Tema: Tálım texnologiyasınıń dúzilisi

Mektep oqıw processinde informaciya texnologiyaların qóllawdıń tiykarǵı baǵdarları :
túrli maqsetler ushın pedagogikalıq programmalardı islep shıǵıw ;
tálim maqsetlerinde veb-saytlar jaratıw ;
oqıw hám didaktik materiallardı islep shıǵıw ;
real ob'ektlerdi basqarıw (oqıw botlari);
virtual modeller menen kompyuter tájiriybelerin shólkemlestiriw hám ótkeriw;
global hám jergilikli tarmaqlarda hár túrlı sırtqı kórinislerde maǵlıwmattı maqsetli izlew, onı toplaw, toplaw, saqlaw, qayta islew hám uzatıw ;
tájiriybe nátiyjelerin qayta islew;
studentler ushın intellektuallıq dem alıstı shólkemlestiriw.
Házirgi kúnde multimedia qurallarından paydalanǵan halda integraciyalasqan sabaqlar eń kóp qollanılıp atır. Trening prezentaciyaları tálimdiń ajıralmaytuǵın bólegine aylanıp atır, biraq bul IT-ni qóllawdıń eń ápiwayı úlgisi bolıp tabıladı.
Sońǵı payıtlarda oqıtıwshılar málim bir pán salasın sáwlelendiriwshi avtorlıq pedagogikalıq programmasın jarattılar hám engizdiler, onı úyreniw texnologiyası ol yamasa bul dárejege qollanıw etilip, hár túrlı túrdegi oqıw iskerligin ámelge asırıw ushın shárt-shárayatlar jaratıldı. Tálimde qollanılatuǵın pedagogikalıq programmalıq qurallardıń tipologiyasi júdá túrme-túr: oqıw; simulyatorlar; kesellikti anıqlaw qoyıw ; basqarıw ; modellestiriw; oyın.
Joqarı oqıw orınlarınıń oqıw processinde informaciya texnologiyaların úyreniw bir neshe dárejedegi wazıypalardı sheshiwdi támiyinleydi:
" Informatika" kursinda alıp barılatuǵın bilim, bilim quralı retinde informaciya texnologiyalarınan paydalanıw ;
- olardıń teoriyası, strukturalıq bólimleri, metodologiyasini úyrenetuǵın " Informaciya texnologiyaları" ulıwma kásip ıntızamı bolǵan kásiplik iskerlikte informaciya texnologiyaları
- qánigelik pánleri boyınsha uyreniletuǵın anıq kásiplik iskerlikti shólkemlestiriw hám basqarıw ushın mólsherlengen qánigelikke jóneltirilgen ámeliy informaciya texnologiyalarında oqıtıw.
Mısalı, " Ekonomikada informaciya texnologiyaları" páni jáne onıń " basqarıwdaǵı informaciya texnologiyaları" pánleri ekonomikalıq qánigelik studentlerin oqıtıw ushın oqıw programmasına kiritilgen. Zamanagóy ekonomist informaciya aǵısları tiykarında xabarlı qararlar qabıllaw múmkinshiligine ıyelewi kerek, dástúriy ekonomikalıq bilimlerden tısqarı, student maǵlıwmatlardı qayta islew procesi menen tanıw bolıwı hám informaciya sistemaların jaratıw kónlikpelerine ıyelewi kerek.
Bul pánler ushın stilistik materiallar hár qıylı ámeliy hám ámeliy programmalar menen birge baspa hám elektron kóriniste kóp sanda usınıs etilgen. Usınıs qılınıp atırǵan materialdıń bunday aǵıl-tegilligin ózińiz túsiniw júdá qıyın. Mısalı, Internette qansha derekler usınıs etiliwin esapqa alsaq : usınıs etilgen ádebiyatlar dizimi, interaktiv qóllanbalar hám onlayn sabaqlıqlar, dóretpeler hám basqalar. " Disiplin" " Ekonomikada informaciya texnologiyaları" paydalanıwshısınıń sorawina qaray Google qıdırıw sisteması 400 mińnen aslam siltemelerdi usınıs etedi.
Tek ǵana maman qániyge oqıtıwshı ámeldegi jaǵdaydı túsiniwge járdem beredi hám oqıw materialın islep shıǵıwda járdem beredi: ol tekǵana studentlerdiń ózbetinshe jumısların (dóretpeler, testler, qadaǵalaw hám semestr jumısları ) shólkemlestiredi, bálki pánni úyreniw ushın waqıt sheklewi sharayatında ol ushın eń zárúrli táreplerdi tańlawı múmkin. oqıw. Házirgi kúnde oqıtıwshılar áne sol maqsetlerdi gózlep, multimedia hám gipermedia formasında CD hám DvD disklarda, Internet degi veb-saytlarda jaratılǵan avtorlıq pedagogikalıq programmalıq quralların jaratmoqdalar.
