Tema Insan motivatsiyasınıń jaǵdaylılıq hám shaxslılıq iskerlik tarawıları Reja

Insan motivatsiyasınıń túrleri:
•
Sırtqı motivatsiya - bul iskerlik mazmunına baylanıslı bolmaǵan, insan ushın sırtqı sharayatları menen baylanıslı motivatsiya túri. (sıylıq óliw ushın tańlawda qatnasıw )
•
Ishki motivatsiya - bul iskerlik mazmunına baylanıslı bolǵan, insan ushın sırtqı sharayatlar menen baylanıslı bolmaǵan motivatsiya túri. (saw bolıw ushın sport menen shuǵıllanıw )
•
Unamlı motivatsiya - unamlı stimulga tiykarlanǵan motivatsiya túri. (eger harhasha etpesam ata-anam kompyuter oynawǵa ruhsat beriwmeydi)
•
Unamsız motivatsiya - unamsızstimulga tiykarlanǵan motivatsiya túri. (eger harhasha etpesam ata-anam meni urısmaydilar)
•
Turaqlı motivatsiya - tábiyiy insan mútajlikleri tiykarında tiykarlanǵan. (chanqovni qandırıw )
•
Biyqarar motivatsiya - turaqlıtashqi járdem tiykarında tiykarlanǵan. (chekishni taslaw )

Óz-ózin bahalaw/Tabıs / dawa dárejesi

Dawalar dárejesi - Insan turmıstıń túrli tarawlarında (mártebe, poziciya, ²párawanlıq hám basqalar ) jetiwshi bolǵan dáreje, keleshektegi háreketleriniń ideal maqseti. Tabıs - bul arnawlı bir nátiyjelerge erisiw, umtılıwlar dárejesin sáwlelendiriwshi arnawlı bir háreketler programmasınıń ámelge asırılıwı bolıp tabıladı. Formuladan kórinip turıptı, olda, óz-ózin húrmet qılıwdı umtılıwlar dárejesin tómenletiw yamasa háreketlerdiń natiyjeliligin asırıw arqalı asırıw múmkin.
Qandayda bir kisiniń ózin ózi qádirlewi etarlicha, hádden tıs asırıp jiberilmasligi múmkin. Ózin etarli dárejede bahalawdan kúshli iyiw menen, adam psixologiyalıq qolaysızlıq hám ishki dawlarǵa dus keliwi múmkin.
Óz-ózin húrmet qılıw da óz-ózin húrmet qılıw menen baylanıslı.... Siz ózińizden qocholmaysiz hám yashira almaysız, sol sebepli hár birewimiz ózimizdi sırtqı tárepden kóriwimiz kerek: men kimman; basqalar mennen ne kútiwedi; biziń máplerimiz bir-birine tuwrı keletuǵın hám parıq etetuǵın jay. Ózin húrmet etetuǵın adamlar da ózleriniń minez-qulqlarına iye: olar teń salmaqlılıqlı, basqınshı emes, ǵárezsiz.
Adamdıń bilim salasınıń ulıwma qásiyetleri. Jeke kognitiv processlerdi izolyatsiya qılıw mashqalası. Olardıń fenomenologiyasi hám funkciyaları. " Dúnya túsi" hám psixologiyada bilimlerdi úyreniw mashqalası.
