Tema: Programma turleri. Os turleri. Windows Os obekti

Tema:Programma turleri.Os turleri.Windows Os obekti

Joba :

1) Mac operatsion sistemasınıń jaratılıwı
2) Mac operatsion sistemasınıń házirgi kunge shekem basıp ótken jolı
3) Mac OS X jáne onıń jaratılıwında Stiv Jobsnin ornı
4) Juwmaq

WINDOWS operatsion sisteması haqqında ulıwma maǵlıwmatlar

Operatsion sistema bul arnawlı programma bolıp, bul programma tiykarǵı waziypası - kompyuter jumısın basqarıw, kompyuter hám paydalanıwshı ortasında baylanısti o'matish, sırtqı qurılmalar islew jaǵdayların sazlaw hám olar menen baylanısl o'matish, hár túrlı programmalardı jumısqa túsiriw hám olar islew jaǵdayların támiyinlew.

Operatsion sistemalardan eń belgilileri bul Microsoft firmasınıń MS-DOS hám
arfort. Apple firmasınıń Mauintosh programması, Unix hám LinuxWindows programmaları,
programmaları.

Dúnyanıń 70% kompyuterleri Microsoft korporatsiyasi tárepinen jaratılǵan operatsion sistemalar menen úskenelestirilgen. Bo'lardan 1981 jılda jaratılǵan - MS-DOS programması, 1991 jılda jaratılǵan Windows 3, 1 programması, 1995 jılda jaratılǵan - Windows 95 programması, 1998 jılda jaratılǵan Windows 98 programması, 2000 jılda yar alligan - Windows 2000 programması, 2001 jılda jaratılǵan - Window's Millennium Edition hám Windows XP programmaları. Windows programmanıń belgili bolıwınıń tiykarǵı sebebi bul jumıs procesi ápiwayılıǵı, kóp wazıypalı rejim, birdey islew interfeysi hám basqa qolaylıqlar. Basqa operatsion sistemalarǵa uqsap Windows programması da kompyuter yadına kompyuter yoqilish waqıtta avtomatikalıq túrde juklenedi.

Windows sózi anglichan " window"-ayna degen mánisti ańlatadı, Windows áynekler, yaǵnıy Windows operatsion sistemasında áynekler menen isleydi.

2. WINDOWS operatsion sisteması ushın zárúr bolǵan resurslar

Házirgi kúnde keń ommaga usınıs etiletuǵın kompyuterlerge WINDOWS operatsion sistemaları o'natilib usınıs etilayapti. Eger kompyuterler ilgerilew alınǵan bolsa, bul kompyuterlerge de WINDOWS operatsion sistemaların o'matish múmkin. Onıń ushın málim shártler (resurslar ) orınlanıwı shárt. WINDOWS 95/98 operatsion sistemaların o'matish ushın WINDOWS 95 dıń minimal variantı ushın 50 Mb kólem vinchesterde bos jay, 8 Mb operativ yadhám protssesor eń keminde islew ırǵaq taktik chastotası 66 Mgs) 486 bolıwı kerek. WINDOWS 98 operatsion sistemasın o'matish ushın eń keminde 16 Mb operativ yad, 120 Mb den 295 Mb ge shekem qattı diskta bos jay bolıwı kerek. Eger Windowstıń múmkinshiliklerinen paydalanmoqchi bolsańız, Pentium kompyuterlerine WINDOWS sistemasın o'matganingiz maqul.

3. WINDOWS. operatsion sistemasınıń múmkinshilikalri WINDOWS operatsion sisteması tómendegi múmkinshiliklerge iye:kóp wazıypalılıq yaǵnıy WINDOWS mohitiga ótkennen keyin bir waqtıniń ózinde bir neshe programmalarda islew múmkinshiligi payda boladı.

Mısalı hújjetler redaktorlaw, súwretler sızıw, hújjetlerdi baspagaberish, muzıka esitiw hám bokozo. 7 Maǵlıwmatlar buferinen (qaltasınan ) paydalanıw múmkinshiligi, yaǵnıybemalol grafik redaktorındaǵı yamasa electron keste degi maǵlıwmatlardı basqa programmalarǵa qoyıw yamasa kerisinshe.

