Tema: Menedjment funkciyasi Joba: Kirisiw Basqarıw maqseti hám olarǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar Menedjment processi

Tema: Menedjment funkciyasi
Joba:
Kirisiw
1. Basqarıw maqseti hám olarǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar
2. Menedjment processi
3. Menedjment funkciyaları klassifikaciyası
Paydalanilģan adebiyatlar

Kirisiw
Menedjment — bul ingilis sózi bolıp, ingilis tiliniń Oksford sózliginde berilgen táriyip boyınsha:

• 
  basqarıw hákimiyatı hám iskusstvosı (sheberligi);
  
• 
  resurslardı basqarıw boyınsha ayırıqsha sheberlik hám hákimshilik kónikpelerdiń jıyındısı túsiniledi.
  

Basqasha sóz benen aytqanda, menedjment — bul basqarıw, yaǵnıy resurslardı, adamlardı basqarıw, nátiyjeli xızmet alıp barıw hám payda alıwdı biliw, onı kóbeyttiriw processi bolıp tabıladı. Usı kóz qarastan basqarıw — bul ózine tán joqarı iskusstvo hám sheberlikti talap etiwshi tańlaw, usı tańlaw tiykarında qarar qabıl etiw hám onıń orınlanıwın qadaǵalaw bolıp tabıladı.
Basqarıw — bul tańlaw, qarar qabıl etiw hám onıń orınlanıwın qadaǵalaw procesi bolıp tabıladı.
Menedjment páni — bul basqarıwshıǵa tańlawdı durıs ámelge asırıwın hám nátiyjeli qarardı qabıl etiwin úyretiwshi pán bolıp tabıladı. Onıń tiykarǵı maqseti bazar qatnasları sharayatında barlıq buwınlarda isley alatuǵın joqarı mamanlıqtaǵı basqarıwshılardı tayarlawdan ibarat. Usınnan kelip shıqqan halda bul pán tómendegilerdi úyrenedi:

• 
  basqarıw teoriyasi hám ámeliyatı;
  
• 
  basqarıw obyekti hám subyekti;
  
• 
  basqarıw principleri hám usılları;
  
• 
  basqarıw mádeniyati;
  
• 
  menedjer hám onıń pazıyletleri;
  
• 
  menedjer reytingi;
  
• 
  basqarıwda kirisiwsheńlik hám qarar qabıl etiw;
  
• 
  basqarıw funkciyaları;
  
• 
  xızmetkerlerdi basqarıw;
  
• 
  islep shıǵarıwdı(óndiristi) basqarıw;
  
• 
  ónimdarlıqtı basqarıw;
  
• 
  ónimniń sapasın basqarıw;
  
• 
  ózin-ózi basqarıw;
  
• 
  aymaqlıq basqarıw hám basqalar.
  

Kórip turǵanımızday, bul pánniń mazmunı basqarıw sisteması hám basqarıw obyekti arasındaǵı ózara qatnas bolıp, onıń tiykarǵı wazıypası studentlerge basqarıwdıń zamanagóy usılların, basqarıwshılıq isskustvosı(sheberligi) sırların úyretiwden ibarat.
Pándi oqıtıw studentlerde basqarıwdaǵı mashqalalardı sheshiwge qızıwshılıq oyatıw, ámeliy shólkemlestiriwshilik xızmetine talaptı payda etiwden ibarat. Sebebi házir basqarıw tiykarların úyrenip atırǵan studentler keleshekte basqarıw sistemasınıń xızmetkerleri, kishi hám orta, úlken jámáátlerdiń basqarıwshıları, kárxana hám firmalardıń ekonomikalıq, sociallıq, shólkemlestiriwshilik, texnikalıq xızmetleriniń túrli táreplerin basqarıw boyınsha joybarlar, ilajlar islep shıǵıwǵa júrek ete alatuǵın qánigeler bolıp jetisedi.
Basqarıw sistemasın jetilistiriw boyınsha ilajlar islep shıǵıwda olardıń juwapkershiligine kiredi.
Menedjment obyekti haqqında sóz etkende, eń aldı menen obyekt sóziniń sózlik mánisine itibar beriw kerek boladı. Usı mániste obyekt — bul:
— bizden sırtqı ortalıqta hám biziń sanamızǵa baylanıslı bolmaǵan halda bar bolǵan barlıq waqıyalar, materiallıq dúnya;
— insan xızmeti, dıqqat — itibarı qaratılǵan hádiyse, predmet, shaxs;
— xojalıq yaki qorǵanıw áhmiyetine iye bolǵan kárxana, qurılıs, ayırım bólim hám usı sıyaqlılar.
Demek, obyekt túsinigi mikro waqıyalıqtan (kishi hám onıń xızmetinen) baslap, tap makro waqıyalıq(materiyallıq dúnya, jámiyet) dárejesine shekem bolǵan mánisti óz ishine aladı. Mısalı, «Shofyor óz avtomobilin basqara almaǵanlıǵı sebepli ol joldan shıǵıp ketken». Bul jerde basqarıw obyekti bolıp avtomobil esaplanadı.
Yaki, «Ol insan ózin júdá jaqsı basqara aladı». Bul jerde basqarıw obyekti bolıp adam, shaxs esaplanadı. Futbol komandası yaki qala transportı háreketin basqarıw. Rayon, walayat, mámleketti basqarıw hám t.b. menedjmenttiń yaki basqarıwdıń obyektleri bolıp tabıladı.
Basqarıw jumısın atqarıwshı keńeseler hám olardıń basqarıwshıları menedjmenttiń subyekti, yaǵnıy basqarıw organları yaki menedjerler — basqarıwshılar bolıp esaplanadı.
Solay etip hár qanday hádiyse yaki procestiń negizi basqarılatuǵın obyekt hám basqarıwshı subyekt sistemalarınan turadı.