Tema: Web ke tiykarlanǵan programmalar

Web programmalastırıw
Web tarawı kútá úlken va keng qamtılǵan túsinik. Oǵada ápiwayı va qisqa tárzde suwretlaganda «brauzeringiz arqalı kóriwińiz hám paydalanıwıńız múmkin bolǵan hár qanday programma (sayt, sistema ) web texnologiyalar tiykarında jaratılǵan», deyiw múmkin. Sebebi web programmachilikning tiykarǵı ónimlerinen brauzerler járdeminde paydalanamız. Web texnologiyalar áleminde programmistlar backend yamasa frontend dasturchilarga bóliniwedi. Birpara programmistler hár eki jónelis menen birdey shuǵıllanıwadı. Geyparalar bolsa ózine maqul bolǵan aynan bir jóneliste faoliyat júrgiziwedi.
Eger brauzer arqalı paydalanıw múmkin bolǵan sistemalar, programmalar va saytlarni jaratılıwma qızıqsangiz, web programmashılıq salasın tańlaǵanıńız maqul. Web házirgi zamanagóy dúnyada barǵan sayın shegara bilmas texnologiyalardan birine aylanıp barayapti. Web járdeminde ápiwayı saytlardı tayarlaw qanshellilik ańsatlashgan bolsa, oyda sawlelendiriwińiz múmkin bolǵan oǵada qıyın sistemalardı jaratıw da oǵada múmkinshilikli bolıp barıp atır.
Mobil programmistlik
Búgingi kúnde derlik hámmediń qolında mobil qurılma bar. Telefon, planshet, saat kórinisindegi bul qurılmalar Android, iOS, BlackBerry OS, Bada sıyaqlı arnawlı sistemalar tiykarında isleydi. Hár bir sistemada óziniń qánigelesken programmistlari va tizim ushın arnawlı jaratılǵan programmaları boladı. Birpara programmalar kross-platforma tiykarında isley alsa da, kópshilik programmalardı áyne óziniń sistemasına iykemlestirip jazıw talap etiliwi múmkin.
Mobil texnologiyalarda paydalanıwshı júdá kóp. Zamanagóy qurılmalardıń kóbeyiwi menen paydalıwshılar sanınıń keleshekte artpaqtası da tábiyiy. Mobil programmistlerge mútajlik bolsa talap tiykarında artıp baraveradi. Webga salıstırǵanda talay jas esaplanǵan mobil texnologiyalar óziniń jedel rawajlanıwı va sifatga bolǵan talabın tez ózgertirip baratırǵanlıǵı menen programmistler aldına tazadan -jańa wazıypalardı qoyıp atır.
Qaysı kúshlilew?
Mobil hám web texnologiyalardı qay-qaysısı kúshli yamasa qay-qaysısı kúshsiz, degen tiykarda salıstırıp bolmaydı. Mobil texnologiyalardıń úlken bóleginde web texnologiyalarda paydalanıwadı. Kerisinshe, web texnologiyalardıń kópshilik jaǵdaylarında mobil texnologiyalarǵa mútajlik bilinedi. Bul bolsa hár eki texnologiyanıń bir-birinen ajıratıp bolmaslıǵın ańlatadı.
Házirgi kúnde webni mobillikten pútkilley úzilip qalǵan texnologiya retinde qabıllaw noto'g'ri. Sebebi ilgeri tek stol ustuda turatuǵın, tek bir orında isletiletuǵın kompyuter arqalı kóriletuǵın (paydalaniletuǵın ) web programmalardan búgingi kúnde mobil qurılmalar tiykarında qálegen orında paydalana olayapmiz. Sonday eken, web texnologiyalar da házirgi waqıtqa kelip haqıyqıy mobil (háreketlanuvchan) texnologiyalarǵa aylanıp ulgurgan.
Qay-qaysısı kóbirek pul keltiredi?
Mobil programmistler qansha pul islewi, yamasa web programmashılarǵa qansha pul tolıqnishi, olardıń qaysı biri kóbirek pul islewi máselesi uzaq waqıttan berli talqılaw etilip, qızıǵıwshılıq bildirilip kelinip atırǵan másele esaplanadı. Túrli tarawlar boyınsha is haqılardı esaplaw, salıstırıwlaw xızmetin kórsetiwshi Salary. com sayti maǵlıwmatlarına kóre 2017-jılda AQShda iskerlik kórsetip atırǵan mobil programmistler ortasha bir jılda 93 000 dollar pul islewar eken. Tap sol aymaqta, naǵız ózi dáwirde iskerlik kórsetip atırǵan web programmashılar bolsa ortasha bir jılda 65 000 dollar pul islesedi. Maǵlıwmatlarǵa isenseńiz, Salary. com esaplawları tiykarında qaysı baǵdardaǵı programmistler kóbirek, yamasa kemrek pul islewleri haqqında ulıwma oyda sawlelendiriwdi alıwıńız múmkin.