Windows ortalıǵında isleytuǵın barlıq programmalardıń shriftleri, drayverlarining printerden paydalanıw hám basqarıw tuymeleriniń birxilligi paydalanıwshına bir programmada islegende ekinshisine islewge
ańsat iykemlesiw payda etiw imkaniyatın beredi.
WINDOWS operatsion sistemasında kompyuter tarmaqlarınan paydalanıwJúdá qolay, mısalı lokal kompyuter tarmaǵında islew ushın tarmaqlı ortalıq (cerev okpujeste) jarlıǵın isletiw jetkilikli. Paydalanıwshı Interfeysiniń birden-birligi, yaǵnıy WINDOWS ortalıǵında oddlydan tartıp quramalıǵa shekem programmalardıń barlıǵında baylanıs áynekleriniń, menyularınıń, vossalar paneliniń hám basqalardıń birden-bir kóriniske iye ekenligi hám taǵı basqa múmkinshilikla aytıw múmkin.
1) Mac operatsion sisteması birinshi bolıp 1984 - jılda Apple firması tárepinen jaratılǵan birinshi Macintosh jeke kompyuteri menen birge ommaga silteme etildi. Dúnyada birinshi bolıp grafik interfeys arqalı isleytuǵın bul OS sol payıtlarda úlken shumǵa sebep boldı. Sebebi sol payıtlarda ataqlı bolǵan MS DOS operatsion sisteması " komandnaya stroka", " vipolnit'" sıyaqlı buyrıqlar kompleksi menen jumıslar, onıń ushın bolsa paydalanıwshı málim bilimlerge ıyelewi yamasa mudami arnawlı sózlik menen júriwi kerek edi. Mac operatsion sisteması jaratıwshıları bolsa házir biz úyrenip qalǵan túńliklerden, ikonkalardan hám papka (katalog ) lardan ibarat o ni jaratıwdı. Taǵı bunnan tısqarı Macintosh kompyeteri menen birge házirgi tıshqanchaga uqsas kursordı qózǵaw wazıypasın orınlawshı qurılma da jaratıldı. Hall sol payıtlardanoq bul OS keyingi áwlad kompyuterleri qanday bolıwın kórsetip bere alǵan edi.

Tiykarınan grafik interfeys haqqındaǵı ideya Mac OS jaratıwshıları tárepinen oylap tabilǵan zatǵan, olar Xerox firmasındaǵı kompyuterde kórip, oǵan qosımshalar kiritip ózleriniń oylap tabılıwı retinde dúnyaǵa tanıtıwǵan. Xerox kompaniyasınıń informaciya orayında grafik interfeys menen isleytuǵın birden-bir kompyuter bolıp, jumısshılar odan tek óz maqsetleri jolında paydalanıwǵan hám ǵalabalıq paydalanıw ushın tarqatıwdı oylap kóriwmegen. Sonday etip, Mac OS 1 tek 216 kilobaytli floppy diskta jaylasqan jáne onıń normal jaǵdayda islewi ushın 128 kilobaytli (oyda sawlelendiriw qilyapsizmi!) operativ yad jetkilikli bolǵan. Eń qızig'i, bul operatsion Sistemanı basqa kompyuterge jaysha nusqalap, kóshirip qóyılsa da ol hesh qanday qátesinińz isley alǵan. Bul sistema oǵırı ápiwayı hám ápiwayı kóriniste bolǵan : onıń iskerligi ushın 2-3 fayl jetkilikli bolıp, olar arnawlı " System folder" papkasına jaylastırılǵan. Bul katalog daǵı eń qızıqlı papkalar " Extensions" hám " Control panels" bolıp, birinshisinde hár túrlı sistemalı bibliotekalar, qurılmalardıń drayverlari jaylassa, ekinshisinde bolsa interfeys modulı, kerekli waqıtta operativ yadqa juklenetuǵın hám odan óshiriletuǵın mini- programmalar (birpara orınlarda basqarıw pulti dep da ataladı ) jaylasqan boladı. Mine sol " Control panels" papkasında biz qálegen waqıtta ózimiz kerekli funksiyanı (tarmaq, videorejim, jumıs stolida ikonkaraning kórinisi hám taǵı basqa ) jaǵıp, kereksizin bolsa óshirip qoyıwımız múmkin. Onıń ushın jaysha sol fayl atı dawamına " Disabled" sózin qosıp qoyıw jetkilikli (MS DOSda " Registry" komandası arqalı basqarıladı ). Bul sistema komponentlerin biz basqa kompyuterden alǵan táǵdirimizde de onı qanday ornataman, qaysı papkaǵa taslawım kerek degen bas qotirishlar haqqında gáp da bolıwı múmkin emes: jaysha bul fayllardı " System folder" ga taslasak, bul papkaning ózi fayl qaysı katalog quramına kiriwin anıqlap, jaylastırıp qóyadı. Bunda hátte kompyuterdi " nepezagpuzka" Bul " drug-and-drop" usılı Mac OSga iykemlestirip jaratılǵan 99% programmalar ushın da isleydi. Yaǵnıy qandayda bir oyın yamasa programmanı ornatıw ushın onıń júkleniw faylın izlew shárt emes: kerekli fayldı nusqalap, basqa kompyuterge kóshirip sol zamati isleta baslasak da programma tap birinshi kóshirip alǵan kompyuterde qanday islegen bolsa, sonday bexato isleyveradi (bulmanda bir názik tárepi bar: programma yamasa oyın Mac OSning sol versiyasına da tuwrı keliwi kerek). Yamasa siz bir kompyuter degi barlıq maǵlıwmat hám ornatılǵan sistemalıq ózgerislerdi (nastroyki) halda basqasına alıp o ózgertirmegen halda basqasına alıp o'tmoqchimisiz? Ol jaǵdayda barlıq kataloglardı jaysha nusqalap alıp o'tsanigiz sonıń ózi jetkilikli.