Joqarı oqıw orininan keyingi tálim AkT-ni engiziwge de qaratılǵan: aspirantlar hám studentlerdiń kóplegen ilimiy baǵdarları boyınsha oqıw programmalarında ilimiy texnologiyalardı úyreniw hám ilimiy hám kásiplik iskerlikte qóllaw menen baylanıslı pánler bar. Orel Mámleket Kórkem óner hám Mádeniyat Institutında aspirantlar hám barlıq qánigeliklerdiń abiturientleri aspiranturanıń birinshi jılında " Pán hám tálimde informaciya texnologiyaları" pánin úyrenip atır. Bul kurstıń maqseti ilimiy-izertlew iskerliginde zamanagóy informaciya texnologiyaların qóllawdıń tiykarǵı usılları hám quralların ózlestiriw, jańa tájiriybeli alımdıń ilimiy tájiriybede kompyuter texnologiyaları salasındaǵı bilimleri dárejesin asırıw, aspirantqa óz izertlewinde, maqala, tezis tayarlawda járdem beriw., esabatlar hám tezisler. Studentlerdiń kompyuter tayınlıǵı dárejesin asırıw, pán hám tálimde jańa informaciya texnologiyalarınan paydalanıw, avtorlıq pedagogikalıq programmaları túrlerin kóbeytiw hám túrlerin keńeytiw mámleketimizde orta arnawlı, joqarı hám joqarı oqıw jurtınan keyingi tálimdi jetilistiriwdiń tiykarǵı baǵdarlarınan biri esaplanadı.
Tema bekkemlew boyinsha sorawlar
1.Tiykarǵı baǵdarlarga neler kiredi?2. Multimedia qurallarına neler kiredi?
Tema : Internet tarmaqlarında informaciya mákanı. Elektron pochtalar menen islew
Joba :
1. Internettiń jaratılıwı hám rawajlanıwı
2. Internet xızmetlerin haqqında ulıwma túsinikler.
3. Elektron pochta.
4. Fayllardı uzatıw protokolı
INTERNET - bul jáhán daǵı hár túrlı Kompyuter tarmaqları menen baylanıs bólewge múmkinshilik jaratıwshı texnikalıq qurallar, programmalıq támiynat, standart hám bitmlar jıyındısı bolıp tabıladı.
Ekenin aytıw kerek, informaciya jámiyet sonday jámiyetki, ol jaǵdayda isleytuǵınlardıń kóbisi informaciyalardı islep shıǵarıw, saqlaw, qayta islew hám realizatsiya qılıw menen bandirlar, usınıń menen birge paydalanıwshılarǵa informaciya mádeniyat tiykarlarındaǵı bilim beriledi.
Informaciya mádeniyat tiykarǵı waziypası informatsiya rezervlerinen tuwrı paydalanıw (ádetde,, insanlar tárepinen tayarlanǵan hám mashina rezervlerinde belgilengen) hám informaciya xızmet (paydalanıwshılar ixtiyoriga informaciya ónimlerdi berip qoyılıwı ) kiredi.
Jámiyeti informatizatsiyalash procesi informaciya xızmet hám ónimler bazarı nızamların esapqa alǵan halda tiykarǵı bazar sektorlarında ótedi.
Bazar ekonomikasınıń zamanagóy rawajlanıw basqıshlarında insan iskerliginiń barlıq tarawlarında jańa informaciya texnologiyalardan paydalanıw zárúrshiligi payda bolıwıp atır. Onıń tásirinde islep chaqarish ekstensiv ósiwden jedel ósiwge o'tmoqda, miynet bólistiriwinde hám basqarıw texnologiyasında behisob salmaqlı ózgerisler ámelge asırılıp atır.
Ásirese,, jańa informaciya texnologiyalardı qollanıw qılıw procesi dúnya Kompyuter tariyxı Internet mısalında ayqın kózge taslanıp atır, qaysıki million -million Kompyuterden paydalanıwshılar birden-bir informaciya ortalıqta islep atırlar.
80-jıllarda AQSH Qorǵaw ministrligi áskeriy sanaat daǵı ilimiy izertlewlerdi rawajlandırıw maqsetinde Internet - ARPAnet atlı eksprimental tarmaqtı jaratadı. APRAnet modelinde Kompyuter - derek hám Kompyuter - priyomnik arasında bárháma baylanıs ornatılǵan. Tarmaqta maǵlıwmatlardı uzatıw Internet IP protokol tiykarında tashkil etilgen. IP protokolı - bul tarmaqta islew qaǵıydaları hám jumıs penenbayanı bolıp tabıladı.
ARPAnet jaratılǵannan shama menen 10 jıllardan keyin lokal (arnawlı bir bir jay) esaplaw tarmaǵı (LAN) payda boldı, mısalı, Ehhernet hám basqalar. SHuningdek,, UNIX operatsion sistemalı Kompyuterli jumısshı stanciyalar payda boldı. Bul operatsion sistema tarmaqta Intenet (IP) protokolı menen islew múmkinshiligine iye boldı. Saldamlı jańa máseleler hám olardıń jańasha yechilish usılları payda bolıwı sebepli, jańa zárúriyat payda boldı, yaǵnıy shólkemlerde ózleriniń lokal tarmaqları menen APRAnet ga jalǵanıwdı qáleb qaldılar. Shama menen sol waqıtta taǵı basqa shólkemler payda bolıp, olar IP ga jaqın kommunikatsion protokollardan paydalanıwshı jeke tamoqlarga iye edi.
