Tense degan atama bilan ifodalanadi. Macmillian English Dictionary for Advanced Learners lug'atida zamon, ya'ni tense

continuous - davomiy zamonlarda ish-harakatning davom etayotganligi

I am working - Men ishlayapman.
'simple'- oddiy zamonlarda ish-harakatning doimo sodir boʻlishi yoki boʻlganligi

I work - Men ishlayman.
'perfect simple' - tugallangan oddiy zamonlarda ish-harakatning tugallanganligi va natijasi
mavjudligi

I have worked a lot - Men koʻp ishladim.
'perfect continuous' - tugallangan davomiy zamonlarda ish-harakatning qancha muddat
davom etib turganligi koʻrsatiladi.

I have been working for four hours - Men toʻrt soatdan beri ishlayapman.
Hamdam Atajanov

---

- 2 -
P
RESENT
C
ONTINUOUS TENSE
Present Continuous Tense - hozirgi davomiy zamon fe'li ayni paytda (nutq paytida) davom
etayotgan ish-harakatlar uchun qoʻllaniladi. Nutqda egadan keyin 'am/is/are' yordamchi fe'llari
va asosiy fe'lga '-ing' qoʻshilgan holda qoʻllaniladi.
Qoʻllanish shakli:
Positive form
Negative form
Question form
I am working
I am not (I'm not) working
Am I working?
He/she/it is working
He/she/it is (it's) not working
Is he/she/it working?
We/you/they are working
We/you/they are (we're) not
working
Are we/you/they
working?
Qoʻllanish holatlari:
1. Ayni paytda davom etayotgan ish-harakatni bildiradi. Ish-harakat soʻzlovchi nutqi davomida
sodir boʻlayotgan va tugallanmagan hisoblanadi. Bu qoida atrofimizda boʻlib turgan voqea-
hodisalarni tasvirlash uchun qoʻllaniladi.

Look! The dog is running after the child. (Qarang! It bolakayning orqasidan quvyapdi.)

Take away the crib! The teacher is looking at you.
2. Ish-harakat soʻzlovchi nutqi davomida sodir boʻlayotgan boʻlishi shart emas. Ish-harakat
boshlangan va hali tugallanmagan boʻlishi kerak. Misol uchun quyidagi vaziyatni koʻrib
chiqamiz:

Tom and Ann are sitting in a café. Tom is drinking coffee.
Ann: What are you doing these days, Tom? Tom: You know, I am preparing for my exams.
Yuqoridagi misolda, Tom kafeda oʻtirib, kofe ichayotgan boʻlsa ham, ayni kunlarda imtihonlarga
tayyorgarlik koʻrayotganini aytmoqda. Bu yerda Tomning imtihonlarga tayyorgarlik
koʻrayotganligi boshlanib, hali davom etayotgan va tugallanmagan ish-harakat sifatida
ifodalangan.
3. Vaqtinchalik, faqatgina ma'lum bir muddat sodir boʻlib turgan ish-harakatlar uchun ham
hozirgi zamon davomiy fe'li qoʻllaniladi.

I usually go to work by bus, but this week I am going by taxi. (Men odatda ishga avtobusda
ketaman, lekin bu hafta taksida boryapman.)

Tom is living with his friends until he finds a flat. (Tom kvartira topgunicha doʻstlari bilan
yashayapti.)
4. Vaqt oʻtgan sayin oʻzgarib borayotgan ish-harakatlar uchun ham hozirgi davomiy zamon fe'li
qoʻllaniladi. Quyidagi fe'llar mazkur qoida boʻyicha qoʻllaniladi.