Bunday ápiwayı hám maslasıwshanlıqqa iye bolǵan bul operatsion sistema túrli kárxana, shólkem hám jeke maqsetlerde paydalanila baslanǵanan keyin, kompyuterdi ońlaw yamasa onı " pereustanovka" etiwge sarplanatuǵın ǵárejetler muǵdarı talay qısqarib ketti. Bul sol waqıtta paydalaniletuǵın barlıq operatsion sistemalarǵa qattı " zarba" berdi.

Mac OS óziniń fayllı sisteması menen de ataqlı : birinshiden, ol fayldıń versiyasın, avtorini, atributların hám eń áhmiyetlisi, onıń tipini hám de soǵan uyqas onı ashatuǵın progarammani hesh qanday keńeytpelersiz anıqlaydı. Ekinshiden, hár bir jaratılǵanda onıń tipiga qaray ikonka qóyıladı (bul jańalıq emes, dep o'ylayotganlarga: házirgi Microsoft Windows operatsion sisteması daǵı bul fu funksiya áyne Mac OS den kóshirilgen!). Sonday etip, siz Word formatındaǵı tekstli fayllardı QuarkXPress maketlaridan ańsatǵana ajrata alıwıńız múmkin.

Ulıwma alǵanda, Mac OS fayllı sistemasında " sayaxat qılıw júdá qolay. Ol hár qanday operatsion sistemadan kóbirek usılda fayllardı suwretlay aladı.
Ulıwma alǵanda, Mac OS fayllı sistemasında " sayaxat qılıw júdá qolay. Ol hár qanday operatsion sistemadan kóbirek usılda fayllardı suwretlay aladı. Onıń * podprujinennie papki fun funksiyası bolsa fayllardı jayın ózgertiwdi tezlestiriwshi zárúrli jańalıqlardan biri esaplanadı. Bulardan tısqarı psevdonimlarning (Windows operatsion sistemasında olar " yaplk" dep ataladı ) ámelde
bexato islewi Phayratda qaldıradi qaldıradi. Óytkeni psevdonimlarning real fayl yamasa papka ortasındaǵı bekkem baylanısdaligi, yaǵnıy siz fayl yamasa katalogdıń psevdonimini jaratqaningizdan keyin sol fayl yamasa katalognı qorıqpay basqa katalogǵa jaylastırganingiz boladı. Sebebi psevdonim baribir ózine baylanıstırıp qoyılǵan haqıyqıy adresin avtomatikalıq túrde ózgertiredi. Onıń úlken kólemli fayllar menen tez islewi de itibarǵa ılayıq.

Mac OS birinshi versiyasidayoq dawıstı sintez etip cifrlı kóriniste qabıllawdı jolǵa qoydı. 1991 jılda bolsa grafika, dawıs, tekst hám videofayllar integraciyasın islep shıqtı jáne onıń ushın arnawlı termin de jaratıldı - Multi media. Quick time bolsa áyne mine sol multimedia ushın jaratılıp, Mac OSning sistemalı faylları diziminen jay aldı.

2) Endi bul operatsion sistemasınıń jaratılıwınan baslap tap házirgi kunge shekem islep shıǵarılǵan versiyaları haqqında toqtalıp o'tsam. Mac OS 1 haqqında joqarıda tolıq maǵlıwmat keltirildi. Odan keying versiyalardaǵı ózgeris hám múmkinshilikler tómendegishe:

Mac OS 2 - Mac OS 6.

Bul sistema platformalari 1985-1988 jıllar aralıǵinda jaratılǵan bolıp, bir-birinen derlik parq etpesdi (bir neshe komponentlerine ózgertiwler kiritiliwin aytpaǵanda ).

Olardı bir gruppaǵa kirgiziwimninh sebebi de sonda.
Bul waqit aralıǵinda kiritilgen eń úlken jańalıq " multi-finder" opsiyasi bolıp, ol bir waqtıniń ózinde bir neshe programmalar menen islew múmkinshiligin bergen.

Mac OS

Bul versiya platformasi 1991 jılda islep shıǵarılǵan bolıp sezilerli dárejede kóbirek qosımshalar kiritilgen. Mısalı scroll-bar hám title-bar lar reńli kóriniste ańlatpalana baslandı, multi-finder opsiyasi avtomatikalıq túrde sistema quramına kirgizildi (tek bir programma menen isley alatuǵın " finder" opsiyasi tariyxda qaldı ), ikonkalar 256 reńde kórinisti basladı. Bunnan tısqarı, multimedia fayllar menen islew jáne de qolaylasdı.

Mac OS 7. 5.

Bul versiya platformasi 1994 jılda islep shıǵarılǵan. Bul sily yangle Local Talk platformaning tiykarǵı y Local Talk ornına Apple Talkning ornatılıwı bolıp tabıladı.

Mac OS 7. 6.

Bul versiya platformasi 1997 jılda jaratılǵan bolıp, ol Mac OS tariyxında úlken ız qaldırǵan. Búydewimga sebep, naǵız ózi waqıttan bas Mac OS dep atalǵan. Basqa operatsion sistema rásmiy Apple kompaniyası tárepinen bul ózgerisler derlik kózge taslanbaǵan.

Mac OS 8.
Bul versiya da 1997 jılda jaratılǵan bolıp,
time menen islewi qolaylasqan hám de internet menen islewde talay qolaylıqlar jaratılǵan. Taǵı " Sherlock" lokal qıdırıw sisteması jaratılıp, ol internette hám kompyuter yadında kerekli fayl yamasa maǵlıwmattı tabıwdı talay jeńillestirgen.


Mac OS 9.

1999 jılda jaratılǵan versiya Mac OS shańaraǵınıń haqıyqıy kórkem óner shıǵarması desa boladı. Onı házirge shekem " klassik Mac OS" dep ataydılar. Tómende onıń eń ataqlı sol waqıttaǵı jańa múmkinshiliklerin sanap ótemen:

Basqarıw paneliniń jańasha kórinisi; Adamdıń sóylep buyrıq beriwin sintez qılıwdıń jáne de rawajlanıwlashtirilishi;

-Multi-finderda diskka maǵlıwmat jazıw funksiyasınıń payda bolıwı ;

