Tema: Logikalıq elementler. Logikaliq elementlerdi uzatuw xarakterestikasi. Reja

Logikalıq elementlerdi islep shıǵarıw texnologiyaları

• 
  Cifrlı esaplaw texnikasında tiykar elementleri bolıp logikalıq ―hám‖, ―yáki‖, ―biykar‖ elementleri xızmet etedi.
  
• 
  Logikalıq elementlerdi islep shıǵarıw texnologiyalarınıń bir qatar túrleri ámeldegi bolıp, olardıń hár biri óz tabıs hám kemshiliklerine iye.
  
• 
  Mısalı :
  
• 
  unipolyar tranzistorlarǵa tiykarlanǵan texnologiyalar kristalda jaylasqan elementler tıǵızlıǵın joqarılıǵı, kem quwat talaplıǵı, bahasınıń arzanlıǵı menen xarkterlenedi, lekin sırtqı tásirlerge oǵada tásirli, salıstırǵanda operativligi tómen;
  
• 
  bipolyar texnologiya daǵı elementler oǵada operativligi hám isenimli islewi menen xarakterlenedi, lekin elementler tıǵızlıǵı kem hám kóp energiya talap etiledi, tán bahası qımbat
  

1. 
   Logikaliq elementler: a) «YOKI-Yáki» elementi; b) «VA-Hám» elementi; c) «INKOR-Biykar» elementi.
   
2. 
   Logikalıq elementlerdiń tiykarǵı parametrleri hám xarakteristkalari.
   
3. 
   Logikalıq elementtiń tiykarǵı xarakteristkasi onıń uzatıw xarakteristkasi esaplanadı. Shıǵıw kernewiniń kiriwlerden birindegi kernewge baylanislilig'ina uzatıw xarakteristkasi dep ataladı. Bunda qalǵan kiriwler degi kernew ózgermes bolíwí kerek.
   
4. 
   Logikalıq elementtiń túrine qaray, uzatıw xarakteristkasiniñ kóriniwi da túrlishe boladi. LElar invertirlawshi hám invertirlamaytug'in LElarg'a bólinedi. Invertirlawshi LEniñ shıǵıwında kirisiw signalına salıstırǵanda invers (teris) signal alınadı. Mısalı : «EMES», «HÁM-EMES», «YÁKI - EMES» ámellerin orınlawshı LElar invertirlawshi LElarg'a kiredi. Invertirlanbaytug'in LEniñ shıǵıwında kirisiw signalına uyqas (tuwri) signal alınadı. Mısalı : «HÁM», «YÁKI» LElari invertirlamaytug'in LElar esaplanadı.
   
5. 
   Logikalıq elementler tiykarında túrli qurılmalardı proektlestiriw.
   
6. 
   Cifrlı esaplaw texnikasınıń tiykarǵı qurılmalarınan biri - summator bolıp tabıladı. Bir razryadlı ekilik sanlardı qosıw ushın qollanılatuǵın «Yarım summator» sxemasın proektlestiriw procesin kórip shıǵamız :
   
7. 
   Berilgen ―a‖ hám de ―b‖ bir razryadlı ekilik sanlardı qosıw nátiyjesinde ―s‖ - jıyındı razryadı hám
   
8. 
   ―p‖- ótiw razryadı payda boladı.
   
9. 
   ―a‖ hám ―b‖ bir razryadlı qosıluwshilardan tek birewi «1» ga teń bolsa, jıyındı razryadı s=1 boladı hám
   
10. 
    ―a‖ hám ―b‖ bir waqıtta «1» ga teń bolǵandaǵana p=1 boladı. Sol jaǵdaylar ushın logikalıq funksiyalar tómendegi kóriniske iye boladı : s=a & b v a & b, p=a & b
    
11. 
    Bir razyadli yarım summator sxemasın sol ańlatpalarǵa uyqas túrde logikalıq elementler tiykarında qurıw múmkin.
    
12. 
    Bir razryadli yarim summatorning sxemasi.
    

Eki 2 razryadlı ekilik sanlardı salıstırıw wazıypasın orınlawshı qurılmanı jaratıw menen baylanıslı máseleni kórip shıǵamız :

A = a1 a2 hám B = b1 b2 - eki razryadlı sanlar.
Sonday salistiriw sxemasi(SS)di jaratiw kerek ol 4 dana kiriwge (a1, a2, b1, b2), hámde 3 dana shig'iwg'a(Y1, Y2, Y3) iye bolsin.

Bul sxemaniñ shig'iwlari tomendegi shártlerdi qanaatlantirsin: Y1=1 bolsin, eger A>B bolsa, Y2

=1 bolsin, eger A=B bolsa hám Y3 =1 bolsin, eger A3-súwret. Eki dana eki razryadli ekilik(binar) sanlardi salistiriw sxemasi. Bul shártlerge mas logikaliq funksiyalar tiykarinda salistiriw sxemasin quriw múmkin.