Tema: Milliy qáwipsizlikti támiynlew tarawında ámelge asırılǵan reformalar. Reje
Download 31.47 Kb.
|
Milliy qawipsizlik
|
TEMA: Milliy qáwipsizlikti támiynlew tarawında ámelge asırılǵan reformalar. Reje: 1. Milliy qawipsizlikti támiyinlew. 2. Milliy qawipsizlikti támiyinlew boyınsha ámelge asırılıp atırǵan jumıslar. Har bir mamlaketde milliy qáwipsizlikdi tamiynlew tiykarǵı másele bolıp, bunda mámleket tiykarǵı roldi oynaydı. “O'zbekistan Respublikasınıń mámleket ǵárezsizligin qorǵaw, onıń ortalıǵında tınıshlıqtı tamiynlew, mamleketimizdıń jahan xojalıǵı sistemasında hám jahan menen birlesip múnasip jerdi iyelewine erisiw — dawirimizdıń tiykarǵı wazıypası” , - dep bul maseleniń ahmiyetin korsetip bergen edi Prezidentimiz. Mámleketlik dúziliske hám mámleketlik shegaralarǵa qol qatılmaslıǵın isenimli qorǵaw, insan huqıqları menen erkinliklerine sózsiz ámel etiw, jámiyettegi milletleraralıq tatıwlıq, diniy keńpeyillik, tınıshlıq hám paraxatshılıq – demokratiyalıq huqıqıy mámleket qurıwdıń hám eldi jedel sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwdıń áhmiyetli shártlerinen biri bolıp esaplanadı. Ózbekstan Respublikası Milliy qáwipsizlik xızmeti elimizdiń konstituciyalıq dúzilisin, suverenitetin, aymaqlıq pútinligin, ekonomikalıq hám qorǵanıw potencialın sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵaw sistemasında ayrıqsha orın iyeleydi. Sonıń menen birge, Milliy qáwipsizlik xızmetiniń statusı, wazıypaları hám wákillikleri sheńberin anıq belgilep beretuǵın nızam hújjeti jaratılmay turıp, oǵan milliy qáwipsizlikti támiyinlewdiń barlıq máseleleri júklengeni bul mákemeniń mámleketlik uyımlardaǵı jumıstıń barlıq tarawlarına tiykarsız aralasıwına sharayat jaratıp berdi. Elimizdi rawajlandırıwdıń házirgi basqıshındaǵı tiykarǵı baǵdarlardı, mámleketlik hám jámiyetlik turmıstıń barlıq tarawların reformalaw baǵdarındaǵı wazıypalardı nátiyjeli ámelge asırıw mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlewdiń sapa jaǵınan jańa sistemasın qáliplestiriwdi talap etedi. Ózbekstan Respublikasınıń konstituciyalıq dúzilisin, suverenitetin, aymaqlıq pútinligin hám máplerin sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵaw baǵdarındaǵı jumıstı túp-tiykarınan jetilistiriw maqsetinde, sonday-aq, 2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyası wazıypalarına muwapıq: Ózbekstan Respublikası Milliy qáwipsizlik xızmeti Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti sıpatında qayta shólkemlestirilsin. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti Ózbekstan Respublikası Milliy qáwipsizlik xızmetiniń huqıqları, minnetlemeleri hám shártnamaları boyınsha huqıqıy miyrasxor bolıp esaplanatuǵını belgilensin. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti Ózbekstan Respublikasınıń konstituciyalıq dúzilisin, suverenitetin, aymaqlıq pútinligin hám máplerin sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵaytuǵın arnawlı wákillikli uyım etip belgilensin. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti (bunnan bılay Xızmet dep ataladı) jumısın shólkemlestiriwdiń tiykarǵı baǵdarları etip tómendegiler belgilensin: Xızmettiń arnawlı wákillikli mámleketlik qáwipsizlik uyımı sıpatındaǵı huqıqıy statusın, wákilliklerin hám jumıs baǵdarların anıq belgilep beretuǵın bekkem nızamshılıq bazasın jaratıw; búgingi kúndegi qáwip-qáterlerge qarsı gúresiwdiń tásirsheń túrin hám usılların engiziw; júzege kelip atırǵan jámiyetlik-siyasiy hám sociallıq-ekonomikalıq jaǵdaydı inabatqa ala otırıp, mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew baǵdarındaǵı wazıypalardı orınlawda bar kúsh hám qurallardan nátiyjeli paydalanıw imkaniyatın beretuǵın shólkemlestiriwshilik strukturanı qáliplestiriw; Xızmettiń jumısın mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew jumıslarınıń túrleri hám usılları, sonday-aq, Xızmettegi áskeriy xızmetkerlerdiń vedomstvolıq boysınıwı haqqındaǵı maǵlıwmatlar