-" Sherlock" hám " Apple Script" programmalarınıń jańalanıwı ; -" Keychains" funksiyasınıń jaratılıwı (parollardı bir birine bólew);
Mac OS 9
Apple kompaniyasına jáne de kóbirek kompyuterleri satılıwına sebep boldı. Biraq waqıt qoralı qoylar, information texnologiyalar asri dep atalap atırǵan XXI asrgaqadam qoyıp atırǵan waqıtta óz ornın bekkemlew ushın
qalıw kerekmesligin tu bir orında turıp qalıw kerekmesligin tushungan Apple taǵı jańa versiya ústinde isley basladı. 3) Jańa versiya ústinde islep atirǵan kompaniya jumısshıların Mac OS 9 ni taǵı qanday qosımshalar kirgiziw múmkin, degen soraw o'ylantirayotgan waqıtta Macintosh kompyuteriniń oylap shıǵarıwshısı Stiv Jobs jeke máseleler sebepli kompaniyanıń bas direktorı lawazımınan keship, ózi taǵı qaytaldan basqa Next kompaniyasın ashıp, NextStep operatsion sisteması ústinde islep atirǵan edi. Apple firması administraciyası Stivsiz baribir hesh ne jarata almasliklarini túsinipmi, oǵan taǵı bas direktor lawazımın usınıwadı. Stiv Jobs buǵan bir shárt menen razı boladı. Shártga kóre Apple kompaniyası Next kompaniyasın satıp alıwı kerek edi. Apple buǵan razı boladı. hám aqır-aqıbetde 2000 jılda pútkilley jańasha kóriniste, NextStep operatsion sistemasınıń jańa programma kodına hám UNIX operatsion sistemasınıń tiykarǵı múmkinshiliklerin ózinde jıynaǵan Mac OS X dúnya júzin kórdi. Jańa progaramma kodına, jańa serviske hám jańa Mach yadrosı menen islep shıǵarılǵan bul versiya Mac OS dıń basqa versiyaları ushın islep shıǵarılǵan programmalar menen islemeydi. Onıń Mac OS 10 emes, Mac OS X dep atalıwına tiykarǵı sebep de sol: kompaniya administraciyası aqırǵı versiyanı basqa versiyaları menen bir plataǵa iye emesligin kórsetiwshi bolǵan.
Mac OS X dıń házirge shekem jaratılǵan bir neshe versiyaları ámeldegi bolıp, olardıń hámmesi operativ jırtqısh haywanlar atı menen atalǵan. Mısalı, 10. 0 versiyası " Gepard", 10. 1 " Puma", 10. 2 versiyası " Jaguar", 10. 3 versiyası " Pantera", 10. 4 versiyası " Tiger", 10. 5 versiyası " Leopard", 10. 6 versiyası " Snow leopard", 10. 7 versiyası " Lion", 10. 8 versiyası bolsa " Deer tiger" dep atalǵan. Bul versiyalar jaratılıwında júdá kóp jańa funsiya hám programmalar islep shıǵılǵan. Olardıń ayırımların sanap ótemen:

-Spotlight. Jańa hám operativ qıdırıw.- Dashboard. Jumıs stoli ushın jańa vidjetlar kompleksi. Smart folders. Kompyuterge túsken maǵlıwmatlardı olardıń tipiga qaray kerekli papkaǵa avtomatikalıq jaylastırıp qóyadı.

-Automator. Paydalanıwshı tárepinen kóp isletiletuǵın buyrıqlardı prioritetini asıradı.

-Saparı. Mac OS 9 dan tap Mac OS X. 3 ke shekem Internet Explorer brauzeri avtomatikalıq túrde sistema menen ornatılǵan. Mac OS X. 4 ten baslap bolsa Saparı ornatila baslandı.

-Mac óziniń internet magazinini jarattı jáne onı Appstore dep atadı.

- iCloud paydalanıwshına maǵlıwmatlardı internet tarmaǵı menensinxronizatsiya qılıw imkaniyatın beredi.

Paydalanilgan adebiyatlar:

1.Каримов И.А. Ўзбекистон келажаги буюк давлат. "Ўзбекистон", 1992
2.Каримов И.А. Ислоҳотларни амалга оширишда қатъиятли бўлайлик:
3."Ўзбекистон", 1996 «Иктисодий информатика» С.С.Ғуломов 3. ва бошқалар С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 1999.- 546
4.Р.Х. Алимов, Х.С.Лутфуллаев ва бошк./; С.С.Ғуломовнинг умумий
Тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 2000.- 592 6.
5. Аюпов Р.Х., Исмоилов С.И., Аюпов Х.Р. Хусусий компьютерларда шилаш, "Microsoft Word 2000 матн муҳаррири". Т. ТМИ, 2002. 124
6.Марахимов А.Р., Раҳмонқулова С.И. "Интернет ва ундан фойдаланиш асослари." Ўқув қўлланма.-Т.:Тошкент давлат техника университетинашриёти, 2001. -176 6.
7. Ғуломов С.С. ва бошқалар. Ахборот тизимлари ва технологиялари -Т.: «Шарқ», 2000
8.Арипов М.М. Мухаммадиев Ж..У "Информатика ва информацион
технологиялар". Укун қулланма. Тошкент шахри, 2005 йил.
9.Макарова" Информатика" Тошкент ш 2005 йил.
10. Эрматов Ⅲ "Шахсий компьютерларнинг операцион
тизимлари, курилмалари ва воситалари". Тошкент 2007 йил. информационные
11. Закиров Ф.И др. Информатика
технологии" Ташкент 2007 г. Симонович С.А. и другие. Общая информатика. Учебное пособие. - CA