Kognitiv intellektual processlerge tómendegiler kiredi: sezim, aqıl, pikirlew, yad, itibar, oyda sawlelendiriw. Aqıl hám hár qıylı tariyplerdiń kóplegen teoriyaleri bar. Aqıl - sezimlerdi qozǵawtıwshı háreketler nátiyjesinde suwretlerdi jaratıw procesi. Bul tariyp aqıldıń eń zárúrli belgilerin óz ishine aladı : 1) suwretlerdi jaratıw procesi. 2) process jemisi - aqıl tımsalı. 3) aqıldıń tiykarǵı shárti stimullarning sezimlerge tásiri. Onı ulıwmalastırıw sebepli jáne de uǵımsız, ápiwayılastırılgan, anıqlawtirishni talap etedi: processtiń mazmunı, aqıldıń suwreti, xoshametlentiretuǵın zat haqqında. Barlıq teoriyaler 2 gruppaǵa bólingen: 1. Ob'ektiv jóneltirilgen. 2. Subyektiv jóneltirilgen. Bul jantasıwlar eki tiykarǵı kriteryaǵa kóre parıq etedi - 1. aqıl qılıw procesiniń tiykarǵı sheshiwshi faktorı retinde átirap daǵı álem ob'ekti hám ob'ektiniń qatnasıw dárejesine kóre. Aqılda tiykarǵı rol sezimlerge tásir etetuǵın zatlarǵa tiyisli bolıp tabıladı. Subyektiv determinantlar ámeldegi: mútajlikler, sezimler, munasábetler, kognitiv process, motivatsiya. Adamdıń munasábetiniń aqılka tásiri. Bodalevning mısalı : 2 gruppa pánler. Olarǵa sol adamdıń portreti kórsetildi, geyparalarına onıń ayıpker ekenligin aytıp beriwlerin sorawdı, basqaların bolsa qaharman dep aytıwdı. Ayıpker ǵalabalıq, shápáátsiz dep tariyp berińan; qaharman - kúshli shıdamlılıq júzi, erinleri qısılǵan, salawat. Gregori: Astronomlardıń Saturn planetasın qabıllawı. Aldın, galosli top sıyaqlı. Keyin ol halqanı qorshap aladı : ol tushunganidek, tezlik penen kórdi. Saturnning dúzilisi haqqındaǵı adamlardıń bilimleri bul planetanı aqıl etiwge tásir etedi. 2. Aqıl procesiniń tiykarǵı quramındaǵı parq. Aqıl - bul átirap daǵı dúnyanıń tikkeley sezim hákisi bolıp tabıladı. Ayna sırtqı tásirinlerdiń ob'ektiv qásiyetleri hám olardıń suwretleriniń subyektiv qásiyetleri ortasında málim bir uyqaslıq bar ekenligin ańlatadı. Átirap daǵı dúnya haqqında sub'ekttiń bilimlerin beriw procesi onı aqıl etiw procesine kiredi. Aqıldıń suwreti mudamı da mazmunli. (Leontyev) sezim matoning tiykarǵı waziypası sonda, ol dúnyanıń sanalı suwretiniń haqıyqatına iye boladı.
Kognitiv (intellektual ) processlerdi klassifikaciyalawdıń tiykarǵı kriteryaları :
Funktsional kriterya. Nege payda boldıńız? Intellektual process qanday wazıypalar ushın ámeldegi? Onıń wazıypası ne?
Genetikalıq kriterya. Rawajlanıw kriteryası. Arnawlı bir aymaqtıń rawajlanıw dárejesi retinde qanday da bilim processlerin kórip shıǵıwımız múmkin.
Bilim - Psixik processler, tiri janzatqa maqul túsetuǵın jónelisti beretuǵın múmkinshilikler, yaǵnıy. zárúrli elementti atap ótiw qábileti.
Kognitiv processler - maǵlıwmat alıw menen baylanıslı processler: maǵlıwmatlardı alıw, qayta islew, saqlaw hám olardan paydalanıw.
Bilim psixologiyasi filosofiyadan ajralıp turdi, sol sebepli filosofiyalıq mashqalalardi keltirip shıǵardı. Filosofiya biliwdi shaxstıń ulıwma múlki dep esaplaǵan, psixologiya biliw procesin támiyinleytuǵın shaxstıń qásiyetlerin úyrengen. Psixologiyani filosofiyalıq bilimler menen bólew kerek edi. Kognitiv processler psixologiyasi biliw processlerin úyrenedi.
Bilim túrleri:- sezim biliw (sezimler arqalı )
Intellektual aqıl (aqıl arqalı ).
Biraq sezim bilimi hám ratsionalizm júdá bekkem baylanıslı. Bilim tarawı bir pútkil bolıp isleydi hám bilim salasınıń bólimleri ortasındaǵı baylanıslar tarmaqqa uqsaydı.

Bul túsinikti psixologiyalıq pánge kirgiziw tiykarlanıp iskerliginiń ulıwma psixologiyalıq teoriyasın rawajlanıwı menen baylanıslı (Leontiev A. N., 1979 ). A. N. dıń tiykarǵı ideyası. Leont'evning atap ótiwishe, ob'ekt yamasa jaǵdaydıń suwretin jaratıw processinde tiykarǵı áhmiyetke iye bolǵan individual sezim tásirleniwleri emes, bálki dúnya suwreti.

