- Birigiw menen galogenlew reaksiyaları to'yinbagan uglevodorodga galogen birigiwi menen baradı. Erkin galogenler C=C, C-C hám CAr-CAr baǵlarǵa birigiw qábiletine iye:
- CH2=CH2 + Cl2 → ClCH2-CH2 Cl
- CH =CH + 2 Cl2 → CHCl2-CHCl2
- C6 H6+3 Cl2 → C6 H6 Cl6
- Galogenvodorodlar qosbaylanis' hám uchbaylanis birigedi, sonıń menen birge, olefinler de xlorgidrinlaw reaksiyasına kirisedi:
- CH2=CH2 + HCl → CH3-CH2 Cl
- CH=CH + HCI → CH2=CHCl
- CH2=CH2 + Cl2+H2 O → CH2 CI-CH2 OH + HCl
Xlorli tuwındılardı reaksiyaları zárúrli áhmiyetke iye. Xlorli tuwındılardı ıdıraw reaksiyaların bir neshe túri ámeldegi: - a) degidroxlorlash HCl birigiwdiń ajiraliwi;
- b) dexlorlash;
- d) xloroliz
- e) xlorlinoliz; yamasa joqarı temperaturada piroliz;
- Degidroxlorlashga mısal keltiremiz:
- ClCH2-CH2 Cl → CH2=CHCl + HCl
- Dexlorlash reaksiyaları bolsa joqarı temperaturada keledi
- CCl3-CCl3 → CCl2=CCl2+Cl2
- Xloroliz yamasa xlorinoliz reaksiyaları xlor tásirinde uglerod uglerod baylanis úziliwi menen baradı :
- CCl3-CCl3 + Cl2 → 2 CCl4
- Joqarı temperaturada piroliz:
- CCl3-CCl2-CCl3 → CCl4 + CCl2 = CCl2
- Galogenlew reaksiyaları energetikalıq xarakteristikaları tárepinen úlken parıq etedi, bul bolsa olardı ayriqsha qásiyetlerin kórinetuǵın etedi. Elementlardıń ideal gazsimon jaǵdayın ańlatıw ushın ftor, xlor, brom hám yad qatnasıwındaǵı reaksiyalardıń ıssılıq nátiyjesin salıstıratin maǵlıwmatlar tómende keltirilgen:
- -∆H°298. -∆H°298.
- kDj/mol. kDj/mol
- X=F 460 X=F 540
- X=Cl 105 X=Cl 184
- X=Br 34 X=Br 92
- X=J -50. X=J 17
- Barlıq galogenlew processleri, olardıń júz beriwı mexanizmi boyınsha 2 gruppaǵa bólinedi:
- 1. Radikal-shınjırlı
- 2. ion -katalitik.
- Radikal-shınjırlı xlorlaw reaksiyalarında parafin, olefin hám aromatik uglevodorodlardagi vodorod atomı esabına orın almasinadi, shuning-dek, galogenlerdi C=C hám CAr-CAr baǵlarǵa birigiwi júz boladı
Do'stlaringiz bilan baham: |