ashıq-aydın bolıwın qádeden tısqarı etetuǵın konspiraciya principi tiykarında shólkemlestiriw; puqaralardıń huqıqlarına, erkinliklerine hám nızamlı máplerine sózsiz ámel etiliwin kepillikke alatuǵın tásirsheń mexanizmlerdi engiziw; Ózbekstan Respublikasınıń máplerin múnásip qorǵawǵa uqıplı, hár tárepleme jetik hám watandı súyiwshi jaslardı Xızmetke tartıwǵa qaratılǵan kadrlardı tańlaw jáne tayarlawdıń pútkilley jańa sistemasın jaratıw; Miynetke múnásip haqı tólew, turaq jay hám turmıslıq sharayatların jaqsılaw, densawlıqtı saqlaw sistemasın jetilistiriw arqalı Xızmettegi áskeriy xızmetkerlerdiń sociallıq qorǵalıwın kúsheytiw. Xızmettiń tiykarǵı wazıypaları hám jumıs baǵdarları etip tómendegiler belgilensin: Ózbekstan Respublikasınıń mámleketlik qáwipsizligin hám máplerin sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵawdı támiyinlew, usı tarawda nızamshılıqtı hám nızam ústinligin bekkemlew, huqıqbuzarlıqlardıń aldın alıw, olardı anıqlaw hám saplastırıw; Ózbekstan Respublikasınıń konstituciyalıq dúzilisine, suverenitetine hám aymaqlıq pútinligine qáwiplerdiń aldın alıw, olardı anıqlaw jáne saplastırıw boyınsha razvedka hám kontrrazvedka jumısın ámelge asırıw; Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik shegaraların qorǵaw; Ózbekstan Respublikasınıń Qurallı Kúshleri hám qorǵanıw – sanaat kompleksin mámleket qáwipsizligine qáwip-qáterlerden qorǵawda, eldiń qorǵanıw qábiletin bekkemlew boyınsha strategiyalıq baslamalardı ámelge asırıwda qatnasıw; terrorizmge, ekstremizmge, shólkemlesken jınayatshılıqqa, qural-jaraq, náshebentlik quralları hám psixotrop zatlardıń nızamsız aylanısına qarsı gúresiw; mámlekettiń máplerine hám qáwipsizligine qáwip tuwdıratuǵın milliy, rasalıq hám diniy qarama-qarsılıqtı úgit-násiyatlawǵa qaratılǵan buzǵınshılıq háreketiniń aldın alıw, onı anıqlaw jáne saplastırıw; ekonomikalıq, ilimiy-texnikalıq, sociallıq hám málimleme tarawlarında mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew, Ózbekstan Respublikası xalqınıń tariyxıy-mádeniy hám bay ruwxıy miyrasın qorǵaw; mámleketlik uyımlarda hám basqa da shólkemlerde mámlekettiń máplerine hám qáwipsizligine qáwip tuwdıratuǵın korrupciya jaǵdaylarına qarsı gúresiw; telekommunikaciya hám transport tarawında mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew, ayrıqsha jaǵdaylardı payda etetuǵın faktorlardıń alın alıw, anıqlaw hám saplastırıw; Xızmettiń tergew wákilligine kiretuǵın jınayat isleri boyınsha tergewge shekem tekseriw hám dáslepki tergewdi alıp barıw jáne operativ-izlew jumısın ámelge asırıw; mámleketlik uyımlarda hám basqa da shólkemlerde mámleketlik sırlardıń saqlanıwı, arnawlı baylanıs qáwipsizliginiń támiyinleniwi hám málimlemelerdi kriptografikalıq qorǵawdı shólkemlestiriw ústinen qadaǵalawdı ámelge asırıw; mámlekettiń máplerine hám qáwipsizligine qáwip tuwdıratuǵın huqıqbuzarlıqlardıń júz beriwine imkaniyat jaratatuǵın sebepler menen sharayatlardı anıqlaw jáne saplastırıw; Xızmettiń jawıngerlik hám mobilizaciyalıq tayarlıǵı jaǵdayın jetilistiriw hám saqlap turıw, kúsh jáne qurallardı ayrıqsha jaǵdaylar payda bolǵandaǵı hám áskeriy jaǵday engizilgendegi háreketlerge tayarlaw. 2018-jıl 1-aprelden tómendegi funkciyalar: Ózbekstan Respublikasınıń oǵada áhmiyetli hám kategoriyalanǵan obektlerinde qorǵawdıń texnikalıq quralların joybarlastırıw, montajlaw, sazlaw, ońlaw hám olarǵa texnikalıq xızmet kórsetiw boyınsha jumıslardı orınlawǵa ruqsat beriw – Ózbekstan Respublikası Ishki isler ministrligine; rejimli qorǵanıw obektlerin joybarlaw, qurıw, olardan paydalanıw hám olardı ońlaw ushın licenziya talaplarına ruqsat etilgenligi haqqında maǵlıwmat beriw – Ózbekstan Respublikası Qorǵanıw ministrligine ótkerilsin. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2018-jıl 22-yanvardaǵı PP-5308-sanlı «2017-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasın «Jedel isbilermenlikti, innovaciyalıq ideyalardı hám texnologiyalardı qollap-quwatlaw jılı»nda ámelge asırıwǵa baylanıslı mámleketlik baǵdarlama haqqında»ǵı Pármanına muwapıq Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Nızamshılıq palatasınıń bir topar deputatları tárepinen «Ózbekstan Respublikasınıń Milliy qáwipsizlik xızmeti haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası nızamı joybarı islep shıǵılǵanlıǵı maǵlıwmat ushın qabıl etilsin. Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Nızamshılıq palatasına usı Párman qaǵıydalarınan kelip shıǵa otırıp, nızam joybarın qayta islew usınıs etilsin. Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti Xızmet penen birgelikte bir ay múddette 2018-2022-jıllarda Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń áskeriy xızmetkerleri ushın arzan turaq jaylardı qurıw baǵdarlamasın islep shıqsın hám tastıyıqlasın. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń bayraǵı hám emblemasınıń úlgileri 1 hám 2-qosımshalarǵa muwapıq tastıyıqlansın. Bayraq hám emblemadan paydalanıw tártibi Xızmet baslıǵı tárepinen tastıyıqlanatuǵını belgilensin. Xızmet eki ay múddette: Xızmettiń jumısın shólkemlestiriw; Xızmettiń bilimlendiriw mákemeleri jumısın jetilistiriw. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń bayraǵı turaqlılıq, mártlik, sadıqlıq, pidayılıq hám erlikti sáwlelendiretuǵın qoyıw kók reńdegi tuwrı múyeshli gezleme kórinisine iye. Bayraqtıń orayında geraldikalıq belgi – Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń embleması súwretlengen. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti bayraǵınıń uzınlıǵı – 250 sm, eni – 125 sm. Geraldikalıq belgi – Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti embleması qoyıw kók reńdegi aynalasında lentası bolǵan gúmis reńli sheńberden ibarat. Aynalasındaǵı lentanıń joqarǵı bóleginde aq reńdegi bas háripler menen latın álipbesinde: «O҆ZBEKISTON RESPUBLIKASI», tómengi bóleginde: «DAVLAT XAVFSIZLIK XIZMATI» dep jazılǵan. Bul jazıwlar erkinlik mánisin ańlatatuǵın segiz qırlı eki juldız benen ajıratılǵan. Sheńber orayında mámleketti hám jámiyetti sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵaw belgisin ańlatatuǵın, tómengi tárepi sozılǵan, joqarǵı múyeshleri kesilgen úshmúyeshli kóriniske iye qalqan súwretlengen. Qalqannıń beti gúmis reńde, Qalqannıń orayında Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik gerbi súwretlengen. Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik gerbinen qalqannıń ensiz jiyeklerine shekem quyash nurların kórsetetuǵın tuwrı sızıqlar sızılǵan. Qalqannıń kesilgen eki joqarǵı hám tómengi múyeshlerinde shaxs, jámiyet hám mámleket mápleri qorǵalıwın ańlatatuǵın úsh halqa súwretlengen. Qalqannıń artında simmetriya kósheri boyınsha ushı tómenge baǵdarlanǵan qılısh jaylasqan. Qılısh kúsh, abıroy, ádillik, mártlik hám qıraǵılıqtı ańlatadı. Qılısh gúmis reńde. Qılıshtıń sabı jeti halqadan ibarat bolıp, olar Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti jumısınıń tiykarǵı principlerin ańlatadı. Qalqan hám qılıshtıń artında simmetriyalıq túrde eki tárepke jelbireytuǵın Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik bayraǵı súwretlengen. Ózbekstan Respublikası Mámleketlik bayraǵınıń qalqan hám qılıshtıń artında jaylasıwı konstituciyalıq dúzim, suverenitet, aymaqlıq pútinlik hám mámleketlik máplerdiń sırtqı hám ishki qáwiplerden qorǵalǵanlıǵın ańlatadı. «Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik qáwipsizligi sistemasın jetilistiriw ilajları haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası Prezidenti Pármanına TÚSINIK Elimizdi rawajlandırıwdıń házirgi basqıshında strategiyalıq wazıypalar hám eń áhmiyetli reformalardıń tabıslı ámelge asırılıwı tek ǵana mámleketlik hám xojalıq basqarıwı uyımlarınıń emes, al huqıq qorǵaw strukturaları jumısın da jetilistiriwdi talap etedi. Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh.Mirziyoev 2017-jıl 22-dekabrde Oliy Majliske Múrájatında Ózbekstan Respublikası Milliy qáwipsizlik xızmetin reformalaw zárúrligin kórsetip berdi. Mámleketimiz basshısı tárepinen Konstituciyaǵa hám nızam normalarına sózsiz ámel etiliwin támiyinlew, huqıq qorǵaw uyımları sistemasında óz-ara tıyıp turıw hám máplerdiń teń salmaqlılıǵı principin buljıtpay ámelge asırıw, basqa da uyımlardıń funkciyaların orınlaw jáne tákirarlaw jaǵdaylarına jol qoymaw wazıypaları qoyılǵan edi. Bul baǵdarda Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen qabıl etilgen «Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik qáwipsizligi sistemasın jetilistiriw ilajları haqqında»ǵı Párman qáwip-qáterlerge nátiyjeli tárizde qarsı gúresiwge uqıplı arnawlı xızmettiń zamanagóy kelbetin belgilegen halda, mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlewdiń sapa jaǵınan jańa sistemasına tiykar saldı. Pármanǵa muwapıq Ózbekstan Respublikası Milliy qáwipsizlik xızmeti Ózbekstan Respublikası Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti etip qayta shólkemlestirildi. Mákemeniń atınan «milliy qáwipsizlik» túsiniginiń alıp taslanıwı onıń wákillikleri tiykarsız tárizde keńeyiwine sharayat jaratqan faktorlardı saplastırıw zárúrligine baylanıslı. Sebebi lokal dárejedegi hár qanday mashqala milliy qáwipsizlikke qáwip sıpatında kóriliwi múmkin edi. Bul ózgeris usı mákemeniń dıqqat-itibarın mámleketlik áhmiyetke iye real qáwiplerge qaratadı. «Mámleketlik qáwipsizlik» ataması qáwipsizlikti támiyinlew sheńberin anıq belgileydi hám bul tarawdaǵı jumıs baǵdarların ajıratıp beredi. Párman menen Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti Ózbekstan Respublikasınıń konstituciyalıq dúzilisin, suverenitetin aymaqlıq pútinligin hám máplerin sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵaytuǵın arnawlı wákillikli uyım etip belgilendi. Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń jumısın shólkemlestiriwdiń tiykarǵı baǵdarları belgilendi. Birinshiden, bul mákemeniń statusın, wákilliklerin hám jumıs baǵdarların belgilegen halda «Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti haqqında»ǵı nızamdı islep shıǵıw hám qabıl etiw názerde tutılmaqta. 26 jıl burın qabıl etilgen milliy qáwipsizlik xızmeti haqqındaǵı ámeldegi reje jumıstı nátiyjeli shólkemlestiriwge imkaniyat bermeydi hám elimizdiń jámiyetlik-siyasiy jáne sociallıq-ekonomikalıq turmısında júz bergen áhmiyetli ózgerislerdi sáwlelendirmeydi. Ekinshiden, búgingi kúndegi qáwip-qáterlerge qarsı gúresiwdiń tásirsheń túrlerin hám usılların engiziw, sol maqsette mákemeniń nátiyjeli shólkemlestiriwshilik strukturasın qáliplestiriw zárúrligi belgilendi. Úshinshiden, puqaralardıń huqıqlarına, erkinlikleri menen nızamlı máplerine sózsiz ámel etiwdiń ayrıqsha úlken áhmiyeti atap ótildi. Usınnan kelip shıǵa otırıp, Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti tárepinen insan huqıqlarınıń nızamlı kepillikleriniń qatań támiyinleniwine tiykarǵı áhmiyet beriledi. Tórtinshiden, kadrlardı tańlaw hám tayarlawdıń pútkilley jańa sisteması shólkemlestiriledi, áskeriy xızmetkerlerdiń sociallıq qorǵalıwı kúsheytiledi. Bul ilajlar Mámleketlik qáwipsizlik xızmetine hár tárepleme rawajlanǵan hám watandı súyiwshi jaslardı tartıwǵa múmkinshilik beredi. Usı jerde mákeme wákilleriniń áskeriy xızmetker sıpatındaǵı statusı kórsetip ótildi, bul jaǵday olarǵa áskeriy xızmetti ótewge baylanıslı barlıq sheklewler hám minnetlemeler engiziliwin ańlatadı. Besinshiden, Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti óz jumısın mákeme jumısınıń túrleri hám usılları jáne áskeriy xızmetkerlerdiń vedomstvolıq boysınıwı haqqındaǵı maǵlıwmatlar ashıq-aydın bolıwın qádelerden tısqarı konspiraciya principleri tiykarında shólkemlestiriliwi belgilendi. Ol mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew wazıypaların orınlawda bar kúshler hám qurallardan nátiyjeli paydalanıwdı támiyinleydi. Ózine tán bolmaǵan wazıypalar menen funkciyalardı kirgizbew