Tema: Gomer dastanlarinda Ellada ham Odisseya tariyxiy derek sipatinda uyreniliwi

Gomer tárepinen su’wretlengenEllada ha’m Odisseya tariyxiy deregi
Eramızǵa shekemgi II mıń jıllıq baslarında. e. Bolqon yarım atawında axey grek qáwimleri payda bolǵan.
Bul mıń jıllıqtıń ortalarında yarımatawdıń qubla bóleginde qul iyelewshilik mámleketleri payda boldı.
Olardıń hár biri qońsılas jerleri bolǵan kishi qorǵan edi. Hár birewiniń basında, sol sıyaqlı, eki hukmdor turardı. Hukimdar shohlar óz átirapındaǵılar menen qorǵanda, qúdiretli, siklop diywal diywalları arqasında jasaǵan hám diywal tagida patsha xızmetshileri, ónermentler, sawdagerler jasaytuǵınlıq xalıq punkti payda bolǵan.
Aldın qalalar bir-biri menen ústinlik ushın gúresgen, keyin eramızǵa shekemgi 15-ásir átirapında. e., axeylarnin’ qońsılas mámleketlerge, teńiz arqalı kirip barıwı.
Olardıń basqa istilolari arasında Orta er teńiziniń qublası -arqa regioniniń áyyemgi, grekge shekem bolǵan mádeniyatınıń tiykarǵı orayı Krit atawı da bar edi.
Axeylar istilosi baslanıwınan talay aldın Kritda monarxiya hákimiyatqa iye mámleketlikler hám erkin hám qullar klasslarına anıq bólingen jámiyet bar edi.
Kritliklar sheber teńizshiler hám sawdagerler, zor qurıwshılar, gúlallar, zergerler, súwretshiler edi, olar kórkem óner haqqında kóp zatlardı biliwgen, jazıwdı biliwgen.
Axeylar ilgeri joqarı hám elegant Krit mádeniyatınıń kúshli tásirinde bolǵan ; endi, Kritni jawlap alıw etkennen keyin, ol aqır-aqıbetde grekler hám kritliklarnin’ ulıwma múlkine aylandı. Ilimpazlar onı Cretan-Mycenaean dep ataydılar.

Axeylarnin’ turaqlı itibarın tartatuǵın úlke Kishi Aziyanıń arqa-batısiy bólegindegi Troad óziniń qolay jaylasıwı hám ónimli topıraǵı menen ataqlı edi.