Internet xızmetlerin haqqında ulıwma túsinikler
Internette ámeliy jumıs penenprocessinde soǵan isenim bolasızki, Internet sistemasında maǵlıwmat almasıwınıń bir qansha múmkinshilikleri bar. Mısalı, siz hár qıylı temalar boyınsha telekonferenciyalarda qatnasıwıńız múmkin. Yamasa, mısalı, uzaqlasqan Kompyuter menen baylanıs ornatıwıńız hám odan tap onıń aldında otırǵan sıyaqlı paydalanıwıńız, fayllar hám programmalardı dúnyadan buyırtpa beriwińiz, elektron jurnallarǵa jazılıwıńız, OQ úydiń baspasóz xızmeti xabarlarınan xabarlı bolıp turıw hám basqalardı ámelge asırıw múmkin. Bul dizimdi sheksiz dawam ettiriw múmkin - Internettiń informaciya xızmetlerin tolıq ańlatıw qıyın.
Lekin, Internettiń kóp qırlılıǵına qaramay, usınıs etiletuǵın barlıq xızmetler ush tiykarǵı qosımshalarǵa tiykarlanǵan. Bular - elektron pochta, FTP hám Telnet.
Elektron pochta, FTP hám Telnet lar Internettiń eń “áyyemgi” xızmetlerinen esaplanadı. Lekin házirgi waqıtta, bir qansha qosımshalar ámeldegi bolıp, olar óz protokollarınan paydalanıp, ǵárezsiz xızmet kórsetedi. Mısalı, jedel rawajlanıp atırǵan World Wide Web sisteması gippermatnni uzatıw protokolı NTTRga tiykarlanǵan.
SHunday etip, Internettiń servisleri yamasa xızmetlerin degende, tarmaqqa kiretuǵın serverler tárepinen kórsetiletuǵın xızmet túrleri túsiniledi. Tómendegi servis túrleri eń kóp tarqalǵan bolıp tabıladı:
• Telnet - uzaqlasqan Kompyuterge kirisiw servisi;
• FTP - fayllar uzatıw servisi;
• E- mail - xabarlar uzatıw servisi;
• Usenet - daǵazalar elektron taxtası (“telekonferenciyalar”) sisteması ;
• Gopher - tekstli hújjetlerdi qıdırıw hám kórip shıǵıw servisi;
• WWW-grafika dawıs hám videolardı óz ishine alıwshı gippermatnli hújjetlerdi qıdırıw hám kórip shıǵıw servisi;
Internet xızmetlerin haqqında gapni dawam ettiriw ushın bir neshe túpkilikli túsiniklerdi túsindiriw talap etiledi.
Protokol - bul Kompyuterler, bir- birleri óz-ara baylanıs ornatıp atırǵan hám maǵlıwmatlardı qabıllaw hám de uzatıwda, almasatuǵın signallar haqqındaǵı kelisimler kompleksi bolıp tabıladı.
Server - buboshqa Kompyuter yamasa programmalarǵa málim xızmetlerdi soqır-satuvchi Kompyuter yamasa programma bolıp tabıladı. Mısalı, basqa Kompyuterlerge óziniń fayllarına kirisiw múmkinshiligin beretuǵın Kompyuter - bul fayl - server bolıp tabıladı. Bir Kompyuterde bir waqtıniń ózinde hár qıylı xızmetler kórsetiwshi bir neshe serverler iskerlik kórsetiwi múmkin, mısalı, FTP WWW, E-mail hám basqa serverler.
Klient - server rezervlerinen paydalanıwshı Kompyuter yamasa programma. Serverlerdegi sıyaqlı bir Kompyuterde bir waqtıniń ózinde bir neshe úskeneler islewi múmkin. Mısalı, Kompyuter fayl-serverdiń klienti bolıwı múmkin, usınıń menen birge ol jaǵdayda elektron pochtanı oqıw programması hám Web ni kórip shıǵıw programması (brauzer) jumısqa túsiriliwi múmkin. Serverler bolsa hár túrlı Kompyuterlerde jaylasqan bolıwı múmkin.
Internet xızmet kórseteyotib, eki bólekten ibarat -klient hám server, programmanı basqaradi. Bunda olar hár túrlı Kompyuterde yamasa bir Kompyuterdiń ózinde jaylasqan bolıwı múmkin.
Klient-server modeliniń tiykarına sonday princip qoyılǵanki, ol jaǵdayda buyrıqlardı kirgiziw ushın hám izimning rezervlerine kirisiw ushın eki bir-birine baylanıslı programmalardan paydalanıladı. wazıypalardı bunday bólistiriliwde sizdiń buyrıqlarıńızdı qabıl etiwshi programma klient dep ataladı. Ol sizdiń Kompyuterińizda jaylasqan bolıp onıń esaplaw rezervlerinen paydalanadı. Oǵan uyqas penenprogramma -server sizdiń ixtiyoringizga berilgen informaciya rezervleri saqlanıp atırǵan Kompyuterde jaylasqan. Bul programma óziniń klientinen buyırtpa qabıl etedi, onı islep maǵlıwmatlardı uzatıw protokolı járdeminde talap etilgen informaciyanı qayta jiberedi. SHuni esten shıǵarmaslik kerek, server dep Kompyuterdi da, programmalıq támiynattı da aytıladı.
Kópshilik Kompyuterlerde bir emes penenbir neshe programma -serverler ornatılǵan. Mısalı, siz basqa Kompyuter menen Telnet arqalı baylanıs ornatıwıńız múmkin, ol jerge xabardı elektron pochta arqalı jıberiw yamasa odan qanday da fayllardı FTP arqalı alıwıńız múmkin. Bunday hár qıylı wazıypalardı orınlaw ushın Kompyuter ayırım qosımshalardı ajrataolishi kerek. SHunday maqsetlerde portlardan paydalanıladı. Hár bir programma -serverge porttıń málim nomeri berilip, ol boyınsha kerekli klient oǵan shaqırıq etedi.
Internet kóz ilg'ayolmaydigan Kompyuterler sanına baylanıstı támiyinlagani ushın, hár qıylı programma -serverler ushın portlardıń málim nomerleri ornatılǵan, olardan málim xızmetti usınıs etetuǵın barlıq Kompyuterler paydalanadı. Mısalı, Telnet, ádetde,, № 23 port menen baylanısqan. Telnet - baylanısın sol port menen ornatıw ushın, onıń nomeri komanda qatarınıń aqırına qosıp qóyıladı.
Elektron pochta
Internette paydalanıp atırǵan elektron pochta sol kúnde eń kópshilikke arnalǵan bolıp tabıladı. Berilgen bahalar sonı kórsetedi, dúnyada elektron pochtadan paydalanayotganlar sanı 50 millionnan artıq. Ulıwma dúnyada elektron pochtanıń trafiki (protokol SMTP) pútkil tarmaqtıń tek ǵana 3, 7 % iyeleydi “CBiysharaiq boyınsha jalǵanıw” (modemdan) klass penenjalǵanıwları, kópshilik jalǵanıwlardıń eń zárúrli talaplardan biri bolıp, elektron pochtanı kópshilikke arnalǵanlastıradı, bizde Rossiyada, ulıwma kópshilik jaǵdaylarda - jalǵanıw - UUCP.
E-mail Internetge qálegen kórinistegi jalǵanıwda kiriwi múmkin.
E-mail (Electronic mail) - bul elektron pochta onıń járdeminde, Siz xabar jıberiwińiz, olardı óz elektron pochta qutingizdan alıwıńız, xat mánzillerinen paydalanıp, xat korrespondentlariga avtomatikalıq tárzde juwap beriwińiz, bir demde xatingizni bir neshe alıwshılarǵa jıberiwińiz, basqa mánzil boyınsha alınǵan xatni qayta jıberiw, mánzil ornında logikalıq atlardan paydalanıw, hár qıylı korrespondentsiyalar ushın pochta qutingizni bir neshe bólindilerin qurıw, xatga tekst faylların kirgiziw hám sh. o'. orınlawı múmkin.
E-mail den paydalanıp, Siz sinxron rejimde FTP den paydalanıwıńız múmkin. Bunday xızmetlerdi qollap - quwatlaytuǵın kópshilik serverler bar. Siz sistema buyrıǵına iye bolǵan bunday xızmet E-mail adresine mısalı, qanday da direktoriyga listing bersangiz yamasa Sizge qanday da fayl qayta jo'natilsa, bul fayl yamasa listing juwabı Sizge avtomatikalıq tárzde keledi. Bunday rejimde ápiwayı FTP dıń derlik barlıq buyrıq kompleksi isletiliwi múmkin.
FTP boyınsha fayllardı tekǵana ózlerinen, bálki Siz E-mailda kórsetken qálegen FTP serverinen alatuǵın serverler bar.
E-mail tartıs (tartıs) yamasa telekonferenciyalardı ótkeriw múmkinshiligine iye. Onıń ushın ayırım baylaw jumısshı mashinalarǵa mail reflector lar ornatılǵan. Siz ol jerge falon reflektorga jazılıw bolıw kórsetpesi menen xabar jiberesiz hám ol jerge tartıs urıs qatnasıwshısıları jibergen xabarlar nusqaların olaboshlaysiz. Pochta reflektori elektron xatlardı alǵannan keyin, olardıń nusqaların jazılıwshılarǵa ańsatǵana tarqatadı.