maqsetinde Milliy qáwipsizlik xızmeti wákilliginde bolǵan ayırım ruqsat beretuǵın wákillikler 2018-jıl 1-aprelden basqa vedomstvolarǵa ótkeriledi yamasa saplastırıladı. Párman menen Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń bayraǵı hám emblemasınıń úlgileri tastıyıqlandı. Vedomstvolıq nıshanlardıń shólkemlestiriliwi áskeriy xızmetkerlerdiń jawıngerlik ruwxın arttırıwǵa hám olardı mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew wazıypaların orınlawǵa mobilizaciyalawǵa xızmet etedi. Ózbekstan Respublikası Prezidenti pármanında mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlew tarawında jıynalıp qalǵan mashqalalardı sheshiwge qaratılǵan bir qatar tapsırmalar bar. Sol múnásibet penen: mákemeniń jumısın shólkemlestiriw, onıń bilimlendiriw mákemeleri jumısın jetilistiriw hám Mámleketlik shegaranı qorǵaw sistemasınıń nátiyjeliligin arttırıwǵa qaratılǵan Ózbekstan Respublikası Prezidenti qararaların islep shıǵıw; 2018-2022-jıllarda Mámleketlik qáwipsizlik xızmetiniń áskeriy xızmetkerleri ushın arzan turaq jaylardı qurıw baǵdarlamasın islep shıǵıw názerde tutıldı. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń bul Pármanı tariyxıy áhmiyetke iye bolıp, mámleketlik qáwipsizlikti támiyinlewdiń sapa jaǵınan jańa sistemasın qáliplestiriwdiń huqıqıy tiykarların jarattı. Mámleketimiz basshısınıń bul qararın ámelge asırıw Ózbekstan Respublikasınıń konstituciyalıq dúzilisin, suverenitetin, aymaqlıq pútinligin hám máplerin sırtqı jáne ishki qáwiplerden qorǵaw sistemasınıń sapa jaǵınan jańa basqıshqa kóteriliwin támiyinleydi. Ozbekiston Respublikası Milliy qawipsizlik xızmeti mámlekettiń konstituciyalıq basqarıw princpıı, suverenitet, aymaqlıq pútinligi, ekonomikalıq hám qorǵaw potencialın sırtqı hám ishki abaylardan qorǵaw sistemasında bólek orin tutadı. Usınıń menen birge, Milliy qawipsizlik xızmetiniń mártebesi, wazıypaları hám kepillikleri sheńberin anıq belgilep beretuǵın nızam hújjeti jaratılmay turıp, oǵan milliy qawipsizlikti taminlewdıń barlıq tárepleri júkletilgani bul mekemeniń mámleket shólkemleri iskerliginiń barlıq tarawlarına negizsiz aralasıwına shárt-sharayat jaratıp berdi. Mámleketti rawajlandırıwdıń házirgi basqıshındaǵı ústin turatuǵın yonalishlar, mámleket jáne social turmıstıń barlıq tarawların reformalaw boyınsha wazıypalardı nátiyjeli ámelge asırıw mámleket qawipsizligin tamiynlewdıń sapa tárepten jańa sistemasın qáliplestiriwdi talap etedi. Ozbekiston Respublikasınıń konstituciyalıq basqarıw principi, suverenitet, aymaqlıq pútinligi hám máplerin sırtqı hám ishki abaylardan qorǵaw boyınsha iskerlikti tupten jetilistiriw maqsetinde, sonıń menen birge, jıllarda Ozbekiston Respublikasın rawajlandırıwdıń besew ústin turatuǵın jónelisi boyınsha háreketler strategiyası wazıypalarına muwapıq : Ozbekiston Respublikası Mámleket qawipsizlik xızmeti (endigiden Xızmet dep júritiledi) iskerligin shólkemlestiriwdiń ústin turatuǵın tarawları etip tómendegiler belgilensin: Xızmettiń arnawlı kepillikli mámleket qawipsizlik organı retindegi huqıqıy mártebesi, kepillikleri hám iskerlik jónelislerin anıq belgilep beretuǵın bekkem nızamshılıq bazasın jaratıw ; búgingi kúndegi qawip-xaterler hám abaylarǵa qarsı gúresiwdiń forma hám de usılların engiziw; júzege kiyatırǵan sociallıq-siyasiy hám sotsial-ekonomikalıq jaǵdaynı inabatqa alǵan halda mámleket qawipsizligin taminlash boyınsha wazıypalardı orınlawda ámeldegi kúsh hám de qurallardan nátiyjeli paydalanıw imkaniyatın beretuǵın shólkemlestirilgen strukturanı qáliplestiriw; Xızmet iskerligin mámleket qawipsizligin taminlew jumıslarınıń forma hám usılları, sonıń menen birge, Xızmet áskeriy xizmetkerleriniń mekemelik tiyisliligi haqqındaǵı maǵlıwmatlar ashıq túrde jarıyalanıwı b esaptan tısqarı etiwshi konspiratsiya principi tiykarında shólkemlestiriw; puqaralardıń huqıqları, erkinlikleri hám nızamlı máplerine ámel etiliwin kepillikleytuǵın mexanizmlerdi