Bul jerdin’ tiykarǵı qalası - Ilion yamasa Troyaga júriwler bir neshe márte úskenelestirilgen. Olardan biri, ásirese Uqsawlıq hám tuwrıdan-tuwrı qarama-qarsılıqlar tekǵana qosıqlar ortasında, bálki olardıń hár birinde de ushraydı.
Olar, birinshi náwbette, joqarıda tilge alınǵan kóp qatlamlı grek eposi menen anıqlama bernedi: óytkeni, Gomer chizgan dúnyada bir neshe dáwirlerdiń qásiyetleri hám belgileri birlesedi hám qońsılas bolıp tabıladı - mitenea, gomergacha (Dárian), gomerga tiyisli. sózdiń mánisi. hám Dárianlarnin’ óliklerdi qosıw dástúri janında - Mikennin’ erga kómiw etiliwi, Miken bronza quralları janında - Axeylarga belgisiz Dárian temir, Miken avtokratlari janında - kúshsiz Dárian shohlari, tek atı menen shohlar, lekin tiykarınan qáwim aqsaqalları....
Ótken asirde bul qarama-qarsılıqlar pánni Gomernin’ bar ekenligi shubha astına qoyıwına alıp keldi. Gomer qosıqları óz-ózinen, yaǵnıy óz-ózinen payda bolǵanlıǵı, bul xalıq qosıǵı sıyaqlı jámáátlik dóretiwshilik nátiyjesi, degen pikir bildirildi.
Kemrek sheshiwshi sınshılar Gomernin’ haqıyqattan da bar ekenligin tán aldılar, lekin oǵan salıstırǵanda kishipeyilona redaktor, anıqrog'i, túrli avtorlarǵa tiyisli kishi qosıqlardı yamasa, itimal, xalıq qosıqların sheberona birlestirgen dúziwshi rolin júklediler.
Basqalar bolsa, kerisinshe, teksttiń kópshilik bólegine Gomernin’ avtorlıq huqıqın tán aldılar, lekin “Ellada” hám “Odisseya”nin’ kórkem pútinligi hám jetiliskenligin keyingi dáwirdiń qaysı bolıp tabıladı redaktorına baylanıstırdılar.
Ilimpazlar mudami jańa qarama-qarsılıqlardı ashıp beriwdi (kóbinese olar ilimiy oyda sawlelendiriw yamasa ilimiy tutqunliknin’ mıywesi edi) hám olardan qutılıw ushın hár qanday bahanı tólewge tayın edi. Biraq, baha júdá bálent bolıp shıqtı: tekǵana Gomer fantastika, fantastikaga aylandı, bálki analizchilarnin’ shápáátsiz párleri menen bóleklenip ketken " qıyalıy" dóretiwshilikleriniń salawatın da sonday etdi (" " ni ag'darganlar" birlesken Gomer" dep ataladı ).
Bul ulıwma biymániliklik edi hám sońǵı ellik jıl ishinde keri qaraw, unitar kózqaras iyeledi. Unitarshılar ushın Gomer miyraslarınıń kórkem birligi shubhasız bolıp tabıladı, bunı hár qanday qalıs oqıwshı tikkeley sezim etedi.
Olardıń maqseti - bul sezimdi arnawlı " ishkerinen analiz" járdeminde kúsheytiw, shayırdıń ózi ushın qoyǵan qaǵıydalar hám nızamlardı analiz qılıw, Gomer poeziyasınıń ayriqsha usılları., onıń tiykarındaǵı dúńyaǵa kózqaras. Sonday eken, keling, Gomerga keń pikirli kıtapxan názeri menen qaraylıq.
Áwele, bizni áyyemginiń zamanagóyga uqsaslıǵı, jaqınlıǵı tańlanıwǵa saladı hám ózine tartadı. Gomer asıǵıslıq menen úyrenedi hám tezlik penen biziń " men" dıń bir bólegine aylanadı, sebebi hár qanday ardaqlı shayır ólik yamasa tiri boladı - bul zárúrli emes, sebebi biz ushın tiykarǵı zat sezimiy juwap, estetik tájiriybe boladı.
Gomerni oqıp, siz onıń dúnyaǵa bolǵan kózqarasında kóp zat tekǵana máńgi hám máńgi haqıyqat, bálki keyingi barlıq ásirler ushın da tuwrıdan-tuwrı mashqala ekenligine isenim bolasız.
Bul kózqarastı ajıratıp turatuǵın eń zárúrli tárep - bul onıń keńligi, túrli kózqaraslardı túsiniw qálewi, búgingi kúnde aytqanı sıyaqlı, tolerantlıq.
Greklerdiń qaharmanlıq eposi avtorı ádalatsız urıstıń shubhasız ayıpkerleri bolǵan troyanlarga salıstırǵanda jerkenishni ózinde sáwlelengen etpeydi (oxir-aqıbet, olardıń shahzodasi Parij adamlardı xafa etken hám óziniń gospitalinin’ zayıpı Xelenni kelilab, ilohiy nızamdı buzǵan.,
Sparta shaxi Menelaus); kóbirek aytaylik - olardı húrmet etedi, olarǵa muńlas boladı, sebebi olar da óz qalasın, hayalların, balaların hám óz janların qorǵaw ushın urıs etiwden basqa sharası joq hám olar mártlershe gúresganlari ushın, eger axeylar kúshlilew hám kóbirek bolsalar da.. Olar mahkum; Tuwrı, olardıń ózleri bunı ele biliwmeydi, lekin Gomer urıstıń nátiyjesin biladi hám saqawatlı jeńimpaz, jeńiliske ushıraǵan bolǵan keleshekke muńlaslıq ańlatadı. hám eger shayırdıń sózlerine kóre, " múqaddes Troya" qudaylar tárepinen " Priamida Parijdıń aybı ushın" jerkenishlansa, Gomer Olimpiada qudaylarınan bálentlew hám ullılaw bolıp tabıladı.