Tema: Samarqand tarixi Joba

9. Imom al-Buxoriy mazarı
Imom al-Buxoriydin atı pútkil Shıǵıs áleminde ataqlı bolıp, ol eń ullı qadirli jerlerden biri bolıp tabıladı. Onıń Ádisler kompleksinde Payǵambarımız alayhivassalamniń aytqanları hám turmıslıqlarindagi ol menen baylanıslı hikmetlerge bay waqıya-qubılıslarǵa tiyisli 600 000 den zıyat qo’lyozmalar qaldırǵan. Imom al-Buxoriy ozaldan ılım pán hám mádeniyat gúlleniwinde ataqlı ulama bolıp, muhaddislardiń imami, Ádis ilminiń sultanı esaplanǵan.
10. Siyob bazarı
Siyob bazarı tekǵana Samarqand qalası, bálki Ózbekstan hám Oraylıq Aziyanıń eń áyyemgi hám iri bazarı esaplanadı. Bazardıń aymaǵı 7 gektardı quraydı. Siyob bazarı sayaxatshılar eń kóp keletuǵın orınlardan biri bolıp tabıladı. Onıń atı qalanıń tariyxıy -geografiyalıq rayonlarınan biri – Siyob, sonıń menen birge, bazar qasınnan aǵıp ótetuǵın Siyob dáryası atına qoyılǵan. «Siyob» sózi parsı -tájiksheden awdarma etilse «siyoh ob»- «qora suv/daryo» mánisin ańlatadi.

Samarqand registan maydani

Registon (parsı. — mayda tas tósalgan jay) — Orta Shıǵıs mámleketleri qalalarındaǵı oraylıq maydan, Túrli maqsetlerde adamlar toplanatuǵın jay bolǵan R. Kóbinese qala arki yamasa hákimler sarayları janı (Buxara, Qalası sabz, Xiva) de júzege keliw etilgen hám de olar basqarıw siyasiy áhmiyetke iye bolǵan. Daslep arxitekturalıq tárepten ápiwayı bolǵan ; kópshilik tárepinen taptaladigun bul jayǵa jazda topıraǵı oynab ketiwi, jawın waqtında batpaqlıqqa aylanıwınan saqlaw maqsetinde qumtaslar jatqızılǵan. Sol ózgesheligi menen basqa ashıqjerlerden parıqlanǵan. Keyinirek dáwirler ótiwi menen R. Átirapına záwlim jámiyetlik ımaratları (jome meshiti, Medrese, toplam sıyaqlılar ) qurılǵan, suw saqlaǵısh, terekler menen abadanlastirilib, sánatli kórinis alǵan. Mas, Buxara R. I arknin janında jaylasqan. 10 -asirde bul maydandı Samaniyler sarayı, diywanxanalar qorshap alǵan. 20 -asirde tarxi máyeksiman bolıp, maydan átirapında basqa ımaratlar qurılǵan (saqlanbagan). Qalasısabz R. I Aq saraydıń janinda bolǵan. Qarsı R. I (16 -asirde qáliplesken) 19 -ásir aqırı — 20 -ásir baslarında maydanı ortalıǵında Abdullaxon medresesi, qarsısındagi odina meshiti jaylasqan, sonıń menen birge, Shóp-sharvoy Medrese, suw saqlaǵısh, Hyp Medrese, Oli Medrese, juwınıw bólmesi hám de Chorsu ımaratları bolǵan. Qo’qon R. I Chorsu qasında jaylasqan. Xivada R. Góne arkpshk shıǵıs tárepine tutas bolǵan. Tashkent R. I Chorsu maydanında qáliplesken (15—17-ásirler). Xoja Axror kurdirgan Jome meshit hám Medrese (1451) ansambl tiykarın shólkemlesken. Keyinirek Ko’kaldosh medresesi jáne onıń qasında Beglerbegi medresesi (1835-jılda ) qurılǵan (Sovet dáwirinde buzib taslanǵan ). Bulardıń ishinde eń danıqlı hám tolıq qáliplesken halda bizgeshe saqlangani Samarqanddagi Registon maydani bolip tabiladi.