engiziw; Ozbekistan Respublikasınıń máplerin múnásip qorǵawǵa ılayıq, hár tárepleme jetik jaslardı Xızmetke qosıwǵa qaratılǵan kadrlardı tańlaw hám tayarlawdıń ulıwma jańa sistemasın jaratıw ; miynetke múnásip aqsha tólew, turaq-jay hám xojalıq shárt-shárayatlardı jaqsılaw,den sawlıqdı saqlaw sistemasın jetilistiriw arqalı Xızmet áskeriy xizmetkerleriniń social qorǵalıwın kúsheytiw. Xızmettiń tiykarǵı wazıypaları hám iskerlik jónelisi etip tómendegiler belgilensin: Ozbekiston Respublikasınıń mámleket qawipsizligi hám máplerin sırtqı hám ishki abaylardan qorǵawdı tamiynlew, usı tarawda nızamlılıq hám nızam ústinligin bekkemlew, huqıq buzıwlardıń aldın alıw, olardı anıqlaw hám olarǵa toqtatıw ; Ozbekistan Respublikasınıń konstituciyalıq basqarıw princpıı, suverenitet hám aymaqlıq pútinligine shegaranı buzıp kiriwlerdiń aldın alıw, olardı anıqlaw hám de olarǵa toqtatıw beriw boyınsha razvedka hám kontrrazvedka iskerligin ámelge asırıw ; Ozbekiston Respublikasınıń Mámleket shegaraların qorǵaw hám qorǵaw ; Ozbekistan Respublikasınıń Qurallı Kúshleri hám qorǵaw -sanaat kompleksin mámleket qawipsizligine qawip-xaterler hám de abaylardan qorǵaw, mámleket qorǵaw qábiletin bekkemlew boyınsha strategiyalıq ǵayratlardı ámelge asırıwda qatnasıw ; terrorizm, ekstremizm, uyushgan ayıpkerlikke, qural -jaraqlar, náshebentlik quralları hám psixotrop elementlardıń nızamǵa qarsı gúresiw; mámleket mápleri hám qawipsizligine abay salıwshı milliy, buzǵınshılıq iskerliginiń aldın alıw, onı anıqlaw hám oǵan toqtatıw ; ekonomikalıq, ilimiy-texnikalıq, social hám informaciya tarawlarında mámleket qawipsizligin taminlew, Ozbekiston Respublikası xalqiniń tariyxıy -materiallıq hám bay manawiy miyrasların qorǵaw ; mámleket shólkemleri hám basqa shólkemlerde mámleket mápleri hám qawipsizligine qarsı korrupciya jaǵdaylarına qarsı gúresiw; telekommunikatsiya hám transport salasında mámleket qawipsizligin taminlew, ayrıqsha jaǵdaylardı júzege keltiretuǵın faktorlardıń aldın alıw, anıqlaw hám olarǵa toqtatıw beriw; Xızmet tergew qılıw kepillikine kiretuǵın jınayat jumısları boyınsha tergewge shekem tekseriw hám dáslepki tergew aparıw hám operativ-qıdırıw iskerligin ámelge asırıw ; mámleket shólkemleri hám basqa shólkemlerde mámleket sırları saqlanıwı, arnawlı baylanıs qawipsizliginiń taminlanishi hám de informaciyalardı kriptografik qorǵawdı shólkemlestiriw ústinen qadaǵalawdı ámelge asırıw ; mámleket mápleri hám qawipsizligine abay salıwshı huqıqbuzarlıqtı keltirip shıǵarıwına múmkinshilik beretuǵın sebep hám shárt-sharayatlardı anıqlaw hám de saplastırıw ; Xızmettiń jawınger hám saparbarlik tayınlıǵı jaǵdayın jetilistiriw hám saqlap turıw, kúsh hám qurallardı ayrıqsha jaǵdaylar júzege kelgen hám de áskeriy jaǵday engizilgendegi háreketlerge tayarlaw Ózbekstannıń xalıq aralıq shólkemler hám shet el mámleketler menen ekonomikalıq -siyasiy baylanıslarınıń ornatılıwı hám rawajlanıwı Házirgi waqıtta pútkil jáhánda globallasıw processleriniń kúsheyip barıwı menen Jer júzinde tınıshlıq -turaqlılıqtı saqlaw, xalıq párawanlıǵı, onıń múnásip turmıs dárejesi, sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıwdı támiyinlew, tálim, medicina hám átirap -ortalıqtı qorǵaw sıyaqlı ulıwmadunyalıq wazıypalar barǵan sayın zárúrli áhmiyet kásip etip, olardı ámelge asırıwda xalıq aralıq shólkemlerdiń roli kúsheyip barıp atır. Xalıq aralıq shólkemler dep pútkil insaniyat ushın ulıwma bolǵan maqsetlerge erisiw jolında mámleketlikler, milliy jámiyet awqamlarınıń sociallıq-ekonomikalıq, siyasiy, materiallıq hám ilimiy-texnikalıq tiykarlarda birlesiwine shólkemlesken shólkemlerge aytıladı. Xalıq aralıq shólkemlerdiń ulıwma ózgesheligi sonnan ibarat, olardıń iskerligi anıq bir milliy mámleket shegarasınan shetke shıǵıp, mámleketlik aralıq wazıypalar hám mashqalalardı sheshiwge qaratılǵan boladı. Bunday strukturalar búgingi kúnde mámleketlikler ortasındaǵı kóp tárepleme munasábetlerdiń eń zárúrli hám nátiyjeli formalarınan biri bolıp qalıp atır. Xalıq aralıq shólkemlerdi shólkemlestiriw boyınsha háreketler salıstırǵanda áyyemgi dáwirlerden málim bolsa da, zamanagóy túsinigimizdegi házirgi xalıq aralıq shólkemler tiykarınan XIX ásirdiń 2-yarımınan baslap payda bola baslaǵan. Xalıq aralıq shólkemler ádetde mámleketlik aralıq hám jámiyetlik birlespelerine bólinedi. Mámleketlik aralıq birlespeler tikkeley xalıq aralıq munasábet hám iskerlik normaların jaratıw funksiyasına iye. Sebebi olar mámleketlikler - xalıq aralıq huqıqtıń tiykarǵı subektleri tárepinen shólkemlestiriledi. Olar óz ornında túrli shólkem hám háreketlerge bóliniwi múmkin (mısalı, “Qosılmaslik” háreketi yamasa “77 lar” toparı ). Birlesken Milletler Shólkemi iskerliginde qollanılatuǵın atamalarda mámleketlikleraro shólkemler “Xalıq aralıq húkimetleraro shólkemler” dep júritiledi. Xalıq aralıq húkimetler aralıq shólkemlerdiń mámleketlik aralıq shólkemlerden ayırmashılıǵı sonnan ibarat, olar turaqlı rezidenciyasına, xalıq aralıq puqaralıq xızmetine, óz byudjetine iye bolıp, oǵan aǵza mámleketlikler xalıq aralıq huqıq subektleri esaplanadı. Sonıń menen birge, bul shólkemler óz kepillikleri sheńberinde xalıq aralıq shártnamalar dúziwi, túrli minnetlemelerdi óz moynına alıwı múmkin. Házirgi kúnde dúnyada hár túrlı mazmun hám maqsetke boysındırılǵan 2, 5 mińnen aslam xalıq aralıq shólkem bar. Jáhánda 350 den artıq húkimetler aralıq shólkem iskerlik kórsetip atır. Xalıq aralıq shólkemler mámleketlikler ortasındaǵı munasábetlerde maqset hám mápleri, háreket baǵdarlarına, jáhán siyasatında tutqan ornı hám roline qaray túrlishe áhmiyetke iye boladı. Olar túrli tariyxıy sharayatlarda payda bolǵan bolıp, siyasiy iskerlik subektleri retinde bir-birinen parıq etedi hám xalıq aralıq siyasatda túrlishe poziciyanı iyeleydi. Xalıq aralıq shólkemler maqset hám wazıypalarına, olardıń xalıq aralıq munasábetlerde hám jáhán siyasatındaǵı tutqan ornına qaray bir neshe gruppalarǵa bólinedi.Ózbekstan ǵárezsizliktiń dáslepki kúnlerinen aq óz xalqı máplerin gózlep, dúnyadaǵı derlikk barlıq shólkemler menen sheriklik etiwge kirdiler. Ózbekstannıń sırtqı siyasatda regionlar aralıq qawipsizlikti támiyinlewde xalıq aralıq shólkemler iskerliginen, olardıń programmalarınan da keń paydalanıwı perspektivalı nátiyjelerdi kórsetedi. Kóplegen regionlıq shólkemler, mısalı, NATO, EKO, Islam konferensiyası, Qosılmaslik háreketi hám basqalar menen de nátiyjeli sheriklikler jolǵa qoyıldı. 1994 jıl iyul ayında Ózbekstan NATOnıń “Tınıshlıq jolındaǵı sheriklik” programmasına qosıldı. Bul programmaǵa kóre Ózbekstan áskeriy bólimleri Arqa Karolina (AQSH) dagi Kemp Lejyup teńiz piyadaları poligonida ótkerilgen áskeriy shınıǵıwlarda, Ózbekstan aymaǵında amerikalıqlar menen ótkerilgen desantchilardıń “Ultrabalans-96” áskeriy shınıǵıwlarında qatnasdı. Sonıń menen birge, Respublika áskeriy bilim jurtı studentleri 1997 jıl Norvegiyada ótkerilgen “Kooperativ bankers-97” shınıǵıwlarında da qatnasdı. Bul sıyaqlı sheriklikler jawıngerlerimiz ushın ayrıqsha mektep, tájiriybe bolıp, olardıń gúresiw qábiletin asırıwlarına járdem berdi. 1999 jıl aprelde I. A. Karimovning NATO (Arqa Atlantikalıq Birlespesi) qasındaǵı “Tınıshlıq jolındaǵı sheriklik” programmasında qatnasıwı Oraylıq Aziya regioninde kollektiv qawipsizlik hám párawanlıqtıń keń sistemasın payda etiwdi joybarlawda Ózbekstannıń qatnasıwın kepilledi. Naǵız ózi processlerden keyin NATO Bas xatkeri X. Solananıń Ózbekstanǵa saparı eki ortadaǵı tınıshlıq jolındaǵı siyasattiń birdemligin kórsetdi. Ózbekstannıń NATO menen tınıshlıq jolındaǵı sherikligi búgingi kúnde de izbe-iz dawam etpekte. Prezident I. A. Karimov 2011 jıl yanvar ayında Bryusselga etken saparında NATO Bas xatkeri Anders Fog menen dús ushırasıp, Ózbekstan hám NATO kóp tárepleme munasábetlerine tiyisli máseleler maydanınan ashıq hám konstruktiv tárzde pikirler almasıldı. Bul ushırasıw Ózbekstan menen NATO ortasındaǵı óz-ara ańlawdı bekkemlew hám nátiyjeli sheriklikti jáne de rawajlandırıwǵa xızmet etdi. Ózbekstan menen YEXHT (Evropada qawipsizlik hám sheriklik shólkemi) menen sherikligi de óz nátiyjesin bere basladı. 1992 jıl 26 fevralda Ózbekstan YEXHT sovetiniń juwmaqlawshı hújjetine qol qoyılıp, eki orta daǵı sheriklikler baslandı. Usı hújjet imzalanǵan waqıttan berli Ózbekstannıń Evropa qawipsizlik hám sheriklik shólkemi bólindilerindegi qatnasıwı barǵan sayın keńeyip barıp atır. YEXHTdıń Oraylıq Aziya menen baylanısları boyınsha Byurosi regionda turaqlılıqtı támiyinlew maqsetinde regiondaǵı respublikalar menen sheriklikti jolǵa qoyıp alǵanı quwanıshlı bolıp tabıladı. Bul byuroning ǵayratı menen Tashkentte YEXHTniń “Insan huqıqları boyınsha milliy institutlar”, “Ǵalaba xabar quralları demokratiyalastırıw sharayatında” temasındaǵı bir qatar kesheler ótkerildi. Seminarlar Oraylıq hám Arqa Evropada insan huqıqları boyınsha milliy institutlar iskerligin rawajlandırıw, xalıq tálimi hám ǵalaba xabar qurallarınıń insan huqıqları salasındaǵı roli máselesin kórip shıqtı. Bunday jıynalıslarda Ózbekstannıń qatnasıwı tınıshlıq súyer sırtqı siyasat júrgiziwinde tiykarǵı faktor bolıp qaldı. 1996 jılda Lissabon qalasında YEXHT dıń sammiti bolıp, Ózbekstan administraciyası qawipsizlik sheńberine kiretuǵın qarawların aytdı. Usı konfrenciyada Prezidentimiz jıynalıs qatnasıwshılarına Oraylıq Aziya regionin yadrosız zona, dep taǵı bir bar járiyaladı. Qáwipsizlik, milletleraralıq tatıwlıq hám diniy keńpeyillikti támiynlew, tereń oylanılǵan, óz ara máplerge say hám ámeliy ruwxtaǵı sırtqı siyasat júritiwge baǵdarlanǵan mámleketimiz ǵárezsizligi hám suverenitetin bekkemlew, Ózbekstannıń átirap-aymaǵında qáwipsizlik, turaqlılıq hám tatıw qońsıshılıq ortalıǵın qáliplestiriw, mámleketimizdiń xalıqaralıq abroyın bekkemlew baslı maqsetlerimizden biri bolıp barmaqta. Hár qanday ideya, egerde ol keleshekke bolǵan isenimdi bekkemlese, jámiyettiń kúshi hám resursların qamtıy alǵanda ǵana nátiyjege erisiwi múmkin. Sonı maqtanısh penen aytıw lazım, xalıqtıń túrli qatlamları bildirip atırǵan pikirler, usınıslar Háreketler strategiyası joybarı xalqımızdıń jaratıwshılıq potencialın jánede keń túrde júzege shıǵarıp, puqaralarımızdı joqarı maqsetler jolında birlestire alatuǵınlıǵın kórsetti. Ǵárezsizlik jıllarında Ózbekstan Respublikasınıń social-ekonomikalıq, jámiyetlik hám mádeniy turmısında da aytarlıqtay jańalanıwlar júz berdi. Bazar ekononmikası shárayatında xalıqtıń turmıs dárejesin jaqsılaw, kishi isbilermenlikti qollap-quwatlaw, awıl xojalıǵı, bilimlendiriw, qurılıs, den sawlıqtı saqlaw, mádeniyat hám sport tarawların rawajlandırıw mámlektimiz siyasatınıń baslı maqsetine aylandı. Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi 1. Mirziyoev Sh. M. Sın kózqarastan analiz, qatań tártip-ıntızam hám jeke juwapkerlik - hár bir baslıq iskerliginiń kúndelik qaǵıydası bolıwı kerek.-T.: “Ózbekstan” -2017., 45-47-betlar. 2. Mirziyoev Sh. M. Milliy rawajlanıw jolımızdı dawam ettirip, jańa basqıshqa kóteremiz. 1-bet.- T.: “Ózbekstan”, 2017., 592 bet. 3. Karimov I. A. Biz keleshegimizdi óz qolımız menen quramız.- Ózbekstan. 1997. 7-bet.-334, 388-bet 4. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń Pármanı Ózbekstan Respublikasın jáne de rawajlandırıw boyınsha háreketler strategiyası tuwrısında. (Ózbekstan Respublikası nızam hújjetleri kompleksi. 2017 y., 6 -san, 70-element ). 5. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017 jıl 7 fevral daǵı PF - 4947 -sanlı Pármanına 1-ILOvA 2017-2021 jıllarda Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń bes ústin turatuǵın jónelisi boyınsha Háreketler stratyegiyasi 6. Ózbekstandı rawajlandırıw strategiyası.puqaralıq jámiyeti pániniń oqıw -stilistik kompleksi. Internet saytları www.google. uz www. zıyanet. uz Download 31.47 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|