Elektron pochta servisi - Internette eń áyyemgi elektron pochtanı ápiwayı pochta menen tolıq salıstırıwlaw múmkin. Ol da daǵazalardı bir orından basqa jayǵa uzatıw ushın xızmet etedi. Bunda elektron pochta sonday artıqmashılıqlarǵa egaki, ol xabarlardı qálegen waqıtta jıberiwi hám qabıllawı múmkin. Haqıyqattan da E-mail jiberayotib Siz ádetde, gi xatni jiberiw degi sıyaqlı xat qaerga hám kimga jiberilayotgani, teris adresi (tek barlıq atlar hám mákan-jaylar, álbette elektron bolıp tabıladı) kórsetiledi. Siz xatni “kopirka” (nusqa ) arqalı bir neshe mákan-jay boyınsha jıberiwińiz, xatga fayl qosıp jiberiwińiz múmkin. Elektron xat menen bolatuǵın keyingi jumıslar ápiwayı xatni jıberiwdi yadǵa saladı. Siz pochta serveri menen baylanıstırnasiz (ádetde, POP 3 - Post Office Protocol - Pochta protokolı, 3-versiya ) hám xatni sol serverge jo'natasiz. (Pochtaǵa alıp barasız ). Keyin pochta serveri xatni alıwshınıń pochta serverine jetkiziwdi quraydı, ondan xatni alıwshı alıwı múmkin. Ádetde, elektron xat jiberilgen zaxoti kelip elektron pochta ıdısında xat alıwshı tárepinen olinish ushın saqlanadı. SHunday etip, bul sistema ápiwayı pochtaǵa salıstırǵanda kúshlilew hám mayısqaq bolıp tabıladı. Elektron pochta xabarlardı jaysha tez jetkiziwge salıstırǵanda xızmetlerdi keńlew túrlerin usınıs etedi
Elektron pochta, tekstten tısqarı, dawıslı yamasa grafiklı fayllardı hám de taǵı basqa ekilik informaciyalardı, mısalı, programmalardı da ózinde tutıwı múmkin. Elektron pochtanıń eń tiykarǵı abzallıǵı xatlardı tez jetkiziwi bolıp tabıladı. Eger siz xatni elektron pochta arqalı jiberip atırǵan bolsańız siz menen pochta alıwshı ortasında qansha aralıq bar ekenligi sizge baribir. Ámelde jiberilgen zaxotiyoq xatingizni alıwı múmkin. Xatni bir yo'la bir neshe adreske jiberiw de júdá ańsat. Bul degeni qálegen waqıtta Siz xabarlardı jiberiwińiz hám olardı bir neshe sekunddan keyin dúnyanıń túrli jaylarında oqıwları múmkin.
Elektron pochtanıń taǵı bir abzallıǵı sonda, mánzildiń uzaqlıǵı jetkiziw tezligine de, ma`nisine de hesh qanday áhmiyeti joq. Xatni elektron pochta arqalı Germaniyanı ishinde SHimoliy Qutbga yamasa bir waqıtta bir neshe punktke jiberiwingizdan qaramastan, ózińizdi xost-Kompyuterińiz telefon baylanısınan paydalanǵanligingiz ushın aqsha tóliysiz. Internetge ǵárezsiz jalǵanǵan Kompyuterler xost-Kompyuterler (host-xojayın ) dep ataladı.
Internet elektron pochtası shama menen ápiwayı pochtaǵa uqsas isleydi.
Sizdiń E-mail programmasıńız xatingizni xatning basına - konvertga uqsap - (mail-header) jaylastıradı. hám SMTP járdeminde onı tarmaqqa jiberedi. Pochta - server menen ushırasıw ushın elektron pochtanıń klient-programması eki protokolınan paydalanadı :birewi xabardı jıberiw ushın, ekinshisi onı alıw ushın. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)- Pochtanı uzatıw ápiwayı protokolı xabarlardı jıberiw ushın paydalanıladı ; ROR 3 (Post Office Protocol) - Pochta protokolı, 3-versiya, olardı alıw ushın paydalanıladı. Keyin sizdiń xabarıńız tarmaq arqalı tarmaqlararo ótiwler (mail gateways) járdeminde uzatıladı. Xabarıńız kerekli tarmaqqa kelip túskennen keyin, pochta agenti (mail agent) onı alıwshınıń pochta qutisiga jetkezip beredi. Mánzil degi xabardı tarmaqtan POP 3 pochta protokolı arqalı aladı.
Xat bası (mail header) tómendegishe boladı :
E-mail. Xat bası ;
• Komu;
• Kopiya;
• vlojenie;
• Tema;
E-mail klientleri.
Elektron pochtadan paydalanıwdıń hár qıylı túrleri bar. Olardan ayırımları :
• Ápiwayı jazıwma. E-mail tiykarınan xabarlar hám fayllardı basqa kisiler menen almaslaw ushın paydalanıladı. Elektron pochta mákemeler tárepinen ilgerinen paydalanıladı. Lekin házir kópshilik odan dosları hám aǵayınları menen ushırasıw ushın paydalanadı.
• “Qańǵı ricarlar jazıwmasi”. Xızmet saparları dáwirinde, elektron pochta arqalı adamlarǵa xabarlar jiberip, olar menen mekemede baylanısıw múmkinshiligi. Búgingi kúnde qálegen mexmonxona yamasa aeroportda telefon liniyasiga jalǵanıw múmkinshiligin tabıw múmkin.
• Informaciya serverleri. Birpara E-mail mánziller bólek ózgeshelikke iye - olar avtomatlastırılgan. Siz bul mánzil boyınsha qanday da informaciya yamasa hújjetke soraw jiberesiz hám sizge avtomatikalıq túrde kerekli informaciyaları bolǵan juwap jiberiledi. Mısalı, Siz 1965 jıldıń málim kúninde qanday waqıya júz bergenin yamasa hawa rayı maǵlıwmatın biliwińiz múmkin. Bular xammasi ápiwayı elektron pochta arqalı boladı.
