Tema Insan motivatsiyasınıń jaǵdaylılıq hám shaxslılıq iskerlik tarawıları Reja

Insan motivatsiyasınıń jaǵdaylılıq hám shaxslılıq iskerlik tarawıları
Motiv jaǵdaylı qozǵalıw hám turaqlı shaxs dispozitsiyasi retinde. Eriskenlik motivatsiyasın jaǵdaylı rawajlanıwı kognitiv modelleri: K. Levin, T. Dembo, S. Eskalon, L. Festinger, Dj. Atkinson, X. Xekxauzen. M. Sh. Magomed-Eminov hám I. A. vasilev modelleriniń sın pikir etiliwi. Eriskenlik motivatsiyasın jaǵdaylı rawajlanıwdı úyreniw degi zamanagóy dástúrler. Shaxs motivatsion salasınıń xarakteristikası. Shaxstıń ózin tártipke salıw motivatsiyası. Shaxslılıq mazmunı hám turaqlı motivatsiyalar. Turmıs mazmunı shaxs motivatsion salasınıń integratori.

K. Levinning «Maydan teoriya»si. K. Levin (1890 -1947) Germaniyada ¹tuwılǵan hám AQShda kóp jıllar nátiyjeli islegen. Ol barlıq sırtqı álem faktorların «fizik maydan» hám adamdıń ishki álemin «psixik maydan» dep ajratadı. Onıń pikrine qaraǵanda bul eki maydan arasında óz-ara tartısıw hám ıyteriw qásiyetleri bar. Bul ayrıqshalıqlar shaxstıń mútajlikleri hám motivlarına baylanıslı túrde júzege shıǵadı. Onıń pikrine qaraǵanda sırtqı ortalıq hám shaxstıń ishki dúnyası arasındaǵı teń salmaqlılıq buzilsa, shaxs háreketlerinde, turpayında zorıǵıw payda boladı. K. Levin tóbenidan shaxstıń gruppa daǵı ornı, poziciyasi, liderlik hádiyseleri, dawlar úyrenilgen.

Dawalar dárejesiniń nızamlılıǵın úyreniw, qaǵıyda jol menende, arnawlı eksperimental proceduralar járdeminde ámelge asıriladı ; ulıwma alǵanda, bul adamdıń reakciyaları, turpayı, turmıs tárizi haqqında qanday da boljaw imkaniyatın beredi. Bunday prognoz, shubhasız, tekǵana ulıwma hám tálim psixologiyasi ushın, bálki hár qıylı delbelikler stuldıń qásiyetlerin úyreniwde de zárúrli bolıp tabıladı.

Umtılıwlar dárejesi túsinigi psixologiyaga K. Levin mektebiniń wákili T. Dembo tárepinen kiritilgen. Dawalar fenomeni boyınsha birinshi eksperimental analizdi de bul mektep wákili F. Xopp ámelge asırdı. Keyinirek F. Xopp tárepinen qollanılǵan tájiriybe sxeması dástúriy bolıp qaldı. Onıń mánisi sonnan ibarat, tájiriybe qoyılǵan wazıypalar qıyınshılıq menen bólistiriledi. Umtılıw dárejesi sub'ekttiń hár qıylı qıyınshılıqlardı tańlawda minez-qulqlarınan kelip shıǵadı.

F. Xopp hám T. Demboning dáslepki dóretpeleri bul izertlew tarawına qızıǵıwshılıqtı oyatdı hám dawalar dárejesine tásir etiwshi faktorlardı úyreniwge arnalǵan eksperimentlarning baslanıwı bolıp xızmet etdi. Tabıs hám áwmetsizliktiń bir tarawdaǵı talaplar dárejesine tásiri úyrenildi; altı aylıqtan baslap tabıs hám áwmetsizlik tájiriybesiniń ontogenezi; Bir wazıypanı atqarılıw dárejesiniń basqasında dawalar dárejesine tásiri hám basqalar. Alınǵan nátiyjelerdi juwmaq etkende, K. Levin dawalar dárejesinde anıq hám tereń individual ayırmashılıqlar bar ekenligin jazǵan : " Dawalar dárejesi hám jırlaw dárejesi ortasındaǵı baylanıslılıq shaxslar hám adamlar ortasında kútá úlken parıq etedi.payda boladı, bul bekkem hám ulıwma jeke ózgeshelik bolıp tabıladı. " Ol umtılıw dárejesiniń biyikligi (a) umtılıw dárejesin ılajı bolǵanınsha joqarı dárejede ustap turıw, (b) áwmetsizlikke jol qoymaw, c) umtılıw dárejesin keleshektegi jumıstıń haqıyqıy bahası menen bekkem baylanıslı bolıw tendentsiyasınıń nátiyjesi dep esaplaǵan.
Bul izbe-iz islerdiń juwmaqlawshı nátiyjesi dawalar dárejesi fenomenini teoriyalıq túsindirme berip atır birinshi urınıw bolǵan " juwmaqlawshı valentlik teoriyası" ni jarattı. Bul teoriyaǵa kóre, insan jeke maqset retinde tabıs dárejesi valentligi hám tabıstı kútiw hám áwmetsizlikti kútiw qábileti ortasındaǵı parq maksimal dárejedegi qıyınshılıq dárejesin tańlaydı. Bul teoriyanıń qolaysız tárepi sonda, onıń avtorları tabıstı kútiw hám valentlikning ma`nisi sıyaqlı jaǵdaynı ózgeriwshen tańlaw sharayatında shaxstıń minez-qulqların túsindiriwde paydalanǵanler.