Xulq-atvor iqtisodiyoti tipologiyasi. - Xulq-atvor iqtisodiyotining asosiy yo'nalishlari
- 1. Qaror qabul qilishni tushunish. Iqtisodiy modellardan farqli o'laroq, odamlar real dunyoda qanday qaror qabul qiladilar.
- 2. Xulq-atvorni o'zgartirish. Xulq-atvor iqtisodiga oid bilimlardan xulq-atvorni o'zgartirish uchun foydalanish.
- 3. Xulq-atvor moliyasi. Xulq-atvor moliyasi psixologiyaning moliyaviy amaliyotchilarning xatti-harakatlariga ta'siri va uning bozorlarga keyingi ta'sirini o'rganish bilan shug'ullanadi. Bir qator tajribalar orqali Kahneman va Tverskiy (1979) istiqbollar nazariyasini ishlab chiqdilar. Ularning tadqiqotlari shuni ko'rsatadiki, odamlar bashorat qilishda so'nggi tajribaga juda katta ahamiyat berishadi. Bu xotira buzilishi deb ataladi. Odamlar, shuningdek, o'z e'tiqodlarining aniqligini ortiqcha baholashga moyildirlar, bu odatda haddan tashqari ishonch deb ataladi.
Xulq-atvor iqtisodiyoti tipologiyasi. - • Psixologik, sotsiologik yoki institutsional turdagi bo'lishidan qat'iy nazar, gipotezalar sabab va bashoratli tahlil uchun muhim ahamiyatga ega. Nima uchun odamlar o'zlarining kognitiv qobiliyatlari va atrof-muhitdagi cheklovlarni hisobga olgan holda o'zlarini shunday tutishlarini tushunish muhimdir.
- • Kognitiv imkoniyatlar, axborot oqimi, madaniyat, ta'lim va muassasalar aqlli qarorlar qabul qilishga qanday ta'sir qilishini tushunish muhimdir.
- • Xulq-atvor iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismi bu haqiqiy xatti-harakatni yaxshiroq aks ettiruvchi modellarni yaratishdir. Bunday xatti-harakatlar neoklassik bo'lmagan holda ham oqilona bo'lishi mumkin.
- • Shu munosabat bilan xulq-atvor iqtisodchilari va iqtisodchi psixologlar eksperimentlar o'tkazadilar va odamlarning tanlovlari va bu tanlovlar qanday amalga oshirilayotganligini aniqlash va ular an'anaviy asosiy iqtisodiy donolikdan qay darajada chetga chiqishlarini aniqlash uchun empirik mashqlar bilan shug'ullanadilar.
Xulq-atvor iqtisodiyoti tipologiyasi. - Iste'molchilarning xulq-atvori deganda tovar xarid qiluvchilarning tovarni tanlash va sotib olish jarayonida tushinib etgan xatti-harakatlarining majmui tushuniladi. Korxonaning yoki firmaning bozorda samarali faoliyat ko’rsatishida ham ko’p hollarda iste'molchilarning xulq-atvorini o’rganish muhim hisoblanadi. Aynan, iste'molchilarning tovarning har xil xususiyatlariga, baho o’zgarishiga, reklamaga bo’lgan munosabatini yaxshi tushunib etgan firma raqobatchi firmaga qaranganda bir muncha qulayliklarga ega bo’ladi. Shu sababli ham firma va uning ilmiy xodimlari marketingning qo’zg’atuvchi omillari va xaridorlarning javob reaktsiyalari o’rtasidagi bog’liqlikni tadqiq qilishga ko’p vaqtlarini sarf qiladilar. Bu harakatlarning tayanch nuqtasi bo’lib esa xaridorlar xulq-atvorining oddiy modeli hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