• Jıberiw (mailing lists). Elektron pochta járdeminde siz jıberiwge jazılıwıńız múmkin. Olardıń ayırımları gazetalarga uqsas dúzilgen: jazılǵaningizdan keyin, siz udayı tákirarlanatuǵın túrde baspachidan jańa informaciyalar alıp turasiz.
Elektron pochta mánzilleri.
Internettiń barlıq E-mail mánzilleri bir- birine uqsas kóriniske iye. E-mail mánzil
Name @ domain 1. domain 2. Domain 3.
Adres ortasındaǵı @ belgisi mánzildi eki bólekke boladı : paydalanıwshı atı chapda hám domen atı ońında.
Domen atı (domain name)- Internette anıq Kompyuterge berilgen kem ushraytuǵın at. Internet tarmaǵın paydalanıwshınıń atı onsha qızıqtirmaydi. Ol kóbirek, xabardı oń
Tárepte atı kórsetilgen Kompyuterge jetkiziw haqqında, o'ylaydi. Keyin bul Kompyuter xabardı mánzildiń shep tárepinde kórsetilgen pochta qutisiga jetkeredi.
Elektron pochtanıń adresi formatı ulıwma kóriniste tómendegishe boladı : paydalanıwshı atı @ xost-Kompyuter adresi @ belgisi kópshilik klaviaturalarda (ALT) Q tuymeler kombinatsiyası arqalı teriledi.
Internette marshrutizatorlar komanda qatarınıń @ belgisinen oń tárepte jaylasqan bólegin isleydi, onıń shep tárepine paydalanıwshı atınıń xost-Kompyuter oqıydı.
Elektron pochta menen islew programmaları Internettiń eń kópshilikke arnalǵan hám zárúrli qurallarından esaplanadı. Paydalanıwshılar elektron pochta sistemasına baylanıs yaǵnıy (provayder mashinası daǵı kerekli programmanı jumısqa túsiriw arqalı ) yamasa avtonom rejiminde (yaǵnıy óziniń jeke Kompyuterinde kerekli programmalardı jumısqa túsirip) kiriwi múmkin.
Xabarlar elementleri xarakteristikası.
Xabar elementi T A v S penenI F I
From (Otkuda)-Qaydan xabar jibergen adamdıń atı. Onıń ústinde tıshqanchachaning oń tuymesin basıń hám Svoystvani jiberiwshi mánzildi komandasın kóriw ushın saylań.
Send (Data-vremya) Xabar jiberilgen sáne hám waqıt
Tap (Kuda-Qaerga) Xabar jiberilgen mánziller dizimi.
Ss (Kopii-nusqalar ) Xabarlar nusqaları jiberilgen mánziller dizimi.
Subject tema-tema ) Xabarda talqılaw qılınıp atırǵan tema. Tema Sizge dizimnen xabarlardı tańlawda járdem beriwi názerde tutıladı, lekin bul kemnen-kem boladı.
Body (Tekst soobsheniya-xabar teksti) Xabardıń ózi.
Kirisiwdiń baylanıs rejimi elektron pochtanıń serverli programmalıq támiynatı arqalı xızmet etedi. UNIX ushın elektron pochtanıń kópshilikke arnalǵan serverli programmalarǵa elm, pine, mail, mailer, mailx hám MH kiredi. Elm hám pine programmaları tekst baylanısin, ásirese,, UNIX ga qarsı baslawshı paydalanıwshılar ushın, támiyinleydi UNIX tárepdarlarına kóbirek mailQmailx hám MN yoqadi.
Elektron pochta programmalarınıń kóp bolıwına qaramay, ertami kesh mail programması menen gezlesiwingizga tuwrı keledi. UNIX operatsion sistemasınıń bul programması sistemanıń kópshilik bóleginde ornatılǵan, sol sebepli de elektron pochtanıń islewine tán mısal bolıp xızmet etedi.
Ózińizdiń xost-Kompyuterińiz menen baylanıs ornatıp, mail buyrıǵın kirgiziw arqalı programmanı jumısqa túsiriwińiz múmkin. Bunda ekranda [] belgisi kórinedi, bul belgi mail de kirgiziwge usınıs retinde xızmet etedi. Eger siz xabar tuzmoqchi bolsańız, aldın alıwshınıń adresin kirgiziwińiz kerek. Bunı tuwrıdan-tuwrı UNIX usınısınan ámelge asırıw múmkin. Mail buyrıǵın kiritiń, keyininen alıwshınıń adresin (adresin) kiritiń. SHundan keyin ekranda mazmun qatarı payda boladı, ol jaǵdayda siz xabarıńızdıń qısqasha mazmunın kórsetiwińiz múmkin. Endi kerekli tekstti kirgiziw kerek.
Mailer programması tekstti redaktorlaw, alıwshınıń adresin kórsetiw hám xabardı jıberiw múmkinshiliklerin beredi. Mailer programmalarınıń tiykarǵı funktsiyalarına tómendegiler kiredi:
• matnni tayarlaw ;
• xat-xabarlardı oqıw hám saqlap qoyıw ;
• xat-xabarlardı joq etiw;
• manzil kirgiziw;
• olingan xat-xabarlardı anıqlama beriw hám jo'natib jiberiw;
• boshqa fayllar ushın import funktsiyasın orınlaw.
