáne bul ózgerisler tómendegilerge alıp keledi:
-oborot aktivlerin artıqsha támiyinleniwine, bunıń nátiyjesinde waqtınshalıq erkin háreketdegi oborot qarjları payda boladı ;
-oborot aktivleri menen jetkilikli dárejede támiyin etilmesligiga, bunıń nátiyjesinde shetten qarız qarjların qosılıwına ;
- ulıwma qarızdarlıqtı bahalaw - shetten qosılǵan qarız qarjları óz qarjlarına koefficient kórinisindegi ańlatpası bolıp tabıladı.
Ámeldegi ekonomikalıq pán óz ıqtıyarında finanslıq kórsetkishlerdi analiz etiwdiń kóplegen usılları hám usılların jıynaǵan. Olar bazar munasábetleri sharayatında analiz aldına qoyılǵan jańa talaplar sebepli ózgerip baradı.
Kárxana finanslıq turaqlılıǵındı analiz etiwdiń usılları sızılmada keltirilgen. Kárxana iskerligi quramalı sistema hám tizilmalardan ibarat bolıp, sol sebepli onıń turaqlılıǵındı bahalaw kompleks tárzde yondoshgan halda finanslıq turaqlılıq kórsetkishleri sistemasınan paydalanıw kerek.
Kórsetkishler eki gruppaǵa bólinedi: tolıq, salıstırmalı. Finanslıq turaqlılıqtı tolıq kórsetkishler qatnasıwında anıqlaw ushın islep shıǵarıw rezervlerin onı quraytuǵın dárekleri, yaǵnıy óz aylanba qarjları, bankten alınǵan uzaq múddetli hám qısqa múddetli kredit hám qarızlar summaları menen salıstırıwlanadı.
Salıstırmalı kórsetkishler procent, koefficiyent, indeksler kórinisinde ańlatıladı. Ekonomikanı modernizaciyalaw sharayatında finanslıq turaqlılıq hám tólewge uqıplılıq kárxananıń zárúrli ekonomikalıq kórsetkishi esaplanadı.
Finanslıq turaqlılıq balans daǵı maǵlıwmatlar tiykarında uyreniledi. Odaǵı kórsetkishlerdi bir-biri menen salıstırıwlap, aqshalar ortasındaǵı koefficient hám óz-ara baylanısıw anıqlanadı.
Kárxananıń finanslıq turaqlılıǵındı belgileytuǵın eń zárúrli kórsetkishler tómendegilerden ibarat esaplanadi: