Темирбетон конструкциялари ўлчамларини назорат тарзда ўлчаш

5- Лаборатория иши. “Темирбетон конструкциялари ўлчамларини назорат тарзда ўлчаш”
Лаборатория ишининг мақсади:
Темирбетон конструкциялари ўлчамларини ўлчаш орқали уларнинг лойиҳавий ўлчамлари билан таққослашни ўрганиш.

Ясси темир-бетонли ёпмалар бинолар ва саноат иншоотлари қурилишида энг кўп тарқалган конструкциялардир. Барча ясси темир-бетон ёпмаларни иккита асосий турга бўлиш мумкин: тўсинли ва тўсинсизларга. Тўсинли ёпмалар бир ёки икки йўналишдаги тўсинлар ҳамда уларга таянган плиталардан иборат бўлади. Тўсинсиз ёпмаларда, тўсинлар бўлмайди ва бу ёпмаларнинг плиталари бевосита устунларга таянадилар. Бундай устунларнинг юқори қисми япалоқ конструкция – капителдан иборат бўлади. Барча ёпмалар йиғма, яхлит (қуйма) ёки йиғма – яхлит усулларда тайёрланиши мумкин. Ҳозирги пайтда асосан йиғма ёпмалар ишлатилади, лекин келажакда, жаҳон қурилиши амалиёти кўрсатиб тургандек яхлит (қуйма) конструкцияли ёпмалар ишлатилиши оммавий тус олади.

• Ясси темир-бетонли ёпмалар бинолар ва саноат иншоотлари қурилишида энг кўп тарқалган конструкциялардир. Барча ясси темир-бетон ёпмаларни иккита асосий турга бўлиш мумкин: тўсинли ва тўсинсизларга. Тўсинли ёпмалар бир ёки икки йўналишдаги тўсинлар ҳамда уларга таянган плиталардан иборат бўлади. Тўсинсиз ёпмаларда, тўсинлар бўлмайди ва бу ёпмаларнинг плиталари бевосита устунларга таянадилар. Бундай устунларнинг юқори қисми япалоқ конструкция – капителдан иборат бўлади. Барча ёпмалар йиғма, яхлит (қуйма) ёки йиғма – яхлит усулларда тайёрланиши мумкин. Ҳозирги пайтда асосан йиғма ёпмалар ишлатилади, лекин келажакда, жаҳон қурилиши амалиёти кўрсатиб тургандек яхлит (қуйма) конструкцияли ёпмалар ишлатилиши оммавий тус олади.

Йиғма тўсинли ёпмалар:

• Йиғма тўсинли ёпмалар:
• Йиғма тўсинли ёпма- плита (панел) ва уни кўтариб турувчи ригел деб аталувчи тўсинлардан иборат бўлади. Ригеллар устунларга ёки деворларга таяниши мумкин. Ёпмани лойиҳалаш, конструктив схемасини тузиш, плита, ригеллар ҳисоби, уларнинг устунлар билан тугунини ҳисоблаш ва конструкциялашни ўз ичига олади.
•  Ёпмаларнинг конструктив схемасини тузиш
• Бунда устунлар тури, ригелларнинг йўналиши, панеллар (плиталар)нинг тури ва эни танланади. Ригеллар бинога нисбатан бўйлама (7.1,а-расм) ёки кўндаланг (7.1,б-расм) йўналишда жойлаштириш мумкин