Elektron pochtanıń kópshilik programmaları fayllardı ASC 11 (tekst formatı ) formatında da ekilik formatda da jo'natib jiberiw múmkin.
Kod ASC11 (American Standart Code for Information Interchange - maǵlıwmat almaslaw ushın amerika standart kodı. ASC11 kodı barlıq Kompyuterler o'qiy aladı, biraq onıń kemshiligi sonda, tek ǵana tekst jazaoladi.
MIME standartı (Multipurpose Internet Mail Extension - Internet ushın kóp maqsetli elektron pochta keńeytpesi) Internet de maǵlıwmatlardı uzatıwdı támiyinlew ushın islep shıǵılǵan, olar ASS11 formatındaǵı taza tekstten tısqarı, grafiklardı hám de audio hám video fayllardı ózinde tutadı. Xızmet kórsetiwshingizdan keyininen, ol jaǵdayda elektron pochtanıń qanday programmasınan paydalanıladı, sol programmanıń barlıq funktsiyaların xarakteristikaların ótinish etiń. Kórsetilgen funktsiyalardı qanday ámelge asırılıwın bilgeningizdan keyin, elektron pochtanıń barlıq tiykarǵı múmkinshilikleri ixtiyoringizda boladı.
Elektron pochtanı oqıw ushın eń kópshilikke arnalǵan avtonom programmalarınan biri EUDORA esaplanadı.
Elektron pochtadan jumıs penenortalıǵına kirisiw. Elektron pochta úlken aralıqtan tarmaq arqalı tekst xabarların jiberiwshi qural bolıp tabıladı. Kópshilikke arnalǵan paket programmalarınan biri - Internet Explorer 3 - keńeytirilgen kompleksine kiretuǵın Outlook Express penenelektron pochta ushın programma esaplanadı.
Outlook Express penenni jumısqa túsiriw ushın :
1. OC Windows dıń wazıypalar qatarındaǵı “Pusk” tuymesin tıshqansha tuymesi (ST) menen basıń
“Programmi - Outlook Express” buyrıǵın saylań hám programma jumısqa túsirilip, Outlook Express penenáynegi 16 -suwretde kórsetilgen sıyaqlı ashıladı. Aynanıń joqarı bóleginde tómendegiler jaylasqan : titul paneli, bas penenmenyu paneli, ásbaplar paneli, papka tutastırǵıshları menen papkalar paneli, paneller tagida eki ayna jaylasqan :papkalardan hújjetler mazmunı haqqındaǵı maǵlıwmatlar áynegi hám belgilengen hújjetti kóriw áynegi. Tolıq aynanıń tómen bóleginde status penenpaneli bar. Ásbaplar panelinde tómendegi jazıwlarǵa iye bolǵan 6 úlken tuyme bar.
Sazdat' soobsheniya - (xabar dúziw) - dúzetilgan xabarlardıń redaktor aynasın shıǵaradı.
Otvetit' otpravitel'yu (jiberiwshige juwap beriw) - Siz alǵan xat juwabın jıberiw imkaniyatın beredi.
Otvetit' vsem (barlıqǵa juwap beriw) - kóp mánzillerge bir waqtıniń ózinde juwap beriw.
Pereslat' - (jo'natmoq) - bir mánzilden ekinshi adreske xat jıberiw.
Dostavit' pochtu - (pochtanı jetkiziw) - provayder serverinde Sizdiń pochta qutingizni kóriwdi támiyinlew hám odan maǵlıwmatlardı biziń SHK ga etkazish.
Udalit' - (joytıw ) - ajıratılǵan xabarlardı joǵatadı. Ásbaplar paneli tagida “Papka” paneli jaylasqan. Ol “vxodyashie” paneliniń mazmunın suwretleydi. Bul paneldiń aqırında papkalar tutastırǵıshı bolıp, ol tómendegi birin kórinetuǵın etedi:
- vxodyashie - kiretuǵın pochta ushın ;
- Isxodyashie - Siz tayarlaǵan xabardı elektron pochta arqalı jıberiw ushın ;
- Otpravlennie - Siz jo'natgan xabar ushın ;
Udalennie - joǵatılǵan xabarlar ushın.
Pochta xabarların joytıw.
1. Xabarlar diziminen xabardı saylań.
2. Ásbaplar panelinen “Udalit'” tuymesin basıń.

Tema: Aralıqtan oqıtıw tálimin rawajlandırıw keleshegi

Joba
1. Aralıqtan oqıtıwda oqıtıwshı baylanısı
2. Aralıqtan oqıtıwda qollanılatuǵın informaciya texnologiya qurallar
3. Aralıqtan oqıtıwǵa mólsherlengen oqıw materialların jaratıwdıń ayriqsha qásiyetleri
4. Aralıqtan oqıtıwdıń tiykarǵı didaktik principlerı
Aralıqtan oqıtıwda oqıtıwshı baylanıs strukturası Aralıqtan oqıtıwda óz-ara baylanıs
Aralıqtan oqıtıwda óz-ara baylanıstı sxematik tárzde tómendegishe ańlatıw múmkin (1. 3-súwret). Oqıtıwshı aralıqtan kurstıń barlıq gruppa aǵzaları, sonday-aq basqa oqıtıwshılar menen de baylanısde boladılar. Aralıqtan oqıtıwda oqıtıwshılardıń barlıq qatnasıwshılar menen baylanıs forması hár qıylı bolıwı múmkin. Aralıqtan oqıtıw sistemasında sabaq ótiw ushın daslep jumıstı neden baslaw kerek?
