Tema; Kómekshi sózler hám olardiń túrleri Reje

Tema; Kómekshi sózler hám olardiń túrleri


Reje;

1. 
   Kómekshi sózler haqqında túsinik
   
2. 
   Kómekshi sózlerdiń túrleri
   
3. 
   Tirkewish
   
4. 
   Dáneker
   
5. 
   Janapay
   

Tildegi barlıq sózler mánili sóz shaqapları hám kómekshi sóz shaqapları bolıp, úlken eki toparǵa bólinedi. Jeke turǵanda belgili leksika-grammatikalıq mánige iye bolǵan sózler mánili sóz shaqapları dep ataladı.

Jeke turǵanda leksikalıq máni ańlatpaytuǵın hám belgili gáp aǵzasınıń xızmetin atqara almaytuǵın sózlerge kómekshi sózler delinedi.
Kómekshi sózlerdiń geyparaları sózlerdi yamasa gáplerdi bir-biri menen baylanıstırsa, geyparaları gápke yaki jeke sózge qosımsha grammatikalıq máni beredi.
M ı sal ı: 1. Tilewbiyke ketken soń tómenge sıpırılıp tústim. 2. Artıq aǵa menen Atamurat kólden shıǵıwdanaq toǵayǵa qaray baǵdar aldı. 3. Kún ádewir basılayın depti, tek jaǵımsızlaw ǵana samal esip tur. Bul mısallarda soń, menen, qaray, tek, ǵana kómekshi sózleri mánili sózler hám gápler menen birge qollanılıp, kómekshi sóz wazıypasın atqarıp kelgen.
Kómekshi sózler grammatikalıq mánisi hám atqaratuǵın xızmetine qaray tirkewish, dáneker hám janapay bolıp úsh túrge bólinedi.
Tirkewishler haqqanda túsinik
Atlıq hám atlıq mánisindegi sózlerge dizbeklesip, olardı basqa bir mánili sózler menen baylanıstıratuǵın kómekshi sózler tirkewish delinedi. Tirkewishler dizbeklesip kelgen sózi menen birge bir sorawǵa juwap beredi hám sol sóz benen birge bir gáp aǵzasınıń xızmetin atqaradı.
Tirkewishler dizbeklesetuǵın sózinen bólek jazıladı.
Mısalı: Qoylar ushın ot-shóp jıynadı. Salını kombayn menen jıynadı. Men kelgen soń koncert baslandı. Ol awıl jaqqa názer saladi. Ańlatıw: menen (benen, penen) kómekshi sózi tirkewishlik xızmeti menen qatar, birgelkili mánili eki sózdiń arasın baylanıstırıp, dánekerlik xızmette de qollanıladı. M ısal ı: Jańa qonıs bolıp atırǵan salıkeshler menen sharwalardıń balaları oqıytuǵın mektep Asqardikinen táwir-aq alıs edi. (I.Q.)
Bul gápte menen kómekshi sózi teń mánili birgelkili aǵzalardı baylanıstırıp kelgen.