Qaysın úyreneyin?
Keleshegińizdi programmistlik kásipi menen baylanıstırǵan bolsańız, ózińizge uyqas hám eń áhmiyetlisi - ózińizge yoqadigan jónelisti talap alıwıńız kerek. Mobil hám de web programmashılıq baǵdarları Sizdiń tiykarǵı tańlawlarıńız bolsa jáne bul eki jónelisten birin tańlaw ústinde bas qotirayotgan bolsańız, tómendegi úsh tárepti esapqa alǵan halda qarar qabıllawıńızdı máslahát beremen: qızıǵıwshılıqıńız, múmkinshiligińiz hám waqtıńız.
Qızıǵıwshılıqsız hesh nársege erisip bolmaydı. Qaysı tarawǵa kóbirek qızıqsangiz, sol tarawdı saylań! Sizdagi kúshli qızıǵıwshılıq, sol tarawdıń sırların bilip alıwǵa bolǵan umtılıw tarawda tájiriybeli kadr retinde qáliplesiwingizga járdem beredi.
Múmkinshilikleringizni to'g'ri baholang. Qaysı jóneliste kóbirek múmkinshilik kóreyotganingizga áhmiyet bering. Átirapıńızǵa itibar bering - qaysı tarawda Sizge járdem beretuǵınlar, úyretiwshiler kóbirek? Resurslaringizni úyrenip shıǵıń. Siz jaqsılaw biletuǵın shet tilinde qaysı tarawdıń kóbirek, tereńrek kórsetilgen? Úyreniw degi múmkinshiligingizning keńligi jetilisken programmist bolıp jetiwishingiz itimallıǵın asıradı.
Web-texnologiyanıń (Internet-texnologiya ) Web-dizayn bólegin úyreniwdi razmetkali til klassifikaciyası menen baslaymız. Arnawlı til ámeldegi bolıp, bu til járdeminde tekstler, grafik maǵlıwmatlar Web-bet hújjetke jaylastırıladı jáne bul hújjetti barlıq kompyuterde kóriw múmkinshiligi bar bolıp tabıladı. Bunday arnawlı tiller razmetkali tiller dep ataladı. Olardıń tiykarǵı waziypası - Web-betge “maǵlıwmatlardı jaylastırıw” hám olar arasındaǵı baylanıstı (gipersaloqalar) támiyinlewden ibarat.
Web-texnologiyanıń (Internet-texnologiya ) Web-dizayn bólegin úyreniwdi razmetkali til klassifikaciyası menen baslaymız. Arnawlı til ámeldegi bolıp, bu til járdeminde tekstler, grafik maǵlıwmatlar Web-bet hújjetke jaylastırıladı jáne bul hújjetti barlıq kompyuterde kóriw múmkinshiligi bar bolıp tabıladı. Bunday arnawlı tiller razmetkali tiller dep ataladı. Olardıń tiykarǵı waziypası - Web-betge “maǵlıwmatlardı jaylastırıw” hám olar arasındaǵı baylanıstı (gipersaloqalar) támiyinlewden ibarat.
Razmetkali tiller tómendegilerdi óz ishine aladı :HTML (HyperText Markup Language)
Daslep World Wide Web sisteması tekstli maǵlıwmatlardı va HTML hújjetlerdi kóriwge mólsherlengen, tekstti redaktorlawshı tilge uqsas sistema bolǵan. Áyne waqıtta HTML tili WWW daga eń kópshilikke arnalǵan tillerden biri esaplanadı. HTML tilinde jazılǵan maǵlıwmatlar óz ishine tekst fayllar, grafik maǵlıwmatlar va boshqalarni aladı.
Hújjetler arasındaǵı baylanıstı támiyinlew va ma'lumotlarni formatlaw quralları teg (tag) dep atalıwshı qural arqalı ámelge asıriladı.
Web-bettiń tekst va teglari aralas túrde HTML-hújjet dep atalıwshı faylınıń ishine jaylastırıladı. Qanday tegni qollaǵanıńızǵa qaray brauzer aynasında maǵlıwmatlar túrlishe kórinedi. HTML hújjetke maǵlıwmatlardı jaylastırıw hám redaktorlaw ushın júzlegen tegler ámeldegi
Web-bet, Web-sayt, Web-server.
Web-texnologiyani (Internet-texnologiya ) úyreniwdi Web-dizaynning tómendegi úsh túsiniksini úyreniwden baslaymız: Web-bet, Web-sayt va Web-server.
