Tema. Ózbekstanda demokratiyalıq, puxaralıq jámiyet tiykarlarınıń qáliplesiwi Jobası

2. Ózbekstanda kóp partiyalıq sistemanıń qáliplesiwi hám onıń áhmiyeti. Siyasiy partiyalar xızmetindegi ózgeshelikler.

Ǵárezsizlik jıllarında elimizde siyasiy partiyalar, jámiyetlik shólkemler júzege keliwi hám is alıp barıwı ushın huqıqıy tiykarlar jaratıldı. Respublika Parlamenti tárepinen qabıl etilgen «Jámiyetlik shólkemler haqqında» (1991 jılı 15 fevral), «Siyasiy partiyalar haqqında» (1996 jılı 2 iyul), «Hújdan erkinligi hám diniy shólkemler haqqında» (1998 jılı 28 aprel) Nızamlar solar qatarına jatadı.

Ózbekstanda 4 siyasiy partiya, 1 jámiyetlik háreketi xızmet kórsetpekte.
Xalıq demokratiyalıq partiyası siyasiy partiya sıpatında mámlekette 1991 jılı 1 noyabrde dúzildi. Maqseti - Ózbekistandaǵı hár bir puqaranıń milleti, dini, sociallıq awhalı hám shıǵısına karamastan materiallıq hám ruwxıy náwqıran turmıs keshiriw ushın keń imkaniyatlar jaratıw, adamlardıń konstituciyalıq huqıkları hám erkinliklerine kepillik beriw, olardıń dańqı hám mártebesi, tınısh turmıs keshiriwin qorǵaw.
«Vatan taraqqiёti» partiyası 1992 jılı 24 mayda dúzildi. Maqseti - Ózbekistan ǵárezsizliginiń ekonomikalıq-ruwxıy tiykarların payda etiw, mámleketti jáhániń rawajlanǵan mámleketlerdiń birine aylandırıw.
Ózbekstan «Adolat» social-demokratiyalıq partiyası (SDP) 1995 jılı 18 fevralda dúzildi. Maqseti - ǵárezsiz Ózbekistan territoriyasında jasap atırǵan hámme millet hám elatlardıń ulıwma máplerine sáykes keletuǵın huqıqıy demokratiyalıq mámleket dúziw, jámiyette sociallıq ádalattı jánede bekkemlew, insan huqıqları, erkinlikleri hám minnetleri, joqarı ruwxıylıqtı hám aǵartıwshılıqtı rawajlandırıwǵa járdem beriw.
Ózbekstan Milliy tiklanish demokratiyalıq partiyası 1995 jılı 3 iyunda dúzildi. Maqseti - jańa ózbek mámleketiniń tiykarların jaratıw, huqıqıy mámleket hám puqaralıq jámiyetti dúziw.
Fidokorlar milliy demokratiyalıq partiyası 1998 jılı 28 dekabrde dúzildi FMDP menen «Vatan taraqqiёti» partiyası 2000 jıldıń 14 aprelinde birlesti hám Oliy Majliste Fidokorlar milliy demokratiyalıq partiyası frakciyasın dúzdi. 2008 jılı «Fidokorlar» hám «Milliy tiklanish» demokratiyalıq partiyası birlesti. Ózbekstan liberal-demokratiyalıq partiyası 2003 jılı 15 noyabrde dúzildi. Maqseti – bazar qatnasıqları jaǵdayında kishi hám orta isbilermenlikti qollap-quwatlaw.
Ózbekstan ekologiyalıq háreketi 2008 jılı shólkemlestirildi. 2019 jılı Ózbekstan ekologiyalıq partiyası dúzildi.
Ózbekstanda «Xalq birligi» háreketi 1995 jılı iyun ayınan xızmet kórsetpekte. Hárekettiń tiykarǵı maqseti kóp milletli elimizde xalıqlar birigin jáne de bekkemlew, puqaralardıń Ózbekstan Respublikası Konstituciyasında bekitilgen xuqıq hám erkinlikleriniń kepillikleri tolıǵı menen ámelge asırıw hám Watandı súyiw sezimlerin rawajlandırıwdan ibarat.
Ǵárezsizlik jıllarında respublikada jámiyetlik shólkemlerdiń sanı kobeyip, imkaniyatları keńeydi. Ǵárezsizliktiń dáslepki bes jıllında jámiyetlik hám mámleketlik emes shólkemlerdiń sanı 2300 ge jetti.
Ulıwma, házirgi kúnde Ózbekstan kásiplik shólkemleri 10,5 million aǵzanı birlestirip, jámiyette tupkilikli reformalardı ámelge asırıwda belsene qatnasıp atır.
Ózbekstan hayal-qızlar qomiteti 1991 jılı 1 martta dúzildi. Bul komitet mámleketimizde ámelge asırılıp atırǵan jámiyetlik siyasiy hám demokratiyalıq processlerde hayal-qızlırdıń belsene qatnasıwında, olardıń ruwxıy tárbiyalawda áhmiyetli rol atqarıp atır.
Sonıń menen birge, «Nuraniy», «Ustaz», «Uluǵbek», «Úmid», «Xotira» hám basqa da shólkemler respublikada puqaralıq jámiyetti qurıwda óz úleslerin qosıp atır.
2001 jıldıń 25 aprelinde Ózbekstan Milliy universitetiniń Mádeniyat sarayında Respublika jasları wákilleriniń birinshi qurıltayında «Kamolot» jaslar jámiyetlik háreketi dúzildi. Qurıltayda jámiyetlik hárekettiń Nızamı hám dástúri kabıl etildi.
Mámlekettiń ulıwma milliy siyasatına milliy siyasattan basqa ekonomikalıq hám jámiyetlik, ilimiy-texnika, bilimlendiriw hám den-sawlıqtı saqlaw, xalıq-aralıq qatnaslar (sırtqı siyasat), milliy qáwipsizlik h.t.b. siyasatlar kiredi.
Ózbekstan ǵárezsizlikke eriskennen kúnnen baslap Respublika Prezidenti hám húkimeti tárepinen milletler aralıq doslıqtı támiynlew ushın milliy siyasat ámelge asırılıp atır.