Al, búgingi kúnniń oqıtıwshı aralıqtan oqıtıw sistemasında sabaq ótiwi ushın daslep jumıstı neden baslawı kerek? Tómende biz áyne sol máseleler jóninde toqtalamiz.
Tálim processinde jańa informaciya texnologiyalar tarawı boyınsha oqıtıwshılar tómendegi ilmiy tájriybe hám bilimlerge ıyelewleri kerek:
• jeke Kompyuterler hám olardıń qosımsha apparatlarında islew principlerıni biliw;
• zamanagóy programmalıq qurallarında jumıs penenjúrgiziw, atap aytqanda, hesh bolmaǵanda MS penenWord tekst redaktorı, MS penenPower Roint prezentaciya jaratıw programması hám MS penenOffise basqa standart programmalarda islewdi biliw;
• Internet tarmaǵında islewdiń tiykarǵı principlerıni biliw, atap aytqanda, MS penenExplorer hám MS penenOutlook Express penenpochta programmasında islew;
• jańa informaciya texnologiya qurallarından (YaITv) tálim processinde paydalanıp ótiw máseleleri boyınsha jaratılǵan metodikalıq ádebiyatlar hám ilimiy ádebiyatlardı biliw;
• oqıw procesin basqarıw ushın Kompyuter qóllaw múmkinshiliklerin túsiniw;
• programmalıq támiynattı didaktik múmkinshilikleri kózqarasınan analiz ete biliw;
• YaITvni qóllaw arqalı studentlerge sabaq ótiw;
• Internette ǵárezsiz hár qıylı elektron málimlemeni, maǵlıwmatlar bazası, informacion-qidiruv sistemaları hám sózliklerden paydalana biliw;
• maǵlıwmatlardı saqlaw, analiz qılıw hám olardı maqul túsetuǵın xarakteristika etiw formaların tańlay alıwı ;• alınǵan nátiyjelerden sheshiletuǵın máseleni sheshiwde paydalana biliw.
Solay etip, zamanagóy tálim sisteması oqıtıwshıdan aralıqtan oqıtıw sistemasına tayın bo'lmog'ini, yaǵnıy aldıńǵı oqıtıw texnologiyalardı (Internet, Keys, Tv - texnologiyalar hám t.b. ) ózlestirgen bolıwın talap etpekte. Aralıqtan oqıtıwda qollanılatuǵın texnologiyalar hám olardıń xarakteristikalari Tómendegi kestede aralıqtan oqıtıwda qollanılatuǵın uqsaslıqlar hám olardıń tálim degi ornı hám wazıypaları boyınsha avsiflari keltirilgen:1. 4-keste. Aralıqtan oqıtıwda uqsaslıqlar hám olardıń tálim degi ornı hám wazıypaları boyınsha xarakteristikaları Texnologiya Xarakteristikaları audio -video tasıwshılar (basılıwıy materiallar, audio, videotasmalar). Interaktivlikte kúshsiz baylanıs. shlab shıǵarıw kólemi, tıńlawshılar sanı menen sızıqlı baylanısqan.
Oqıw materiallarınan paydalanıw metodikasın islep shıǵıw, jaqınnan tanısıw, uzaq waqıt paydalanıw múmkinshiligi. Kompyuter járdeminde oqıtıw : Asinxron elektron pochta. Interaktivliktiń ortasha dárejesi málim dárejede rawajlanǵan infrastruktura;Arzanlıǵı.
Real waqıt rejiminde Internet Kompyuter tarmaǵı arqalı ideokonferentsiya. Interaktivliktiń joqarı dárejesi;Dúnyada jetkiliklishe rawajlanǵan infratuzilma tarmaǵı ;Kompyuter programmalıq támiynatınan paydalanıw ;
Arzanlıǵı ;
Videokonferentsiyadan paydalaniw menen baylanısqan bo'lek cifrlı jasalma joldas penenkanalı boyınsha videokonferentsiya, seminarlar. Ínteraktivliktiń joqarı dárejesi; Joqarı tınıqlıqta uzatılatuǵın suwret;Talaplardıń (televiziyalıq signallar analogi menen salıstırılǵanda, kanallardıń o'tkeriw qábiletine qoyılǵan talaplarǵa ko're) júdá qımbatlı ekenligi. Analogli jasalma joldaslar kanalı arqalı videokonferentsiya, seminar. Ínteraktivliktiń joqarı dárejesi. Suwret hám dawıstı uzatıwda, minimal texnologiyalıq ustap qalıw (keshiktirish) menen suwretti uzatıw sapasınıń maksimal múmkinshiligi.