Web-bet o'zining unikal adresiga ega bo'lgan va maxsus ko'rish dasturi yordamida (brauzer) ko'riluvchi xujjat bolıp tabıladı. Unga matn, grafika, ovoz, video yoki animatsiya ma'lumotlar birlashmasi -mul'timediyali xujjatlar, boshqa xujjatlarga gipermurojaatlar kirishi mumkin.
Web-sayt -bir qancha web -betlarning mantiqiy birlashmasi.
Web-server -tarmaqqa ulangan komp'yuter yoki undagi dastur hisoblanib, umumiy resurslarni klientga taqdim etish yoki ularni boshqarish vazifalarini bajaradi. Web-serverlar ma'lumotlar bazalari va mul'timediyali ma'lumotlarni bir biriga moslashtiradi; Web-serverda Web-bet va Web-saytlar saqlanadi.
Biz Internet tarmaǵındaǵı Web-betlerdi kóriwimiz uchın WWW (World Wide Web) deb atalıwshı servistan paydalanamız.
World Wide Web (WWW, Dúnya o'rgemchak tóri) -bu klient-server texnologiyası tiykarında islengen, keng tarqalgan Internet xizmati bolıp tabıladı.
Web-texnologiya klassifikatsiyasi
Razmetkali tiller: HTML, XML, XHTML, WML.
Web-texnologiyanıń (Internet-texnologiya ) Web-dizayn bólegin úyreniwdi razmetkali til klassifikaciyası menen baslaymız.
Arnawlı til ámeldegi bolıp, bul til járdeminde tekstler, grafik maǵlıwmatlar Web-bet hújjetke jaylastırıladı jáne bul hújjetti barlıq kompyuterde kóriw múmkinshiligi mavjed bolıp tabıladı. Bunday arnawlı tiller razmetkali tiller deb ataladı. Olardıń tiykarǵı waziypası -Web-betge “maǵlıwmatlardı jaylastırıw” hám olar arasındaǵı baylanıstı (giperssilokalar) ta'minlashdan ibarat.
 HTML (HyperText Markup Language)
 Daslep World Wide Web tizimi tekstli maǵlıwmatlardı va HTML xujjatlarni kóriwge mólsherlengen, tekstti redaktorlawshı tilge uqsas tizim bolǵan. Áyne waqıtta HTML tili WWW daga eń kópshilikke arnalǵan tillerden biri esaplanadı. HTML tilida jazılǵan maǵlıwmatlar óz ishine matn fayllar, grafik maǵlıwmatlar hám basqalvrni aladı.
 Hújjetler arasındaǵı baylanıstı támiyinlew hám maǵlıwmatlardı formatlaw quralları teg (tag) deb atalıwshı qural arqalı ámelge asıriladı.
 Web-bettiń tekst hám tegleri aralas túrde HTML-hújjet deb ataluvchi faylining ichiga joylashtiriladi. Qanday tegni qollaǵanıńızǵa qaray braueer aynasında maǵlıwmatlar túrlishe kórinedi. HTML xujjatga maǵlıwmatlardı jaylastırıw hám redaktorlaw ushın júzlegen tegler bar. Mısalı,
hám teglari taza joldı quraydı, va juft tegleri bolsa, tekstti jazba (kursiv) halda kórsetiw ushın qollanıladı. Usınıń menen birge gipertekstli ssilkalar tegleri de bar. Bul elementler paydalanıwshına gipertekst ústine tıshqansha kursorı basılǵanda basqa hújjetke baylanısıw imkaniyatın beredi.
 XML (eXtensible Markup Language).
 XML tili ham HTML tiliga uqsas til esaplanadi. HTML dan ayrıqsha tárepi sonda, XML da programmist óziniń jeke teglerin jaratadı hám olar arasına maǵlıwmatlar jaylastıradı. XML-tegler háripler úlken kishiligin parıqlaydı.
 XHTML.
 XHTML tili HTML va XML tillarining birlespesin quraydı. XHTML tilida jazılǵan hújjettiń sırtqı kórinisi platformaga baylanıslı (Windows, Mac yoki Unix) ravishda ózgerip ketpeydi. Soǵan qaramay XHTML tarkibida HTML diskriptorlardan paydalanıladı.
 Búgingi kúnde mobil baylanıs qurallarından paydalanıwshılar ushın jańa til islep shıǵılǵan bolıp, u WML (Wireless Markup Language) deb ataladı ; CDF (Channel Definition Format ) -Microsoft ishlab shıqqan brauzerlerde push-kanal payda etiwde qollanıladı ;