S. D. Smirnov " dúnyanıń túsi" túsinigin qanday etip A. N. Leoniev, kognitiv processler aktiv tábiyaat ekenligin túsiniw ushın qatań qádem taslawǵa múmkinshilik beredi.
v. v. Petuxov " dúnyanıń túsi" kontseptsiyasın jáne de rawajlandırıw zárúr ekenligin kórsetdi hám pikirlew psixologiyasiga salıstırǵanda bul kontseptsiyanıń operatsion quramın usınıs etdi. Intellektual mashqalalardi sheshiw ushın hár qıylı qurallar hám usıllardı kórip shıǵıp, ol dúńyaǵa kózqarastı empirik úyreniwdiń etarlicha birliginiń ayriqsha qásiyetlerin anıqladi. Onıń pikrine qaraǵanda, bunday birlik, yadro hám sirt strukturalarıniń málim birligi bolıwı kerek.
Óz-ózin ańǵarıw kriteryaları :
átirap -ortalıqtan ózin ajıratıw, ózin sub'ekt retinde ańǵarıw, átirap -ortalıqtan ǵárezsiz (fizikalıq ortalıq, social ortalıq );
olardıń iskerliginen xabarlılıq - " Men ózimdi qadaǵalaw etemen";
ózin “basqası arqalı” ańǵarıw (“Basqalar neni kórsem, bul da meniń sapasım bolıwı múmkin”);
ózin etikalıq bahalaw, ayna bar ekenligi, óz ishki tájiriybesinen xabarlılıq.
Óz-ózin ańǵarıwdıń dúzilisin ajıratıw múmkin:
jaqın hám uzaq maqsetler, adamdıń " men" (" men" aktyorlıq sub'ekti retinde) sebeplerin biliw;
olardıń haqıyqıy hám kerekli sapaları haqqında xabarlılıq " Haqıyqıy men" hám " ideal men");
ózi haqqında kognitiv, kognitiv ideyalar (" Men kuzatilayotgan ob'ektman");
4) sezimiy, sezimiy ayriqsha suwret. Sonday etip, óz-ózin ańǵarıw tómendegilerdi óz ishine aladı :
- ózin ózi biliw (ózin biliwdiń intellektuallıq baǵdarı );
- ózin tutıw (ózine salıstırǵanda sezimiy munasábet).
Ulıwma alǵanda, insan sanasınań 3 qatlamı ámeldegi:
ózine salıstırǵanda munasábet;
basqa adamlarǵa munasábet;
basqa adamlardıń ózlerine bolǵan munasábetin kútiw (ayriqsha projektor).
Basqa adamlarǵa bolǵan munasábet, bul munasábetti ańǵarıw sapa tárepinen parıq etiwi múmkin:
munasábetlerdiń egotsentrik dárejesi (ózine salıstırǵanda ishki baha retinde munasábet basqa adamlarǵa bolǵan munasábetke tásir etedi (" Eger olar maǵan járdem beriwse, sonday eken olar aq kewillerdir");
gruppa -oraylıq munasábetler dárejesi (" Eger basqa adam meniń toparımga tiyisli bolsa, ol jaqsı");
prosocial dárejesi (" Basqa bir kisi bul ishki qádiriyat, basqasın ol sıyaqlı qabıllaw hám húrmet qılıw. " " Sizge qanday munasábette bolıwdı qálesangiz, sonday etiń ;");
estokolik dáreje - nátiyjeler dárejesi (" Hár bir insan ruwxıy dúnya menen, Quday menen málim bir baylanıslılıqta. reyim-shápáát, hújdan, ruwxıylıq - basqa adamǵa salıstırǵanda tiykarǵı zat").
