MAVZUGA OID TAYNCH TUSHUNCHALAR (GLOSSARIY) - Aqida - musulmonlarning yagona Allohga va Uning ko‘rsatmalariga iymon keltirishning barcha qirralarini qamrab oladi.
- Ahkom – hukm;
- Musnad - sanad so‘zidan kelib chiqib, tayanish, suyanish ma’nosini anglatadi.
- Mujtahidlar - islom olimlari bo‘lib, ular shar’iy hukmlarni mustaqil asoslash uchun vakolatli hisoblanganlar.
- Ijtihod - Islom olimlarining butkul jiddiy tarzda u yoki bu diniy masalani muhokama etish jarayoni
- Hadis - tarix, hikoya qilish yoki nutq so‘zlash ma’nolarini bildiradi.
- Sunnat – yo‘l, qoida, turmush tarzi yoki harakat usuli ma’nolarini bildiradi.
- Sahih – ishonchli
-
-
Farz yoki vojib amallar. Barcha musulmonlar tomonidan so‘zsiz bajarilishi lozim bo‘lgan amallar. Bajarilishi rag‘batlantiriladi, bajarilmasligi jazolanadi. - Farz yoki vojib amallar. Barcha musulmonlar tomonidan so‘zsiz bajarilishi lozim bo‘lgan amallar. Bajarilishi rag‘batlantiriladi, bajarilmasligi jazolanadi.
- Sunnat, mandub yoki mustahab amallar. Bajarilishi va amal qilinishi tavsiya etiladi, lekin bajarilishi majburiy emas. Bajarilishi rag‘batlantiriladi, bajarilmasa jazolanmaydi. Sunnat amalning bajarilmasligi qiyomatda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning iqoblari va malomatlariga sabab bo‘lishi mumkin.
- Joiz yoki muboh amallar. Bajarilishi yoki bajarilmasligi ixtiyoriy bo‘lib, ularni tark etganlar . jazolanmaydi.
- Makruh amallar. Bajarilishi ma’qullanmaydigan, jazolanmaydigan va taqiqlanmaydigan amallar.
- Harom amallar. Bajarilishi man etilgan va jazolanadigan amallar.
- Jome’ - jamlangan
- Musannaf - hamkorlikda bajarilgan
Maqbul hadislar – ishonchli, ya’ni hasan yoki sahih sifatida guruhlangan va barcha talablarga javob beradigan hadislardir. - Maqbul hadislar – ishonchli, ya’ni hasan yoki sahih sifatida guruhlangan va barcha talablarga javob beradigan hadislardir.
- Ma’ruf hadislar – ishonchliligi ozligi sababidan o‘z mavqeiga monand boshqa hadislar bilan taqqoslanishi shart bo‘lgan hadislardir.
- Mahfuz hadislar – mavqei jihatidan shozz hadislardan yuqori turuvchi hadislar hisoblanadi.
- Rad etilgan hadislar - mardud, munkar, matruk, matruh va mavzu sifatida guruhlanadi.
- Mardud hadislar - kuchsiz va roviysi noma’lum hadislarni o‘z ichiga olib, ularning rivoyati oldingilaridan farq qiladi.
- Munkar hadislar - faqat bir roviydan etib kelgan va avvalgi rivoyatlardan farq qilishi bilan ajralib turadi.
- Matruk hadislar - hadislarning roviylari noaxloqiy ishlari bilan nazarga tushgan yoki yolg‘onchi deb hisoblangan kishilardir.
- Matruh hadis - hadislarning ham matruk hadislar bilan mavqei bir Mavzu hadislar - atayin to‘qib chiqilgan va eng xavfli hadis
Do'stlaringiz bilan baham: |