Úsh kórsetkish - óz-ózin bahalaw, kutilgan baha, gruppa ózligin bahalaw -shaxs dúzilisiniń bir bólegi, hám bir kisi bunı qáleysizbe yamasa joqpa, ol ob'ektiv túrde gruppa daǵı párawanlıǵınıń kórsetkishleri, jetiskenlikleriniń tabısları yamasa etiwmovchiligi, ózine hám basqalarǵa salıstırǵanda poziciyasine qaray esaplawıwǵa májbúr. Ol bul kórsetkishlerdiń bar ekenliginen shubhalanmasa da, bahalaw hám ózin bahalawdıń psixologiyalıq mexanizminiń islewi haqqında hesh nárse bilmese de, olar menen esap -kitap etiwi kerek. Tiykarınan, bul social baylanıslar mexanizmi, jónelis hám qádiriyatlar insan shaxsına berilgen (ishkilestirilgen). Qandayda bir kisi onıń gúwalıǵı, baylanısqa kirisiwi, aktiv háreket etiwi tekseriledi. Bul tekseriw tiykarlanıp ongsiz túrde ámelge asıriladı hám shaxs bul kórsetkishler menen belgilengen minez-qulqlar rejimine iykemlesedi.
Hushidan ketpew qadaǵalawsız degeni emes. Sonı esten shıǵarmaw kerek, barlıq zárúrli bahalawlar insannıń sanalı turmısında qáliplesedi. Olar ishki jaǵdayǵa keltirilishidan aldın, olar shaxslararo baylanıslarda kózge kórinetuǵın kóriniske ıyelewdi. Shańaraq, oqıtıwshılar, joralar, kitaplar, filmler aktiv qáliplesken, mısalı, balanıń ideal ózin hám usınıń menen birge haqıyqıy ózin oǵan salıstırıwlawdı uyretdi. Bala ilgeri basqalarǵa teń bolıwdı úyrengen halda, ózin ózi bahalaǵan kórsetkishler boyınsha basqalardı bahalawdı úyrendi. Nátiyjede, adam aynadaǵı sıyaqlı social gruppaǵa aylanıwǵa úyrenip qalǵan hám keyinirek bul qábiletti ózligine sińirgen.
Qandayda bir kisin túsiniw ushın, mektep oqıwshılarınıń ongsiz túrde rawajlanıp baratırǵan tendentsiyaları keleshek ushın jobalar dúziwde qanday háreket etiwin anıq oyda sawlelendiriw kerek, bunda olardı oyda sawlelendiriw etpesten jaratıw múmkin emes.
Sizdiń iybeliy shaxsıńızdı qurıw tekǵana jigitlerge, bálki úlkenlerge de xos bolıp tabıladı. Bul I-suwrettiń xoshametlentiretuǵın mánisin bahalawda, shaxstıń turmıs daǵı poziciyasi hám ornın ob'ektiv ańǵarıwı onıń fantastik I. menen almastırilganligini biliw zárúrli bolıp tabıladı, ózlik dúzilisindegi ózi haqqında fantastik ideyalar ústinligi, árman etilgen, ámelge asırilmagan iskerlikti ámelge asırıwǵa úles qosatuǵın háreketler menen birge kelmeydi. Qandayda bir kisiniń óz-ózin ańǵarıwı, qálegen hám haqıyqıy ortasındaǵı anıq ayırmashılıq sebepli saldamlı ziyan etkazishi múmkin.
Tek ǵana kóplegen sınaqlar hám qáteler sebepli insan óziniń haqıyqıy múmkinshilikleri ólshewin tusinip jetedi. Biraq, jaslardıń ózine bolǵan isenimi qanshellilik yoqimsiz bolıwınan qaramastan, psixologiyalıq tárepten qáwiplilew tómen ózin ózi qádirlew, insannıń social umtılıslarınıń kem bahalanatuǵın dárejesi, onı hár qanday iskerlikten bas tartıwǵa, maqsetlerine erisiwden bas tartıwǵa, adamlardan shaǵılısıwǵa odaydı (sebebi ol ózine isenmeydi, sın pikirden qorqadı, masqara etedi) ) yamasa basqa adamlardıń qolında tıńlaǵısh qural bolıwı kerek. Bunday jigitler ushın siz adam ushın qáwipli bolǵan bul processni blokirovka qılıw ushın olar ózleriniń social hám insaniy qádiriyatlarınıń anıq dálillerin alatuǵın jaǵdaylardı jaratılıwma háreket etiwińiz kerek.